Хитай уйғур елиниң яқа юртлириға мәбләғ салидиған ширкәтләргә баҗ җәһәттә етибар бәрмәкчи
2011.06.25
Бу қарарниң бултурқи “шинҗаң хизмәт йиғини” дин кейин уйғур елигә хитай ширкәтлири көпләп келиватқан мәзгилгә тоғра келиши көзәткүчиләрниң диққитини тартмақта.
Хитайдин чиқидиған “хәлқ” гезитидә көрситишичә, бу бәлгилимә 2010-йилдин, 2020-йилиғичә күчә игә болуп, уйғур елидики “намрат районларға” мәбләғ салған ширкәтләргә қаритилған икән.
Хәвәрдә нәқил қилишичә, бәлгилимидә мундақ көрситилгән: намрат районлар-шинҗаңниң җәнубидики районлар, чегра шәһәр-наһийиләр, дөләтлик намратлиқини түгитиш пилани ичидики наһийиләрни өз ичигә алиду.
Бәлгилимигә қариғанда, юқириқи районларға мәбләғ салғучи ширкәтләрдин дәсләпки икки йилда пәқәт тапавәт беҗи елинмайдикән, кейинки үч йилда тапавәт беҗиниң йерими елинидикән.
Канададики нам шәрипини ашкарилашни халимиған бир уйғур зиялийсиниң билдүрүшичә, бу йәнила хитай өлкилиридә вәйранчилиққа йүз тутқан хитай ширкәтлиригә уйғур елидә ронақ тепиш пурсити яритип бериш, шуниң билән бир вақитта хитайдики санаәт базилири хитай юртлириға елип келиватқан муһит булғаш һадисини кемәйтишни мәқсәт қилидикән.
Бу уйғур зиялийси мундақ деди: бу өз нөвитидә йәнә уйғур елиниң җәнубий районлириға көпләп хитай көчмәнлирини йөткәш ғәризиниму өз ичигә алған. Бу сиясәт уйғур елиниң екологийисигә зиянлиқ болупла қалмастин, бәлки уйғурларниң миллий мәвҗудийитигиму еғир тәһдит елип келиду.
Хитай бу мәбләғ селиш қурулушини “һалқима тәрәққиятқа пайдилиқ” дәп көрсәтмәктә.