Yaponiyidiki yadro éléktr istansisi qazasi Uyghur mutexessislirining diqqet-nezirini yene bir qétim xitayning lopnurda élip barghan yadro sinaqlirining qalduq tesirge merkezleshtürdi

Mezkur közitish orginidiki mutexessisler qayta-qayta ölchesh arqiliq hawa terkibidiki radi'o'aktip zerrichilirining yaponiyidiki fukushima yadro éléktr istansisida yüz bergen yadro qazasi bilen munasiwetlik ikenliki, mezkur yadro éléktr istansisidin chiqqan yadro zerrichilirining hawa éqimida sürülüp, mariland shtatigha qeder yétip kelgenlikini bayqighan. Tetqiqatchilar, hawa terkibidiki radi'o'aktip zerrichilerning adem salametlikige ziyan yetküzüsh derijiside emeslikini bildürgen bolsimu, lékin bu hadise “Baltimor quyashi” qatarliq marilandtiki axbarat wasitiliride keng xewer qilindi.

Halbuki mariland shtatining hawa terkibidiki radi'o'aktip zerrichilerning köpiyip kétish hadisisini bayqighan kishi bir Uyghur. Bu hadisini bayqighan abduraxman ablimit, mariland shtatining hawadiki radi'o'aktip hadisilerni közitish ornining mutexessisi. U bu munasiwet bilen radi'oyimizning ziyaritini qobul qilip, yaponiyidiki yadro qazasi, nechche 10 yillar yadro chang-tozanlirining ichide yashighan Uyghurlarda radi'o'aktip hadisilerge bolghan chüshenchini chongqurlashturushning we lopnurdiki yadro sinaqlirining qalduq tesiri üstide oylinishning qanchilik muhimliqini namayan qilghanliqini bildürdi.

Uyghur élide Uyghurlarning radi'o'aktip chang tozanlarning muhit we janliqlargha körsitidighan tesirini közitish we bu sahede tetqiqat élip bérish imkaniyiti asasen yoq, déyerlik. Shunga mutleq köpchilik Uyghurlarning radi'o'aktip zerrichilerning tarqilip, etraptiki muhit hem janliqlargha körsitidighan tesiri da'ir chüshenchisi cheklik. Uyghurlar xitayning lopnurdiki yadro sinaqliri seweblik uzun yillar radi'o'aktip chang-tozanlargha ichide yashashqa mejbur bolghan bolsimu, lékin yuqiriqi sahe herbiy mexpiyetlik, dep qarilip, pütünley xitay hökümitining monopoliyisidiki sahe bolup kelgen idi.

Lékin yéqinda yüz bergen yaponiyining fukushima yadro éléktr istansisidiki yadro qazasi we fukushimadin tarqalghan radi'o'aktip zerrichiliri amérikining sherqidiki mariland shtatigha qeder yétip kélishi, bu sahede xizmet qilidighan chet'eldiki bezi Uyghur mutexessislirining diqqet nezirini yene bir qétim lopnurdiki yadro sinaqlirining qalduq tesirige da'ir mesililerge merkezleshtürdi. Bu shexslerning biri mariland shtatidiki radi'o'aktip hadisilirini bayqighan Abduraxman ablimit Ependi. U ziyaritimizni qobul qilip, bu heqtiki so'allirimizgha jawab berdi.