Rusiyediki Uyghurlar ramizan éyida öz milliy kimlikini namayan qildi

Ixtiyariy muxbirimiz féruze
2019.05.30
Ashat-Hazrat-Gimatdinov-nutuq-qilmaqta.jpg Rusiyediki Uyghurlarning iptar pa'aliyitide moskwa shehirining “Ibadet tagh” mehellisidiki meschitning imam-xatibi esxet hezret gimatdinof ependi nutuq sözlimekte. 2019-Yili may.
RFA/Féruze

Melum bolushiche, rusiyede hazir texminen 5 ming etrapida Uyghur yashaydighan bolup, ular asasliqi moskwa we bashqa bir qisim chong sheherlerge tarqalghan. Moskwa shehiri rusiyediki Uyghurlarning asasliq medeniyet merkezliridin biridur. Moskwada yene Uyghur medeniyet jem'iyitimu bar bolup, bu orun köp yillardin buyan türlük pa'aliyetlerni, bolupmu Uyghur medeniyitige munasiwetlik pa'aliyetlerni élip barmaqta. Moskwadiki Uyghurlarning muhim pa'aliyetlirining biri her yilliq ramizan éyida iptarliq bérish bilen birge Uyghur medeniyiti, tarixi, nöwettiki siyasiy ehwalini tonushturushtin ibarettur. Bu yilmu rusiyediki Uyghurlar ene shundaq xildiki pa'aliyetlirini dawamlashturghan.

Yéqinda rusiye paytexti moskwa shehiride ötküzülgen “Ramizan chédiri” namliq mexsus iptarliq pa'aliyetliring biride “Uyghur xelqining kéchisi” dep atalghan iptar pa'aliyiti uyushturuldi. Mezkur pa'aliyetke moskwa shehiride yashawatqan diniy zatlar, musulman ahaliliri we Uyghurlardin bolup 600 gha yéqin kishi qatnashti.

“Ramizan chédiri” iptarliq pa'aliyiti moskwa shehirining musulman bashchilirining teshebbuskarliqida besh yildin buyan uyushturulup kélinmekte. Pa'aliyetning asasiy meqsiti ramizan éyining ottuz küni jeryanida moskwada yashawatqan musulman xelqlirining diniy étiqadini kücheytish hem ashu milletlerning milliy-kimlikini we medeniyitini rawajlandurushtin ibarettur.

Uyghur jama'itining bu yilliq iptar chédirigha “Hékmet öyi” dep nam bérilgen bolup, ikki sa'etlik pa'aliyet dawamida ulugh alim yüsüp xas hajib toghrisida filim körsitilgendin tashqiri Uyghur milliy ta'amliri, milliy kiyim-kéchekliri we milliy buyumlar körsitilip, bu heqtiki so'allargha jawab bérildi.

Uyghurlarning mezkur iptar pa'aliyiti moskwa shehirining “Ibadet tagh” mehellisidiki meschitning imam-xatibi esxet hezret gimatdinofning nutuqliri bilen bashlandi. Esxet hezret ependi öz nutqida Uyghur xelqining medeniyet bayliqini, ölimalarning ötkürlükini tilgha élish bilen birge Uyghur diyaridiki jaza lagérlirida azabliniwatqan Uyghur qérindashliri üchün qol kötürüp du'a qildi.

Mezkur iptar pa'aliyiti moskwadiki “Ilshat” saxawetlik fondining qollap-quwwetlishi bilen ötküzüldi.

Ziyaritimizni qobul qilghan “Ilshat” fondining re'isi enwer abbasof ependi, özining Uyghur tilida sözliyelmeydighanliqidin epsuslinip, moskwadiki “Ramizan chédiri” pa'aliyiti arqiliq Uyghur xelqining medeniyet bayliqi, muqamliri, yétiship chiqqan ölimaliri we tarixini rusiye ehlige tonushturup kéliwatqanliqini éytti. U, iptar pa'aliyitige kelgen kishilerning iptarliq üchün hazirlan'ghan Uyghur ta'amlirini bek yaqturghanliqini sözlep ötti.

Enwer ependi yene Uyghur diyaridiki éghir weziyettin özining échiniwatqanliqini we her da'im u yerdiki qérindashliri üchün du'a qilip turghanliqini éytti. U yene moskwadiki musulman jama'etliriningmu özlirining du'alirida Uyghur qérindashlirini untumaydighanliqlirini, bolupmu imam-xatip esxet hezret ependining Uyghurlar bilen yéqin alaqisi bolghachqa her da'im semimiy du'alarni qilidighanliqini bildürdi.

Ramizan éyi jeryanida rusiyediki nowosibirsk shehiridiki Uyghurlarmu nurghun iptar pa'aliyetlerni uyushturup, ibadetlerni birlikte qilip, Uyghur xelqining méhmandostluqini körsitip kelmekte.

Radiyo ziyaritimizni qobul qilghan nowosibirsk shehiridiki Uyghur jama'itining körünerlik ezasi xemit toxtiyéf ependi nowosibirsk shehiride 200 ge yéqin Uyghur ahalisi yashaydighanliqini we ularning Uyghur ashxanilirida musulman musapirlargha her küni iptarliq bériwatqanliqini bildürdi. Bu yerdiki Uyghur yigit béshi umrullayéf sultan ependi iptar pa'aliyetliride jama'etni birleshtürüp, diniy murasimlarni birlikte ötküzüwatqanliqini tekitlep ötti.

Igilishimizche, rusiyediki yene yékatérinburg, omsk we tomsk qatarliq chong sheherlerdimu Uyghurlar iptarliq pa'aliyetlerni ötküzüp kelmekte.

Qirghizistandiki jalal-abad wilayetlik aqsaqallar kéngishining ezasi, imam xatip elishir nasiraxunof ependi ziyaritimizni qobul qilip, hazir Uyghur xelqining medeniyiti we milliy kimliki keng tonuluwatqanliqini we özining moskwa shehiride ötküzülgen iptar pa'aliyitining teshkilligüchisi enwer ependi we “Ilshat” fondigha semimiy minnetdarliqlirini bildürdi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.