'Afghanistan'gha téximu köp yardemchi qoshun ewetilishi kérek'

Amérika charlash qisimliri afghanistanning melum taghliq rayonida charlashta.

Stanli bu sözni amérika prézidénti barak obamagha yollan'ghan mexpiy doklatta qilghan bolup, washin'gton pochtisi géziti bu mexpiy doklatning bir qisimini qolgha chüshürüp élan qilghan , bu sözler bügün bashqa muhim metbu'atlarning bash sehipiliridin orun aldi.

Doklatning ashkarilan'ghan qisimlirida afghanistandiki xelq'ara küchler élip bériwatqan urushning yaminigha kétiwatqanliqi, eger buninggha qarita tedbir élinmisa taliban'gha qarshi urushning meghlubiyetke uchraydighanliqi ipade qilin'ghan.

Sitanliy mékkirstal doklatta "yéterlik menbening bolmasliqi sewebidin meghlubiyetke uchrishimiz mumkin. Menbeler toluq bolmisa, urushmu uzirap kétidu, chiqimmu éship kétidu. Netijide, siyasiy jehettiki qollashlardinmu mehrum qélishimiz mumkin" deydu.

Amérikining afghanistanda turushluq qisimlirining qomandani stanli mékkiristal yene rayondiki amérika we shimaliy atlantik okyan ehdi teshkilati ( nato) qisimlirining küchini talibanlargha qarshi xelqni qoghdashqa qaritishi kéreklikini eskertken. U doklatida yene afghanistanda ewji éliwatqan chiriklik yüzisidin afghan xelqining hökümetke bolghan rayining yénip ketkenlikinimu alahide tilgha alghan.

Stanli mékkiristal bu mesilini aldinqi aylarda amérika we nato qisimlirining yuqiri derijilik bashliqlirigha yollighan doklatidimu tilgha alghan bolup, afghan xelqining taliban'gha qarshi élip bérilghan bu urushning özlirining turmushigha nisbeten bir yaxshilinish élip kelmigenlikidin urushqa bolghan ishenchisini yoqitip qoyuwatqanliqini, buningmu urushta netjige érishelmeslikning muhim bir sewebi ikenlikini alahide otturigha qoyghan idi. Emma, amérikiliq qomandan doklatida eger afghanistan'gha téximu köp esker ewetilip, taliban küchliri kontrol qilin'ghan teqdirde urushta yenila ghelibe qilghili bolidighanliqinimu eskertken. Melum bolushiche, qomandan sitanliy aldimizdiki heptilerde qoshumche herbiy qoshun ewetish telipini resmiy otturigha qoyidiken.

Amérika prézidénti barak obama wezipe tapshuruwalghandin kéyin, iraqtiki herbiy qoshunlirini chékindürüp, afghanistan'gha yötkesh xizmitini bashliwetken. May éyidin bashlap afghanistan'gha 30 ming kishilik yardemchi qoshun ewetilip, afghanistandiki amérika herbiy qisimliri bir hesse köpeytilgen idi.

Téxi yekshenbe künila barak obama amérika téléwiziye qanallirining muxbirlirining kün tertiptiki mesililerge a'it so'allirigha jawab bergende, amérika eskerlirining afghanistandin qachan chékinip chiqidighanliqi heqqide éniq bir nerse déyelmeydighanliqini bildürgen idi. U yene muxbirning rayon'gha téximu köp esker ewetidighanliq yaki ewetmeydighanliq heqqide sorighan so'aligha jawaben aldi bilen rayonda turushluq amérika eskerlirige toghra bir istratégiye belgilep bérish kéreklikini hem bu istratégiyini amérika mudapi'e ministiri, milliy xewpsizlik meslihetchisi we afghanistandiki qomandanlarning belgileydighanliqini éytqan idi. Közetküchiler bolsa obamaning afghanistan'gha téximu köp esker ewetish we téximu köp rasxot ajritish mesilisini qattiq oylishishi kéreklikini otturigha qoymaqta.

Türkiye xelq'ara strategize tetqiqat merkizi bashliqi sinan ogan ependi bizning ötken programimizda ziyaritimizni qobul qilghinida amérikining bush hökümiti mezgilide pütün küchini iraqqa qaritish bilen qattiq xata siyaset élip barghanliqini ipade qilghan idi. U mundaq dégen idi: "amérikigha kélidighan tehditning esli menbesi afghanistan. Obama prézidént bolghandin kéyin afghanistan'gha eskerlirini yötkeshke bashlidi. Eger, amérika afghanistan urushida ghelibe qilimen deydiken choqum ottura asiyada küchlinishi, ottura asiyadiki ornini qaytidin tiklishi kérek."
 
Eger qomandan stanli mékkiristal afghanistan'gha yardemchi qoshun yötkesh mesilisini resmiy yosunda otturigha qoysa obama hökümitining buninggha qandaq jawab béridighanliqi we buninggha kétidighan rasxot mesilisini qandaq hel qilidighanliqi közetküchiler teripidin munazire qilinmaqta.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.