Dunyaning siyasi jughrapiyiside 2010‏ - yilida yüz bergüsi xewpler

8 - Mart amérika xitay paraxotlirining jenubiy déngizdiki toqunushida, amérika paraxotigha yéqinlashqan bir xitay paraxotidin körünüsh.

2009‏ - Yil axirliship, 2010 ‏ - yil yétip kelgendin kéyin, dunyaning siyasiy jughrapiyiside yüz bergen we yüz bergüsi xewplerni tetqiq qilidighan bash orgini nyuyorktiki yawro - asiya guruppisi, 2010‏ - yil heqqide mölcher otturigha qoyghan idi.

Bu mölcherde, amérika - xitay munasiwiti, irandiki ichki qalaymiqanchiliq, yawropadiki maliye toqunushi, amérikining maliye tüzümi, yaponiyide hoquq tutiwatqan partiye yüzlen'güsi mesile, braziliyide kélip chiqqusi mesile, hindistan - pakistan toqunushi, sherqi yawropa we türkiye yüzliniwatqan mesile qatarliq 10 chong mesilige pütün dunyaning diqqiti mezkezlishidighanliqi sözlen'gen bolup, bu mesililer uningda "2010 ‏ - yilidiki dunyaning siyasiy jughrapiyisidiki 10 chong xewp" dep atalghan idi.

10 Chong xewpning ichide amérika - xitay munasiwiti eng sezgür tügün

Bash orgini washin'gtondiki xelq'ara meslihet mulazimiti guruppisining bashliqi charlis blum amérika awazning ziyaritini qobul qilghanda, ‘nyuyorktiki yawro - asiya guruppisi otturigha qoyghan 2010 ‏ - yilida dunyada kishilerning diqqiti mezkezleshküsi 10 chong xewpning ichide, amérika - xitay munasiwiti eng sezgür tügün’, dep körsetti.

Amérikidiki 10 pirsent ( ishsizliq nisbiti) bilen xitaydiki 10 pirsent (iqtisadning örlishi)ni qoshup tengpunglashqan 20 pirsent qilish mumkin emes

Bash orgini nyuyorktiki yawro - asiya guruppisi amérika - xitay munasiwiti heqqide otturigha qoyghan mölcheride, "2010‏ - yilida, amérika - xitay munasiwitidiki xewp, addiylashturup éytqanda, amérikidiki 10 pirsent (ishsizliq nisbiti) bilen xitaydiki 10 pirsent (iqtisadning örlishi) ni qoshup tengpunglashqan 20 pirsent qilish mumkin emesliki (chünki her ikkisi normal emes, ikki normalsizliqtin normalliq hasil bolmaydighanliqi) din kélip chiqidu؛ eger bu yil pütün dunya iqtisadiy krizistin qutulushqa bashlisa, burun yüz bergen iqtisadiy xewp siyasiy jughrapiye jehettiki xewpke aylinidu؛ bu jeryanda tereqqi qilghan döletler bilen tereqqi qiliwatqan döletler otturisidiki, erkin bazar igilikidiki kapitalizm bilen dölet kapitalizimi otturisidiki toqunushlar keskinlishidu", dep körsetken idi.

Bu mölcherde yene, "gerche amérika - xitay munasiwitide, obama bilen xu jintaw ikki dölet bir - birini xapa qilidighan ishni qilmasliqqa wedileshken bolsimu, emma bu ikki dölet otturisidiki tüptin oxshimaydighan ijtimayi tüzüm, bu ikki shexsning wedisini kapaletke ige qilmaydu؛ gerche hazir xitay iqtisadiy jehette amérikigha burunqidek qiziqmisimu, emma uning hazir amérika bilen hemkarlashmasliqqa héch amali yoq؛ gerche xitay hazir amérika mallirigha bolghan éhtiyajni teshkilleshke aldirimisimu, emma amérika bilen bolghan import - ékisport körsetküchini saqlap qalmasliqqa héch amali yoq؛ bundaq ehwalda, eger xitay 2010‏ - yilida pulning almashturulush nisbitini we pütün xelq igilikini qattiq kontrol qiliwerse, amérika bilen bolghan sürkülüshtin hergiz xali bolamaydu" dep körsetken idi.

Xitay rehberlirining amérikigha qayturiwatqan inkasi téximu köp toqunush kélip chiqishning menbesi

2010 ‏ - Yilida dunyada kishilerning diqqiti mezkezleshküsi 10 chong xewpning ichide amérika - xitay munasiwitining eng sezgür tügün ikenlikini körsetken bash orgini washin'gtondiki xelq'ara meslihet mulazimiti guruppisining bashliqi charlis blumning qarishiche, eger xitay 2010‏ - yilida yenila sodini birinchi orun'gha qoyidighan modél qollinip, amérikining pütün yer sharida iqtisadini tengshesh nishanigha muxalip ish qiliwerse, bu ikki dölet otturisida téximu köp iqtisadiy toqunush kélip chiqidu.
 
Bash orgini washin'gtondiki xelq'ara meslihet mulazimiti guruppisining qarishiche yene, amérika bilen xitay otturisidiki iqtisadiy munasiwetni tengpunglashturush we amérika otturigha qoyiwatqan kilimat özgirishining aldini élish mesilisi, énérgiye mesilisi, bolupmu muhim rayon xaraktérliq mesile gerche xitay üchün paydiliq bolsimu, emma xitay rehberlirining bu mesililerde amérikigha qayturiwatqan inkasi, buningdin kéyin bu ikki dölet otturisida téximu köp toqunush kélip chiqishining menbesi bolup qalidu. Hetta ikki dölet munasiwiti kontrolluqni yoqitidighan derijige yétishi mumkin.

Xelq otturigha qoyiwatqan tenqitler hazir biwaste amérikining xitaygha qaratqan siyasitige taqiliwatidu

Washin'gtondiki xelq'ara istratégiye tetqiqat ornining tetqiqatchisi mélisa murfining éytishiche, hazir amérikida bashlan'ghan ottura mezgillik saylamda, téxiche ishsizliq nisbiti töwenlitilmeywatqanliqi üstide xelq otturigha qoyiwatqan tenqidler, biwaste amérikining xitaygha qaratqan siyasitige taqiliwatidu.

Amérika dölet mejlisidiki munazirilerdimu, tenqidning tigh uchi, köpinche halda xitaygha qaritiliwatidu. Eger xitayning amérikigha ékisport qiliwatqan mallirining bixeterlikide yene mesile chiqsa, emdi amérika xelqi ichide 'xitayda ishlendi' dégen markiliq mallar toghrisida nahayiti jiddiy qarshiliq dolquni kötürülüshi mumkin.

Uning bayan qilishiche yene, amérikida hazir bashlan'ghan 2010‏ - yilliq ottura mezgillik saylam, amérikining xitaygha qaratqan siyasitige köp étiwar bérilmigen 2008‏ - yilliq saylamgha tüptin oxshimaydu. Amérikining saylam ehli hazir xitay tarqitiwatqan iqtisadiy uchurlargha ishenmeydu, belki uni tetür chüshinidu.