Yazghuchi érik tamning: 'bulutlardin halqighan tulpar' namliq kitabi tonushturuldi
Muxbirimiz gülshen abduqadir
2010.10.08
2010.10.08
RFA Photo / Gulshen
Tonushturush murasimi torontodiki melum bir kütüpxanida ötküzülgen bolup, murasimgha torontoda yashaydighan yüzge yéqin Uyghur we Uyghurlarning bashqa milletlerdin bolghan dostliri bolup köp sanda kishi qatnashti.
Yazghuchi érik tam bu kitabini xitay we Uyghur diyarida élip barghan birqanche yilliq tekshürüsh we tetqiqatlirigha asasen yézip chiqqan bolup, kitabta Uyghur diyarining siyasi, iqtisadi we ijtima'i ehwali shundaqla xitayning bu jayda yurgüzüwatqan assimiliyatsiye qilish we dinsizlashturush siyasitining qedimining tézlishiwatqanliqi, Uyghur diyaridiki xitayning herbiy küchi shundaqla xitayning dunyada yéngi bir mustemlikichilik örniki yaritiwatqanliqi qatarliqlarni intayin inchikilik bilen muhakime qilghan.
Xitay Uyghur diyarini eskiri küch bilen kontrol qilish sür'itini bundin 100 yil burun ékispiditsiyechi mandérham barghan dewrge sélishturghanda on nechche hesse ashurghan
Aptor érik, Uyghur diyari heqqide özi yazghan bulutlardin halqighan tulpar namliq kitabini tonushturup, hazir Uyghur diyarigha yötkiliwatqan esker sanining bundin 100 yil burun ékispiditsiyechi mandérham barghan waqttikige sélishturghanda nechche 10 hesse köpeygenlikini,xitay nopusining omumi nopusning 45 pirsentini teshkil qilidighanliqini, qeshqer shehirining chéqilip uning ornigha xitayche tüs alghan sheherlerning köplep bina qiliniwatqanliqini tilgha élip, nawada siler öz yurtunglargha barsanglar, Uyghurlargha a'it bir tupraqqa emes, belki xitayning bir shehirige bérip qalghandek tuyghugha kélisiler dédi. U yene Uyghur wetinini xitay eskerlirining qaplap ketkenlikige a'it pakitlarni ékran arqiliq körsetti.Xitayning Uyghur diyarida élip bériwatqan sheher tereqqiyatini tézlitish istratégiyisi, manga napalyonning parizhni ishghal qilishini eslitip qoydi
Aptor érik bu kitabni tonushturush murasimida,xitay nöwette yürgüzüwatqan Uyghur diyaridiki nuqtiliq chong sheherlerning sheher tereqqiyatini tézlitish istratégiyisining özige napalyonning eyni chaghda parizhni ishghal qilghanda qollan'ghan taktikisini esletkenlikini tilgha alghan bolup, u napalyonning parizhni ishghal qilishqa qolay bolushi, nawada bir ish chiqip qalsa eskerlerning parizhgha basturup kirishige qolay bolushi üchün yollarni intayin keng yasighanliqini tilgha élip, xitayning Uyghur diyarida yürgüzüwatqan sheher tereqqiyatini tézlitish Istratégiyisining niqabini yirtip tashlighan. U yene bu taktikini fransiye,aljiriyeni we tunsni bésiwalghanda qollan'ghan bolup, nawada xelq qozghilip qalsa, bu usul bilen eskerlerning tézlikte sheherni qorshishigha qolayliq tughulidu dégen.Bingtüen, xitaydiki dölet ichidiki dölettin ibaret
Murasimda yazghuchi érik Uyghur diyaridiki bingtüenning öz aldigha bir dölet ikenlikini tilgha élip,bingtüen xitay yaratqan dunyadiki özgiche bir mustemlikichilik örniki dédi.U yene bu heqte özi toplighan bingtüen'ge a'it matériyal we xeritilerni körsitip Uyghur diyaridiki bingtüenning xitay döliti ichidiki 2 - bir dület ikenlikini mu'eyyenleshtürdi.Xitayning Uyghur diyarigha köplep köchmen yötkishi, bu jayda xristiyan dinining tarqilishi üchün qolayliq yaritip bergen
Yazghuchi érikning bildürüshiche,ichkiri ölkilerde xristiyan dinigha kirgen xitaylarning Uyghur diyarigha köchmen bolup kélishi, Uyghur diyarida xristiyan dinining tarqilishi we chérkawlarning köplep sélinishini peyda qilghan. Hazir ürümchi, qumul, kuchar, aqsu we ghuljilarda chérkawlar bar bolup, ghuljidiki chrkawni eyni chaghda ruslar saldurghan iken. Érikning bildürüshiche, xitaylar qeshqerdimu chérkaw sélishni iltimas qilghan bolsimu, emma hökümet muqimluqqa tesir yétishidin ensirep ruxset qilmighan.Uyghur diyaridiki xitaylargha bolghan öchmenlik,xitayning herqandaq mustemlike ölkisige qarighanda küchlük
Yazghuchi érik murasimda '5 - iyul ürümchi weqesi' nimu nezerdin saqit qilmighan bolup, u bu heqte özi toplighan resim we bashqa matériyallar shundaqla Uyghur diyarida öz közi bilen körgenlirige asasen, Uyghur diyaridiki xitaygha bolghan öchmenlikning xitayning herqandaq bir mustemlike ölkisige sélishturghanda küchlük ikenlikini tekitligen.Shu künki murasimgha qatnashqan kanada Uyghur jem'iyitining re'isi ruqiye turdush xanim, yazghuchi érik yazghan 'bulutlardin halqighan tulpar' namliq bu kitabqa yuqiri baha bérip,kitabning her bir Uyghur oqushqa we öz öyide saqlap qoyushqa tégishlik qimmetlik matériyal ikenlikini ilgiri sürdi.
Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.