Xitaygha qayturulghan 20 Uyghur heqqide birqisim uchur we inkaslar

Kambodzhadin xitaygha qayturulghan Uyghurlar mesilisi yenila Uyghur jama'et pikirining muhim timisi bolmaqta. Birqsim metbu'at we tor betlerde kambodzhadin qayturulghan Uyghurlarning kimliki heqqide melumatlar bérilmekte we Uyghurlar jama'itining, bu 20 Uyghurning xitaygha qayturulush weqesige qandaq pozitsiye tutushi kérekliki heqqide pikirler otturigha qoyulmaqta.
Muxbirimiz shohret hoshur
2009.12.25
Phnom-penh-ayrudurumidim-bir-korunush-305.jpg Süret, kambodzha pénompén ayrudurumining 2006 - yili 1 - awghusttiki kröünüshi.
Photo: Wikipedia

Tönügün türkiye chiqidighan 'Dunya bülteni géziti' Xitaygha qayturulghan 20 Uyghurning isimlikini élan qildi. Tizimlikte körsitilishiche, bular mutellip mamut, islam urayim, hezriti'eli ömer, ekber tuniyaz qatarliq kishilerdur. Yene alaqidar menbelerdin igilishimizche, bularning ichide ikki nepiri aliy mektep melumatigha ige. Köpinchisi toluq ottura we toluqsiz ottura mektep melumatida. Bular wetendiki chéghida beziliri mektepte oqutquchi, beziliri meschitte imam bolghan؛ köpinchisi jem'iyette ushshaq tijaret bilen shughullan'ghan. Xitaygha qayturulghanlardin mutellip mamut, burun Uyghur élida in'giliz tili oqutquchisi bolghan we kéyinki chaghlarda xitayning ichkiri ölkiliride shirket qurup tijaret qilghan.

Kambodzha hökümiti qayturulghan Uyghurlarning, kambodzhagha qanunsiz kirgenlikini xitaygha qayturulushning sewebi dep körsetken idi. Emeliyette qayturulghanlar arisi'ida bir nepiri yeni ekber tuniyaz kambodzhagha qanunluq kirgen. Uning kélish jeryani bashqilardin tamamen perqliq bolup, u bu yil 3 ‏- ayda qanunluq yol bilen yeni normal pasport bilen chégradin chiqqan we kambodzhaghimu wiza bilen qanunluq kirgen. Shundaq turuqluq ekber tuniyazmu bashqilar bilen birlikte xitaygha qayturulghan.

Bu ehwalmu kambodzha hökümitining20 Uyghurni xitaygha qayturushta körsetken sewebining saxta ikenlikini körsetmekte. Xitay hökümiti bularning 5 ‏- iyul weqesige chétishliq kishiler ikenlikini isharet qilip "ular jinayet gumandarliri" dep atighan idi.

Emeliyette ekber tuniyaz, 5 ‏- iyul weqesi yüz bergende kambodzhada idi.

Hörmetlik oqurmenler, kambodzhadiki Uyghurlarning xitaygha qayturulush weqesi Uyghur jama'et pikir sorunlirida dawamliq türde muhim nuqta bolup kelmekte.

Söhbetlerde yene, bu qétimqi weqening kélip chiqish sewebimu oxshimighan nuqtilardin tehlil qilinmaqta we weqening nimilerdin bisharet béridighanliqi mulahize qilinmaqta. Beziler buni sherqi türkistanda yüz bergüsi yene köpligen paji'elerning aldin signali dep chüshense, yene beziler xitayning sherqi türkistanning kélechikidin qattiq endishe qiliwatqanliqining ipadisi dep körsetmekte.

Beziler bu weqe, sherqi türkistan weziyitining jiddiyitini dunyagha tonushturdi dése, yene beziler, bu weqe Uyghur pa'aliyetchilirige yéngi eqil, yéngi yol, yéngi chariler heqqide izdinish pursiti dep qarimaqta.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglighaysiler.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.

Pikir

Anonymous
Dec 28, 2009 03:36 AM

Néme dégüllük , qaqshaydighan jahan emes . Héchkimdin wapa kelmeydu . .Özeng kücheyimseng hemmsi bikar

Anonymous
Dec 26, 2009 07:04 PM

Xittayyghiaqaytürulghanlar heqqid xeber le nime digen ﯪz

Anonymous
Dec 27, 2009 03:24 AM

http://tuku.military.china.com/military/html/2009-11-20/132803_1253487.htm