Kanada hökümitining kompyutér sistémiliri xitay xakkérlirining küchlük hujumigha uchridi

Bu, kanada da'irilirining xitay xakkérliri teripidin hujumgha uchrighanliqini tunji qétim étirap qilishidur. Buningdin ilgiri, xitay kompyutér xakkérlirining amérika we bashqa gherb döletlirining hökümet kompyutér sistémilirigha hujum qilish weqeliri köp qétim yüz bergenidi. Xitay hökümiti bu qétimqi weqening özliri bilen chétishliq ikenlikini ret qildi.

Peyshenbe küni, kanada xelq'ara soda ministiri stokkwéll day, kanadaning iqtisadi yüriki dep qarilidighan maliye ministirliqi bilen dölet xezinisi idarisi we dölet mudapi'e ministirliqigha qarashliq dölet mudapi'e tetqiqati we tereqqiyati orgini qatarliq üch ministirliqtiki kompyutér sistémilirining xitay quruqluqidiki xakkérlarning nahayiti küchlük hujumigha uchrighanliqini, ularning hökümetning quluplan'ghan matériyal sistémisini échishqa we uni kontrol qilishqa urun'ghanliqini élan qildi.

U sözide bu hujumlarni xitaydiki kompyutér ishletküchiler sadir qilghan bolsimu, emma nöwette bularning xitay xakkérliri yaki xitay kompyutérlirini ishletken bashqa dölet kishiliri ikenlikige höküm qilishqa yenila baldurluq qilidighanliqini tilgha aldi. Kanada bash ministiri stéphén harpérmu biwasite xitayning ismini atimidi, emma u intérnéttiki jasusluq hujumlirigha qarshi kanada hökümitining jiddiy tedbir alidighanliqini bildürüp: “Bu xil hujumlar barghanséri köpiyiwatidu. Biz intérnét sistémilirimizning bixeterliki üchün muwapiq istratégiyilerni tüzimiz” dédi.

Kanada metbu'atliridiki melumatlargha qarighanda, kanada jasusluqqa qarshi idarisi bu yil 1-ayda yuqirida tilgha élin'ghan üch organning intérnét torlirining xitay xakkérliri teripidin hujumgha uchrighanliqini we bu xakkérlarning kanada hökümitining mexpiyetliki intayin yuqiri uchurlirini qolgha chüshürüshke urunuwatqanliqini bayqighandin kéyin, nazuk uchurlarning bashqilarning qoligha chüshüp ketmesliki üchün, bu organlarning intérnét alaqisini waqitliq üzüp tashlighan.

Mutexessislerning bildürüshiche, kanada hökümitining yuqiri derijilik emeldarlirining xizmet kompyutérlirighimu xakkérlar muweppeqiyetlik singip kirgen, ular bezi nazuk mexpiy höjjetlerni échishqa urun'ghan we pütün hökümetning matériyal sistémilirini qalaymiqan qiliwetken. Hujumgha uchrighan organlarning intérnét sistémiliri eslige keltürülgen bolsimu, lékin intérnétning tézliki astilap,eslidiki normal halitini yoqatqan. Kanada dölet mudapi'e tetqiqati we tereqqiyati orgini dölet mudapi'e ministirliqigha qarashliq orun bolup, bu organ kanada armiyisini yuqiri pen-téxnika bilen teminleydu. Shunga kanadadiki razwédka mutexessisliri kanadaning herbiy uchurlirining xitaylarning qoligha chüshüp kétish éhtimalliqidin endishe qilmaqta.

Kanada metbu'atliri bolsa, xitay xakkérlirining bu hujumini xitay hökümitining ochuq-ashkara jasusluq herikiti dep atidi. Emma, xitay tashqi ishlar ministirliqining bayanatchisi, kanada metbu'atliridiki, bu hujumlarning perde arqisida xitay hökümiti bar dégen eyibleshlerni ret qilip: “Xakkér hujumi xelq'araliq mesile. Dölitimizmu xakkér hujumlirining qurbanidur. Atalmish, xitay hökümiti xakkér hujumlirini qollimaqta déyish, sépi özidin, tuxumdin tük ündürüshtin bashqa nerse emes” dédi.

Kanada jasusluqqa qarshi idarisining sabiq emeldari, xitay jasusliri mutexessisi michél katsuya kompyutér arqiliq bolidighan bu hujumlardin xitay da'irilirining xewerdar bolmay qalmaydighanliqini eskertip: “Barliq bésharetler xitayni körsetmekte. Hujum xitaydin kelgen. Xitay da'iriliri bu weqe bilen alaqisi yoqluqini, özlirining séghizxandin saqliqini ilgiri sürmekte. Lékin, xitay hökümitining kompyutér xakkérlirining hujumidin toluq xewiri barliqi yaki arqida turup, ulargha qomandanliq qilghanliqini jezmleshtürgili bolidu” dédi. Kanada jasusluqqa qarshi idarisi, bu qétimqi hujumda, kanada hökümitining zadi qanchilik uchurlirining oghrilan'ghanliqi, bularning mexpiyetlik derijisi we bu hujumni zadi kimlerning uyushturuwatqanliqini jiddiy tekshürmekte.