“Qarshiliq körsitish-sürgündiki yazghuchilarning awazi” namliq shé'irlar toplimigha Uyghur sha'irlirining shé'irliri kirgüzüldi

Yéqinda londondiki Palewell Press neshriyati teripidin “Qarshiliq körsitish-sürgündiki yazghuchilarning awazi” namliq shé'irlar toplimi neshr qilin'ghan bolup, mezkur shé'irlar toplimigha eziz eysa elkünning “Chégra”, muyesser abdul'ehed xendanning “Otqa qaytish” namliq shé'iri kirgüzülgen.

Eziz eysa elkün ependimning bügün'ge qeder nurghunlighan shé'ir, nesir we ilmiy eserliri aqsu, ürümchi, almuta, bishkek we londondiki türlük metbu'atlarda élan qilin'ghan. Eziz ependining 2011-yili “Donay deryasidin orxun boylirighiche” namliq kitabi neshr qilin'ghan bolup, eser keng oqurmenlerning qizghin qarshi élishigha érishken.

Sha'ir we yazghuchi muyesser abdul'ehed xendan ammiwi saghlamliq kespide magistirliq unwanini tamamlighandin kiyin yéziqchiliqqa atlinishini qarar qilghan bolup, muhajirettiki Uyghur tili we ma'aripini ilgiri sürüshke köp tirishchanliq körsetken. Xendanning eng yéngi esiri we tunji romani “Xeyr xosh quyash” Uyghur rayonidiki yighiwélish lagérlirini mezmun qilghan tunji roman hésablinidiken.

Mezkur shé'irlar toplimi dunyaning herqaysi jaylirida kishilik hoquq depsendichilikige uchrighan 78 neper sha'irning shé'irliridin terkib tapqan bolup, kitabta Uyghur xelqining awazigha orun bérilishi Uyghur oqurmenlerni chongqur söyündürgen.

Sha'ir eziz eysa elkün ependim ziyaritimizni qobul qilip mezkur kitab heqqide tepsiliy toxtaldi.

“Otqa qaytish” namliq shé'iri bilen mezkur kitabtin orun alghan sha'ir muyesser abdul'ehed xendan xanim ziyaritimizni qobul qilip mundaq dédi:

“Uyghur edebiyati eslide téximu burunraq dunyagha tonulup, kishiler sen'et süpitide huzurlinishi lazim bolghan edebiyat idi. Hazir Uyghur krizisining dunyagha tonulushi bilen teng bir qisim yazghuchi, zhurnalistlar bezi usta terjimanlarning wasitiside edebiyatimizni dunyagha tonushturushqa küch qoshuwatidu, shunga edebiyatimiz huzur bérishtin halqip emeliyetni körsitidighan bir eynek süpitide rol oynawatidu. Bolupmu shé'irlardiki héssiyat we sen'et tuyghusi kishilerni asanla jelp qilidighan bir muhim amil süpitide bir tereptin ehwalimiz heqqide téximu köp kishilerning izdinishige sewebchi bolsa, yene bir tereptin wetende chiqalmaywatqan awazlarni yangritidighan bir küchlük sada boluwatidu.

Uyghur edebiyatini dawamliq dunyagha tonutush bizning peqet zulum astida qalghan bichare millet bolmay, belki mol medeniyetke warisliq qiliwatqan millet ikenlikimizni téximu yorutup, bu medeniyetni qutuldurush yolidiki pida'iylarning köpiyishigimu yardimi bolidu dep oylaymen”.

Xitayning Uyghur rayonidiki étnik qirghinchiliq siyasiti seweblik Uyghur medeniyiti we sen'iti éghir buzghunchiliq uchrawatqan bolup, muhajirettiki Uyghurlarning medeniyet-sen'et pa'aliyetliri Uyghur medeniyitining mewjutluqi üchün muhim ehmiyetke ige dep qaralmaqta.

Közetküchiler Uyghur edebiyatini dunyagha tonutushning zörürlükini tekitlep kéliwatqan bolup, Uyghurlarning nöwettiki ijtima'iy we siyasiy weziyitini dunyagha anglitishta edebiyat-sen'et muhim rol oynaydiken.

Programmimizning axirida qedirlik radi'o anglighuchilarning huzurigha xendan xanimning “Otqa qaytish” namliq shé'irini sunduq.