Булғарийә парламенти ассимилиятсийә сиясити түпәйлидин түркләрдин әпу сориди

Булғарийә парламинтидин бир көрүнүш

Өткән һәптә қобул қилинған бу қарар лайиһиси булғарийә дөлитиниң мусулман түркләргә ассимилиятсийә сиясити елип барғанлиқини қобул қилғанлиқи болуп интайин муһим әһмийәткә игә икән.

Булғарийиниң сабиқ баш министири күчлүк булғарийә үчүн демократлар партийиси баш секритари иван костоф тәйярлиған бу қарар лайиһиси булғарийә парламентида музакирә қилинип, 112 гә қарши 115 аваз билән қобул қилинған. 3 Парламент әзаси битәрәп турған. Бу қарарда булғарийә коммунистик партийиси баш секритари дөләт рәиси тодорживкоф мәзгилидә булғарийидики түрк мусулманлириға елип берилған ассимилиятсийә сияситиниң җавабкарлириниң тепип чиқирилип сотлиниши тәләп қилинған.

Бу һәқтики хәвәр елан қилинғандин кейин түрк мәтбуатлирида булғарийидики бәләнә өлүм лагири күнтәртипкә келишкә башлиди. Бәләнә лагири 2 - дуня урушидин кейин тодорживкоф тәрипидин ечилған вақтида, сотсялизм түзүмигә қарши чиққанларни солайдиған бир лагир икәнтуқ. Әмма 1980 - йилиға кәлгәндә бу лагир булғарийидики түрк мусулманлирини ассимилиятсийә қилидиған бир өлүм лагиригә айланған. Бу лагирға соланған түркләр “балаңни хәтнә қилдурдуң”, “мусулманчә исм қойдуң”, “ана тилиңда гәп қилдиң” дәп әйиблинип түркийигә көчүп кетишкә зорланған. Түркийигә көчүп кетишни қобул қилмиған түркләргә қарши тән җазаси елип берип, уларни милләтчи булғарлар олтурақлашқан йезиларға җайлаштуруп қийнап җазалиған. Нурғунлиған түрк ханим - қизлири лагирда таҗавузға учриған. Мәтбуатларда елан қилиниватқан бу һәқтики һөҗҗәтләргә асасланғанда, тодорживкоф рәһбәрликидики коммунист һөкүмитиниң мәқсити булғарийидики бир милйонға йеқин нопусқа игә түркләрни тамамән ассимилиятсийә қилип йоқ қиливетиш икән. Бу сәвәбләрдин түпәйли 1989 - йили 360 миң булғарийилик түрк түркийигә көчүшкә мәҗбур болди. Бу кишиләрниң пүтүн мал - мүлки булғарийидә қалди. Бу түркләрниң мал - мүлкини, йәрлирини қайтуривелиш үчүн ечилған сот давамлашмақта.

Булғарийә 1396 - йилидин 1876 - йилиғичә османли импирийисиниң башқуруши астида болғачқа булғарийидә көп санда түрк йезиси бар.

Дуняда нурғун дөләтләр тарихта өткүзгән сәвәнлики түпәйли хәлқидин әпу сораватқан күнимиздә, хитай дөлити немә үчүн уйғурларға бесим ишлитиду? хитай дөлити қачан уйғурлардин әпу сорар дегән соалларға җаваб тепиш үчүн уйғур зиялийлириға микрафонимизни узаттуқ.