D u q qurban héytliq tebrik bayanatida Uyghurlarni xitayning boyunturuqidin üzül-késil qutulush üchün küresh qilishqa chaqirdi

Xitay hökümiti milyonlighan Uyghurlarni jaza lagérlirigha qamighili 5 yildin artuq waqit bolghan bügünki künde, chet eldiki Uyghurlar éghir teshwish ichide bu yilliq qurban héytini kütiwalmaqta.

9-Iyul küni yétip kélidighan qurban héyt harpisida, dunya Uyghur qurultiyi qurban héytliq tebrik bayanati élan qilip, pütün dunyadiki Uyghurlarning qurban héytini tebrikligen. Tebrik bayanatida pütün dunyadiki Uyghurlarni xitayning boyunturuqidin üzül-késil qutulush üchün küresh qilishqa chaqirghan. D u q re'isi dolqun eysa ependi bu munasiwet bilen bizning alahide ziyaritimizni qobul qildi.

U aldi bilen sherqiy türkistanliqlarning, shundaqla dunyadiki pütkül musulmanlarning qurban héytini tebriklep, mundaq dédi: “Essalamu'eleykum, qimmetlik yurtdashlar, dunya Uyghur qurultiyi bolush süpitimiz bilen, weten ichi we sirtida yashawatqan pütkül sherqiy türkistanliq qérindashlirimizning, shundaqla pütün dunya musulmanlirining qurban héytini mubarekleymiz! qedirdan xelqimizge allahdin erkinlik, hörlük, amanliq, bext-sa'adet tileymiz!”

D u q re'isi dolqun eysa ependi her yili qurban héyt kelgen waqitlarda musulman dunyasining shatliqqa chömidighanliqini, epsuski, Uyghurlarning munqerz wetini we mehkum xelqining derd-hesretliri tüpeyli azablinidighanliqini tekitlep, munularni dédi: “Qimmetlik qérindashlar, her qétim pütün dunya musulmanlirini shatliqqa chömdüridighan mana mushundaq xasiyetlik héyt-bayramlar yétip kelginide, üsti ochuq türmige aylandurulghan wetinimizde xitay zulumi astida azab chékiwatqan xelqimiz؛ xitayning wehshiy zindanlirida, jaza lagérlirida jan talishiwatqan milyonlighan bigunah qérindashlirimiz؛ xitayning ichkiri ölkiliride qul ornida mejburiy ishlitiliwatqan qérindashlirimiz؛ yene shundaqla wetensizlik derdidin körüsh imkaniyitimiz bolmighan wetendiki ata-ana, uruq-tughqan we dost-yarenlirimiz köz aldimizda namayen bolidu we buningdin cheksiz azablinimiz!”

D u q re'isi dolqun eysa ependi bügün'giche 10 dölet we parlaméntning xitayning Uyghurlargha élip bériwatqan zor basturush siyasitini “Irqiy qirghinchiliq” dep étirap qilghanliqini, sherqiy türkistan dewasining xelq'aralashqanliqini, bundaq bir peytte Uyghurlarning qayghuni küchke aylandurup, xitaygha qarshi heriketke ötüshi kéreklikini tekitlep, mundaq dédi: “Bügün biz sherqiy türkistanliqlar tarixta misli körülmigen zor irqiy qirghinchiliqqa duch kéliwatqan bir xeterlik weziyette turuptimiz, mustebit xitay hakimiyitining xelqimizge qaratqan insan qélipidin chiqqan qilmishliri bügün pütün xelq'ara jama'etchilikni oyghatti. Dunya medeniyitige zor töhpilerni qoshqan Uyghur xelqining bir pütün millet süpitide yoqilip kétishige taqet qilip turalmighan xelq'ara jama'etchilik mustebit xitay hakimiyitidin buning hésabini sorash üchün heriketke ötüshke bashlidi. Müstebit xitay hakimiyitining sherqiy türkistan xelqi üstidin yürgüzüwatqan irqiy qirghinchiliq 10 dölet we parlamént teripidin resmiy yosunda étirap qilindi. ‛Uyghur sot kollégiyesi‚ teripidin ötken yili 12-ayda xitayning sherqiy türkistanda yürgüzüwatqan qilmishlirining irqiy qirghinchiliq we insaniyetke qarshi jinayet ikenliki heqqide xelq'araliq qanuniy asaslar boyiche höküm chiqirildi. Uyghurlar mesilisi birleshken döletler teshkilatining, yawropa ittipaqining, sana'etleshken 7 dölet guruhining, shundaqla amérika bashchiliqidiki gherb döletlirining hökümet we parlamentlirining muhim mesilisige aylandi. Xelq'ara jama'etchilikmu xitayning xelqimiz üstidin yürgüzüwatqan jinayi qilmishlirini tosup qélish üchün jiddiy heriketke ötüshke bashlidi. 6-Ayning 21-küni amérika ‛Uyghur mejburi emgikining aldini élish‚ qanunini ijragha qoyup, Uyghur mejburiy emgikige chétishliq mehsulatlarning amérika bazarlirigha kirishini chekleshke bashlidi. Bashqa gherb ellirimu amérikadin örnek élip, Uyghur mejburiy emgikining aldini élish heqqide ijabiy qedemlerni bésishqa bashlidi. Mana mushundaq halqiliq bir peytte, barliq sherqiy türkistan xelqi choqum qayghuni küchke aylandurup, xitaygha qarshi birlik sepni mustehkemlep, sherqiy türkistan dewasini kucheytish yolida yüksek jasaret we pidakarliq rohi bilen millet süpitide jiddiy herketke ötüshimiz tolimu zörordur!”

Dolqun eysa ependi bayanatining axirida Uyghurlarni xitayning boyunturuqidin üzül-késil qurtulush üchün küresh qilishqa chaqirip, mundaq dédi: “Eger biz insaniy heq-hoqoqlirimizni, qedir-qimmetlirimizni, milliy we diniy mewjutluqimizni qoghdap qalimiz we dunya musulmanlirigha oxshash erkin we azat halda héytimizni qutluqlaymiz deydikenmiz, u halda choqum xelqimizge kéliwatqan pütün zulum we balayi-apetlerning tüp menbesi hésablan'ghan xitay hakimiyitining boyunturuqidin üzül-késil qutulush üchün küresh qilishimiz we bu shereplik yolda pütün pidakarliqimizni körsitishimiz lazim. Mana bu sherqiy türkistan xelqining birdin-bir chiqish yolidin ibaret! axirida eziz qérindashlirimizning mubarek qurban héytini qayta tebrikleymiz we sizlerge allahdin salametlik we bexit tileymiz!”

Dunya Uyghur qurultiyi qurulghan kündin tartip her yili qurban héyitta herqaysiy ellerdiki musulman jama'etliri we Uyghur jama'itidin qurbanliqlarni yighip, dunyaning her qaysi jayliridiki qurbanliq qilish imkani yoq Uyghurlargha tarqitip bermekte. Igilinishiche, bu yilmu ottura asya we bashqa döletlerdiki Uyghurlargha qurbanliq ewetip bérilgen. Dunya Uyghur qurultiyi diniy ishlar komitétining re'isi turghunjan alawuddin ependi bu heqte melumat berdi.

Qurban héyti Uyghurlar arisida eng az üch kün dawam qilidu. Wetini sirtida yashawatqan Uyghurlarmu bu en'enisini özliri yashawatqan döletlerde dawam qildurmaqta.