Qeshqer, xoten yéziliridiki öy-imaretlerning milliy uslubi yoqitilmaqtiken

Muxbirimiz shöhret hoshur
2019.08.13
guma-nahiyesi-oy-cheqish.jpg Qurulush shirkiti bilen nahiyelik sheher qurulush idarisi teripidin bir kéchide chéqilip tüzliwétilgen nahiye bazirida olturushluq Uyghur tijaretchining shexsiy öy-jayi. 2014-Yili may, guma.
Oqurmenler Teminligen

Afriqada karxana achqan qeshqer nezerbaghliq tijaretchi tewekkül abdurehim hajim 3 yildin buyan nezerbaghdiki öy-imaretlerning chéqilip, ornigha xitayche pasondiki öylerning séliniwatqanliqi we öz jemetidiki birining öy-jayining mushu dolqunda chéqilghanliqini ashkarilighan idi.

Muxbirimizning ziyaritini qobul qilghan qaraqashtiki bir kent kadiri “Sotsiyalistik yéngi yéza qurulushi” nami astida öz kentidiki bir qisim öylerning qaytidin sélin'ghanliqi we bu öylerning safa, kariwat qatarliq zamaniwi öy saymanliri bilen toldurulup, gilem qatarliq milliy buyumlarning öy bézekliri qataridin siqip chiqirilghanliqini delillidi.

Qeshqer nezerbaghliq tijaretchi tewekkül hajimning ashkarilishiche, yéqinqi 3 yil ichide uning burunqi olturaq mehellisidiki 100 din artuq kishining öyliri chéqiwétilgen. Pütünley milliy pasonda sélin'ghan bu öyler chéqiwétilgendin kéyin da'iriler öyi chéqiwétilgen kishilerni özliri sélip gergen xitay posunidiki öylerde olturushqa buyrughan.

Mana bu dolqunda tewekkül hajimning qérindashlirigha te'elluq bolghan bir katta öymu chéqiwétilgen. Tewekkül hajimning yene déyishiche, “Sotsiyalistik yéngi yéza qurulushi” namida dawam qilghan bu dolqunda ilgiriki péshaywanliq hoylilar, neqishlik ishikler, gejlik qapartmilar, güllük dériziler ornini emdilikte tüz sélin'ghan, ikki qewetlik öyler we ularning töt chasa dériziliri bilen sidam ishikliri igiligen.

Yéngi yéza qurulushida néme üchün öy-imaretlerdiki milliy posunning yoqitiwétilgenliki heqqidiki so'alimizgha yerlik kadirlar asasen dégüdek jawab bérelmidi.

Weziyettin xewerdar kishilerdin biri xitayning bu arqiliq Uyghurlardiki mehelle medeniyitini yoqatmaqchi ikenliki we bu arqiliq Uyghurlardiki milliy ang we milliy héssiyatning menbeliridin birini qurutmaqchi ikenlikini ilgiri sürgen idi.

Tijaretchi tewekkül haji bu éhtimalliqni chetke qaqmasliq bilen birlikte xitay da'irilirining bu arqiliq Uyghurlarning ilikidiki zor bir türküm yerlerni “Sotsiyalistik yéngi yéza qurulushi” nami astida xitay shirketliri yaki ahalilirining qoligha ötküzüwatqanliqini ilgiri sürdi. Tewekkül haji yene bu ehwalning yalghuz nezerbaghdila emes, belki aqsu we xotenlerdimu dawam qiliwatqanliqini tilgha aldi. Xotendiki alaqidar xadimlar öz tewelikide yéngi yéza qurulushida qanchilik öyning chéqilghanliqi heqqidiki so'alimizni jawabsiz qaldurdi.

Xoten qaraqashtiki bir kent kadiri “Sotsiyalistik yéngi yéza qurulushi” nami astida öz tewelikidiki bir qisim öylerning chéqilghanliqi, bir qismining bolsa rémont qilin'ghanliqini ashkarilidi. Bu xadim yene yéngi yéza qurulushi layihesidiki öylerge safa we kariwatlarning orunlashturulghanliqi, ilgiriki supilarning chéqilghanliqi, gilemlerning bolsa peqetla sélinmighanliqini bayan qildi. U shu arqiliq bu yéngi yéza qurulushida milliy uslubning yoqitish nishani bolghanliqini delillidi. U yene bu yéngi yéza mehellilirige panuslarning ésilghanliqini eskertti.

Ötken aylardiki éniqlashlirimiz dawamida bir qisim jaylarda da'irilerning meschit munarlirini chéqish we öy-imaretlerdiki méhrablarni buzush arqiliq mehelle qiyapitidin diniy puraqni yoqitishqa urun'ghanliqi ashkarilan'ghan idi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.