Qeshqerde quluplan'ghan bir derwazining siri échildi: a'ilidiki 6 jandin töti türmide, ikkisi chet'elde

Muxbirimiz shöhret hoshur
2020.06.17
nursimangul-nuriman-ailisi-lager.jpg Türkiyede yashawatqan muhajir nursiman'gül we erkin asiya radiyosining xizmetchisi nur'iman'gulning 13 yildin 19 yilghiche késiwétilgen a'ile tawabi'atliri: (ongdin solgha) inisi memet'eli, anisi tajigul qadir, atisi abdureshit tohti, we akisi emetjan. 2015-Yili awghust.
Photo: RFA

Chet'el muxbirliri qeshqerni ziyaret qilghan waqtida zor bir türküm a'ililerning derwazilirining péchetlen'genlikige shahit bolghan idi. Türkiyede yashawatqan muhajir nursiman'gül abduréshitmu ötken yili yurtidiki tonushliri arqiliq a'iliside adem qalmighanliqi, yeni derwazisining quluplan'ghanliqidin xewer tapqan, emma bu quluplinishining sewebini bilelmigen idi. Bu sir 15‏-iyun küni nursiman'gülge istanbuldiki xitay konsulxanisidin kelgen bir téléfon bilen échildi: acha-singil ikkiylen chet'elde yashawatqan bu a'ilide nöwette 4 kishi türmide, jaza mudditi: 13 yil, 16 yil we 19 yil.

Nursiman'gül hedisi nuriman'gül bilen 2013‏- we 2014‏-yilliri türkiyege oqushqa mangghinida bu sepirining ata-anisigha iqtisadiy qiyinchiliq élip kélish éhtimalliqini hés qilghan we ensirigen bolsimu, emma ikki perzentini jem'iyetke yaramliq kishilerdin qilip yétishtürüsh üchün tapqan-tergenlirini toplap chet'elge yolgha salghan ata-anisining “Térrorluq” bilen eyiblinishini, a'iliside qalghan 4 kishining türmige tashlinishini texmin qilmighan idi.

Nursiman'gül bu shum xewerni qaysi bir yoshurun axbarat yaki qaysi bir öktichi teshkilattin emes, belki istanbuldiki xitay konsulxanisi xadimining éghizidin anglighan. Bu shum xewer acha-singil ikkiylenning yillardin buyanqi öz-özige teselli bérip kütüshliri we a'ilisi heqqide uchur élish urunushlirigha chékit qoydi. Démekki, emdi ularning teselli we quruq ümidler bilen öz könglini awundurushighimu orun yoq.

Melum bolushiche, nursiman'gül bu shum xewerge tuyuqsiz we asanla érishken emes. Yurttiki tonush-bilishliri bilen ündidarda ming teste baghlinish, mexpiy til we isharetler bilen sözlishish arqiliq 2018‏-yili2‏-ayda a'iliside héchkim qalmighanliqi, derwazisigha qulup sélin'ghanliqini uqqan. Emma ularning nediliki heqqide herqanche qilipmu uchur alalmighan.

Nursiman'gül uchur élish üchün yurtigha mangghan chet'ellik sayahetchilerdin we natonush muxbirlardin ümid kütken؛ qeshqerdiki éghizi tuwaqlan'ghan dost-sawaqdashliridinmu ümid kütken, emma xitay konsulxanisidin ata-anisi heqqide birer uchur kélishini esla kütmigen. Yeni bu acha-singil istanbuldiki xitay konsulxanisidin a'ilisi heqqide uchur sorashni xiyalighimu keltürmigen.

Aldinqi mezgillerde türkiyede turushluq xitay bash elchisi déng li türkiye dölet téléwiziyeside teshwiqatchiliq qilip, a'ile ezalirini izdep guwahliq bériwatqan türkiyediki Uyghurlargha özlirining jawab béridighanliqini élan qilghandin kéyin, nursiman'gül ularning yalghanchiliqini ispatlash üchünla xitay konsulxanisigha xet yazghan we téléfon qilghan, emma kütkinidek konsulxanidin jawab kelmigen. Aridin ikki ayche ötkende nursiman'gül tiwittérda türkche muraji'et yollap, ghayib ata-anisi heqqide xitay konsulxanisidin uchur élishigha türk jama'itidin yardem telep qilghan.

Acha-singilning 2 aydin buyanqi téléfon we xetlirige jawab qayturmighan xitay konsulxanisi tiwittérdiki muraji'etni köp sanda kishilerning hembehrligenlikini körgendin kéyin we belkim inkas we tenqidlerni tapshuruwalghandin kéyin, nursiman'gülge derhal jawab qayturghan we ehwalni özlirige melum qilishni éytqan. Nursiman'gül ehwalni melum qilip, ikki kündin kéyin bu shum xewerge érishken.

Bayan qilinishiche, nursiman'gül xitay konsulxanisi xadimining yumshaq tondiki saxta hésdashliqidin tesirlinip ketmigen. Konsulxana xadimining nursiman'gülni yurtigha qaytip déloning tepsilatini qanun orunliridin uqushi toghriliq qilghan tewsiyesidiki semimiyetsizliki heqqidimu gep talashmighan. Öz a'ilisining teqdirining Uyghurlarning milliy teqdiri bilen bille hel bolidighanliqigha ishen'gen bu acha-singil bu a'ile paji'esini insanliq alimige bildürüsh we yardem sorashni perzentlik bir burch we milliy bir wezipe dep tonughan. Mana bu tonush bu acha-singillarni 2018 ‏-yildin bashlap guwahliq bérishqa ündigen bolsa, nuriman'gül abduréshitni yurtidiki quluplan'ghan derwazilarning sirini achidighan bir axbaratchi bolushqa ilhamlandurghan. U mana mushu ilhamning türtkiside bu yil 2‏-aydin bashlap erkin asiya radiyosi Uyghur bölümide muxbir bolup xizmet qilmaqta. U ata-aniliri we uruq-tughqanliri xitay hökümiti teripidin lagérlargha we türmilerge qamalghan Uyghur bölümidiki bashqa xizmetdashliri bilen birlikte Uyghurlarning awazini dunyagha anglatmaqta.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.