Xiyanetchi xitay emeldarlirining yéqinqi 13 yilda chet'elge élip qachqan puli 120 milyard dollardin ashidiken

Doklatta ilgiri sürüshiche, pul qachurghan parixor emeldarlarning asasliq qéchish nishani amérika bolup, yéqinqi 13 yilda qachurulghan omumi pul sommisi 123 milyard dollargha yétidiken. Bu pulning 1990‏-yillarning otturiliridin 2008‏-yilghiche bolghan ariliqta qachurulghanliqi bildürüldi.

Doklatta, bu pulning hökümet emeldarliri, dölet igilikidiki karxanilarning mudirliri bolup 16 mingdin 18 mingghiche kishi teripidin qachurulghanliqi ilgiri sürülgen.

Doklatta yene, bu pullarning amérika shundaqla yene kanada, awstraliye, gollandiye qatarliq döletlerge qachurulghanliqini, parixor emeldarlarning chet'elde banka hésabat nomuri échip, yer mülk qatarliq türlerge meblegh sélish namida pul yötkewatqanliqini bildürgen.

Doklatta yene agahlandurup, xiyanetchilik xitay iqtisadi we siyasiy muqimliqigha jiddiy tehdit séliwatqanliqini tekitligen.

Xitay hökümiti da'im xiyanetchilikke zerbe bérishni tekitlep, bezide yuqiri derijilik bir qisim emeldarlarni jazalap qoysimu, lékin xiyanetchilik xitayda izchil éghirlishiwatqan mesile.

Xitay hökümiti 2008‏-yili shangxey sheherlik partkom sékrétari chén lyangyüyni jazalap, uninggha 18 yilliq qamaq jazasi bergen.

Da'iriler yéqinda yene, ghulja sheherlik partkom sékritarini xizmitidin toxtitip, tekshürüshke bashlighan. Biraq analizchilar xiyanetchilikni xitayning hazirqi sistémisi peyda qiliwatqanliqini, axbarat erkinliki we köp partiyilik nazaretchilik tüzümi yolgha qoyulmisa, xiyanetchilik dawamliq éghirlishidighanliqini bildürmekte.