Bash ministir erdoghan: bala chüshürüsh jinayet, tughut cheklesh zulum

Bash ministir erdoghanning bu sözliri türkiyide bes-munazire we talash-tartish peyda qildi, bu sözlerni qollighanlar we qarshi chiqqanlarmu boldi. Bu heqte türkiyide bes-munazire dawam qilmaqta.

Bash ministir erdoghan sözide yene hamile ayallarning tebi'iy halda tughmastin opératsiye qilish arqiliq tughushqa qarshi ikenlikini, bu xil tughushning nopusning aziyishigha seweb bolidighanliqini chünki ikki qétim opératsiye qilinip tughqan ayallar üchinchi qétim tughmaydighanliqini ipadilidi we bu xil qilmishlarni nopus azaytish herikiti dep baha berdi.

Türkiyide adette pilanliq tughut siyasiti yürgüzülmigen bolsimu, insanlarda 2 din artuq tughmasliq éngi omumlashqan bir weziyette bolup, bash ministir erdoghan pat-pat bayanat bérip eng az 3 yaki 5 ewladliq bolushni teshebbus qilip keldi we her a'ilide eng az 3 perzent bolushni xalaymen,-dédi.

Bash ministir erdoghanning bala chüshürüsh jinayet, tughut cheklesh zulum dégen sözliri türkiye xelqi otturisida chong bir bes-munazire qozghidi. Bu heqte axbaratlarda, radi'o-téléwiziyilerde talash-tartishlar dawam qilmaqta. Bu heqte, ijtima'iy tetqiqatchilar, doxturlar, dini alimlar, we siyasiyonlar öz pikir-qarashlirini otturigha bes-munazire qilmaqta.

Erdoghan: anining qorsiqidiki bowaqning öltürülüshi jinayet

Türkiye bash ministiri rejep tayyip erdoghan bala chüshürüshning ikki xil qiyinchiliqi barliqini ipadilep mundaq dédi: birinchi, ana qorsiqidiki balini öltürüsh weqesi bar, ikkinchisi anining salametliki üchün ziyanliq. Men buning ilmiy asasi bolghanliqi üchün sözlewatimen. Anining qorsiqida öltürülgen bowaq bilen tughulghandin kéyin öltürülgen bir insanning otturisida héch qandaq perq yoq.

Bash ministir erdoghan bu heqte ayallarning sezgür bolushini tewsiye qilip mundaq dédi: bala chüshürüsh bir jinayet. Bügünki künde amérikida bala chüshürüshke qarshi jiddiy bir küresh boluwatidu. Bu heqte qanun tüzüldi. Gherb elliride köpligen döletlerde oxshash shekilde bala chüshürüshke qarshi tüzülgen qanunlar bar. Bizmu bu heqte qanun chiqirishni oylishiwatimiz. Bizning qimmet qarishimizda buning bir orni bar. Bala chüshürüshke yol qoymaymiz.

Bash ministir erdoghan sözide yene bir qisim doxturxanilarning tughut heqqini köp élish üchün normal halda tughush imkaniyiti bar ayallarnimu opératsiye qilish arqiliq tughduridighanliqini, özining buninggha qarshi ikenlikini buningdin kéyin doxturxanilarda bu xil qilmishlargha yol qoyulmaydighanliqini bildürdi.

Bash ministir erdoghan sözide yene opératsiye qilish arqiliq tughush weqesining nopusni azaytish, tughutni chekleshke alaqidar bir hadise ikenlikini bildürdi we néme üchün ikkidin artuq perzent bolmisun? opératsiye qilish arqiliq tughulsa ikkidin artuq perzent bolmaydu, bu ehwal nopusni azaytidu, dédi. Bash ministir erdoghan xelqini köp tughushqa teshebbus qilmaqta we türkiye nopusni köpeytishke tirishmaqta.

Türkiyide tughut cheklesh we bala chüshürüshning xata ish ikenliki toghrisida bes munazire boluwatqan bügünki künde türkiyining “Tw-5” téléwiziye qanilida Uyghurlarning ijtima'iy, siyasiy we iqtisadi hayati toghrisida bir höjjetlik filim tarqitilghan bolup, bu filimde xitay kommunist hakimiyitining sherqiy türkistanda Uyghurlargha éghir bésim astida tutuwatqanliqini, iqtisadi, siyasiy we ijtima'iy jehetlerde Uyghurlarning qiyin ehwalda yashawatqanliqini, bolupmu xitay da'iriliri Uyghurlar üstidin pilanliq tughut siyasiti yürgüzüp, tughut cheklewatqanliqini, mejburiy bala chüshürüsh opératsiyisi élip bériwatqan bolsimu balisi chüshürülgen ayallarning salametliki bilen kari bolmighanliqini balisi chüshürülgen ayallar doxturxanida telepke layiq dawalanmighanliqi üchün her xil késellerge giriptar bolup ölüp kétiwatqanliqi bayan qilin'ghan. Tughut cheklesh siyasitige boysunmighanlarning éghir derijide iqtisadi we siyasiy jaza yürgüzüp kéliwatqanliqini, xitay sherqiy türkistanda éghir derijide kishilik hoquqqa xilapliq qiliwatqanliqi bayan qilin'ghan. Filimde yene 1991-yili xoten wilayitining qaraqash nahiyiside 118765 ayalning bala chüshürüshke mejburlan'ghanliqini bu san pütkül sheherning 49% pirsentini teshkil qilidighanliqini bayan qilghan. Mushu boyiche hésablighanda Uyghur diyaridiki 82 nahiyide qanche yüz minglighan Uyghur bowaqliri ana qorsiqidin chüshürülgenlikini körüwalghili bolidu.

Melum bolghandek Uyghurlarda mejburi bala chüshürüsh éghir derijide köp sanliqni teshkil qilidu. Xitay kommunist hakimiyitining pilanliq tughut siyasiti yürgüzüp, Uyghurlarning xalighanche perzent körüshini chekligenliki sir emes.

Uyghur pa'aliyetchiliri Uyghur élide Uyghurlarning nopus köpiyishining aldini élish üchün 2 din artuq perzenti bar Uyghur ayallarni tughmas qilish üchün her xil dora we okul ishlitish chare-tedbir qollinip kéliwatqanliqi, tughulush aldida turghan nurghun Uyghur bowaqlirining anining qorsiqidin mejburiy chüshürülüwatqanliqini tenqid qilmaqta. Nurghunlighan bowaqlar ruxsetsiz tughulghanliqi üchün nopus idarisi teripidin en'ge élinmay qara nopus halda yashimaqta.