Ata - anining ulughluqi

 Undaqta biz üchün ashundaq söyünüshke, ashundaq eslep turushqa eng layiq kishiler kim? shübhisizki, bizni yoqluqtin bar qilip, dunya turmushimizdiki toghra - xata yollarni körsitip, toghrisini bizge ata qilghan perwerdigarimiz allah ta'aladin qalisla, bizlerge eng köp ejir singdürgen, derdimizni tartqan, bizge yaxshiliqlar tiligen bizning ata - animiz bolup, dunyada bizler üchün ulardek japa chekken, ghémimizni yégen kishiler yoq.

Se'udi erebistanining mekke mukerreme shehiride turushluq yash alim abdulkerim hajim bu heqtiki söhbitimizni qobul qilghan idi.

Abdulkerim hajim bilen söhbet

Abdulkerim hajim anining baliliri üstidiki heqliri heqqide toxtilip mundaq dédi:" ata - anigha yaxshiliq qilish ulugh ish. Chünki u ibadet hem mejburiyet. Ata - anilar bizni béqip, terbiyilep mushu halgha keltürüsh yolida nurghunlighan japa - musheqqetlerni chekken kishilirimizdur. Biz kichik bir balining ehwaligha nezer sélip, uning tughulup chong bolghiche bolghan ariliqtiki omumiy halitini tesewwur qilip baqqinimizda, shu haman qur'an kerimdiki:" ey perwerdigarim! sen ata - anam ikkisige méni kichikimde terbiyiliginidek rehmet qilghin" dégen du'ani oqughimiz kélidu. Qéni oylap béqing! sizning aningiz künsiri ajizlap turidighan toqquz ay ichide sizni ming japa bilen qorsiqida kötürdi. Yene shu ajizliq halitide sizni tughdi, sizning qorsaq ichidiki künsayin chongiyishingiz, éghirlishingiz atingizgha künsayin éghirliq - ajizliqlarni élip keldi. U hetta sizni tughush aldida bashqa bir dunyagha bérip qaytqandek, dunyaning hemmisini qarangghuluq bésip ketkendek, xuddi ölümni öz közi bilen körgendek boldi. Lékin siz tughulghandin kéyin sizning méhri issiq aningiz közini échip sizning yénida yatqanliqingizni körgen haman barliq derd - elemlerni, dunyani zilzilige keltürgen tolghaq aghriqlarni pütünley untup kétidu, barliq ümid yollirini sizge baghlaydu, sizde güzel turmushning xushalliqlirini, bext - sa'adetlirini köridu. Shuning bilen u kéche - kündüzlep siz üchün ishleydu, sizge xizmet qilidu, sizning kündilik uzuqingiz uning qimmetlik aq süti bolidu, sizning turidighan öyingiz uning uning issiq baghri bolidu, sizning olturidighan, minidighan nersingiz uning ikki qoli - dümbisi bolidu, u pütün wujudi bilen sizning halingizdin xewer alidu, u sizni toyghuzush bedilige özi ach qalidu, sizni aram aldurush, uxlitish üchün özi tüneydu, ana sizning duch kelgen, qorqunch hés qilghan ishliringizda sizni qoynigha tashlap yighlaydighan, derd éytidighan, derdingizge yétidighan, béshingizni silaydighan birdin ‏ - bir shepqetchingiz. Chünki siz ashu chaghlarda aningizning quchiqini özingizning panah jayidek, uning issiq baghrini özingizning arzu - istekliringiz bilen tolghan keng bir dunyadek héssiyatlarda bolisiz. Hemde özingizni uning quchiqigha tashlighan haman barliq qorqunchlardin xaliy bolimen dep qaraysiz."

Atining ejrimu aniningkidin qélishmaydu

Abdulkerim hajim atining baliliri üstidiki ejri we heqliri üstide toxtilip mundaq dédi: " emdi atingizgha kéleyli, atingiz kéche ‏ - kündüzlep sizni oylaydu, siz üchün jan köydürüp ishleydu, yol yüridu, seper qilidu, tagh - dawanlarni késidu, sizning kiyim - kéchek, yémek - ichmikingizni qolgha keltürüsh üchün nurghun derd - elem, japa - musheqqetni tartidu, köpligen xeterlerge yoluqidu, u mushundaq sergüzeshtilerni, turmush jeryanlirini, xilmu ‏ - xil kechürmishlerni bashtin ötküzüp sizni terbiyileydu, sizning halingizdin xewer alidu, siz atingizning yénigha kirsingiz sizdin xoshallinidu, köngli échilidu, hem sizdin pexirlinidu, u sizge nurghunlighan ümid nezerliri bilen qaraydu. Yaxshi ösüp yétilip kelgüside yaramliq adem bolishingizni allahtin tileydu. Atingiz sirtqa chiqish üchün sizdin ayrilishqa temshelginide, siz uni quchaqliwalisiz, uning péshige ésiliwalisiz, u xuddi ikkinchi qaytip kelmeydighandek bar awazingiz bilen yash töküp yighlighiningizda méhri - shepqetlik qolliri bilen bash - közingizni silap sizge teselli béridu. Atingiz qaytip kelgende, xoshalliqingizdin özingizni uning baghrigha tashlaysiz, yayrap kétisiz. Ene ashu ikki kishi sizning ata - aningizdur. Ene ashu waqitlar sizning gödek, ösmür chaghliringiz. Ularni bu yaxshiliqlirini qayturush sizning burchingizdur."

Xulase qilip éytqanda, ata - anining heqliri bekmu köp, ularning balilar üchün qilghan yaxshiliqliri tölep bolghusiz. Shundaqtimu biz köz aldimizdiki bezi mejburiyetlerni iqtidarimizning yétishiche orundap turushimiz lazim. Mesilen: ularni eng kamaliy éhtiram bilen hörmetlesh, qedirlesh, xizmetlirini qilish, her xil wasitiler bilen ulargha illiqliq yetküzüsh qatarliq ishlar bilen ularning raziliqini we du'asini élish, ularning arzu - isteklirini emelge ashurush yolida héch nersimizni ayimasliqimiz lazim. Peyghember eleyhissalam atam méning pul - mélimni sorawatidu, dep kelgen bir ademge:" sen we séning mal - dunyaliring atanggha tewe," dep jawab bergen. Bu hedis bala we balining qolidiki barliq nerse - kérek, pul - mal atigha tewe ikenlikini, ata u nersilerni xalighanche ishlitishke hoquqluq ikenlikini ipadileydu.