Бәхтияр өмәр йеңишәһәр түрмисиниң мәһбусларға қаратқан қаидиси һәққидә пикир баян қилди

Паш қилинғанлар ичидә йеңишәһәр наһийә түрмисиниң мәһбусларға қаратқан “алтини қилиш, алтини қилмаслиқ” түзүми, нөвәттә норвегийидә яшаватқан сабиқ адвокат бәхтияр өмәр әпәндиниң диққитини тартти. Бәхтияр әпәнди, мәзкур түзүмниң хитайниң өзиниң түрмә қануниғиму хилап икәнликини көрситип, уйғур мәһбусларниң әң әқәллий һоқуқлириниңму дәпсәндә қилиниватқанлиқини оттуриға қойди.

Нөвәттә уйғур елидики түрмә вә қамақханиларда, мәһбусларниң йемәк-ичмәк шараитиниң интайин начарлиқи, ююнуш қатарлиқ тазилиқ имканлириниң йоқ дәриҗидә икәнлики, буниң үстигә, мәһбусларниң җисманий җәһәттин раһәт нәпәслинишла әмәс, мәниви җәһәттин әркин нәпәс елиш пурсити йоқлуқи, сиртқа чиққан мәһбуслар тәрипидин пакитлири билән ашкариланмақта. Сабиқ адвокат бәхтияр әпәнди қамақханидики бу әһваллар һәққидә тохталди.

Төвәндикиләр бир мәһбусниң түрмидики чеғида ядливалған 6 ни қилиш 6 ни қилмаслиқ қаидиси:

6 Ни қилиш:

1. Сақчиларниң башқурушиға бойсунуш.
   
2. Гумандарлар өзидики җинайәтни толуқ тонуп, буниң билән биллә башқиларниң җинайитини билсә тапшуруш.
   
3. Партийә, дөләтниң қанун сиясәтлирини чоңқур өгиниш, җинайәт мәнбәсини чоңқур қезиш; дуня қаришини тиришип өзгәртиш.
   
4. Шәхсий тазилиқ, муһит тазилиқни яхшилаш, өзи ятқан камер ичи пакиз болуш, рәтлик болуш.
   
5. Мәшғулатқа өз вақтида қатнишиш, әмгәккә, өгинишкә әһмийәт бериш.
   
6. Өз-ара назарәт қилиш, мәсилә болса инкас қилиш, камер ичидә қанунға хилап ишлар байқалса, башқурғучиға өз вақтида инкас қилиш.
   

6 Ни қилмаслиқ:

1. Дело тоғрисида сөзләшмәслик, сораққа, әйибләшкә қарши пилан түзмәслик.
   
2. Әксийәтчил вә лүкчәкликкә аит гәп-сөзләрни тарқатмаслиқ.
   
3. Зомигәр болувалмаслиқ, оюн қоймаслиқ, нахша ейтмаслиқ, усул ойнимаслиқ, һарақ-тамака истемал қилмаслиқ, қимар ойнимаслиқ.
   
4. юқири авазда гәп қилмаслиқ, башқиларниң мал-мүлкини игиливалмаслиқ, йемәклирини йәвалмаслиқ.
   
5. Омумниң мал мүлки болған китаб, журналларни йиртип ташлимаслиқ, тамға хәт язмаслиқ.
   
6. Хәтәрлик, чәкләнгән буюмларни йошурмаслиқ, елип йүрмәслик, ясимаслиқ.
   

Юқириқи бәлгилимиләргә хилап қилғучиларниң қилмиши қанун бойичә сүрүштә қилиниду; еһтият қораллири ишлитилип нәзәрбәнд қилиниду.

Юқирида, йеңишәһәр наһийилик түрминиң алтини қилиш, алтини қилмаслиқ түзүми һәққидә, сабиқ адвокат бәхтияр өмәр билән өткүзүлгән сөһбәт хатириси һәққидә мәлумат бәрдуқ.

Тәпсилатини юқиридики аваз улинишидин аңлиғайсиләр.