Xitay, Uyghur élidiki aliy we ottura mekteplerde bixeterlik tedbirlirini kücheytti

Bu heptining bashliri chingxeyning xu'angnen tibet aptonom oblastida "qosh tilliq ma'arip"qa qarshi keng kölemlik namayish partlighandin kéyin, xitay da'iriliri Uyghur aptonom rayonida bixeterlik tedbirlirini kücheytip, ürümchi, ili, qeshqer we xoten qatarliq jaylardiki aliy mektep, téxnikom we ottura mekteplerning oqughuchi - oqutquchilirini teqip qilishni jiddiyleshtürgen.
Muxbirimiz erkin
2010.10.22

Dunya Uyghur qurultiyining ilgiri sürüshiche, chingxeydiki weqedin kéyin da'iriler yuqiriqi sheherlerdiki Uyghurlar köprek salmaqni igileydighan aliy mektep we téxnikomlarda amanliq küchlirini köpeytken.
 
Shuning bilen birge, Uyghur oqughuchilarning kündilik pa'aliyitini nazaret qilishni kücheytip, oqughuchilar uyushmiliri, siyasi yétekchiler we oqughuchilar ichidiki aktiplarni seperwer qilish arqiliq oqughuchilarning alaqe da'irisi, herikiti we torgha chiqishni kontrol astigha alghan.

Dunya Uyghur qurultiyining eskertishiche, da'iriler oqughuchilarning pa'aliyitini kontrol qilipla qalmay, ularning oy pikiri we idiyisini kontrol qilishni kücheytip, wetenperwerlik idiye terbiyisi pa'aliyitini qanat yaydurghan.

Bu heptining bashliri chingxey ölkisining xu'angnen tibet aptonom oblastidiki rébkong qatarliq nahiyiliride nechche ming kishilik ottura mektep oqughuchi we oqutquchilirining "qosh tilliq ma'arip"qa qarshi turush namayishi partlap, tibet tilining ottura mekteplerdin siqip chiqirilishigha naraziliq bildürgen idi.

Analizchilarning eskertishiche, bu weqe xitay hökümiti Uyghur élida "qosh tilliq ma'arip"ni küchep yolgha qoyup, yerlik xelqning naraziliqini qozghighan bir peytte yüz bergenliktin, Uyghur aptonom rayoni da'irilirini jiddiyleshtürüwetken bolushi mumkin. Dunya Uyghur qurultiyining eskertishiche, hetta shinjang maliye - iqtisad uniwérsitéti qatarliq bezi mekteplerde mektep tor békitining pikir alaqe sanduqi taqiwétilgen.

Tibetler chingxeyning rébkong qatarliq nahiyiliride namayish qilghandin kéyin, da'iriler "5 - iyul weqesi"ning eksiche namayishchilargha chéqilmighan shundaqla peyshenbe küni ölkilik partkom sékrétari namayishchilarning wekillirini qobul qilghan idi. Dunya Uyghur qurultiyi bayanatchisi dilshat rishit, xitay da'irilirini tibet we Uyghurlargha qosh ölchemlik siyaset yürgüzüsh bilen eyiblep, xitay hökümitini milliy til - yéziqning ornigha xitay tilini dessitishtin ibaret bir tereplimilik "qosh tilliq ma'arip"ni bikar qilishqa chaqirdi.

 
Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.