Чәтәлдики бир уйғурниң вәтән зияритидә көргәнлири

Youtube Дин елинған бу сүрәттә, бир уйғур қизи хитайлардин қорқуп дәрәх үстигә чиқивалған, бир топ хитайлар у қизға калтәк вә тиғлар билән тәһдит селиватқан көрүнүш әкис әттүрүлгән.

Бу киши вәтәндә 7 - айниң ахиридин 8 - айниң оттурилириғичә тәхминән 3 һәптә әтрапида турған болуп, у зияритимизни қобул қилип, үрүмчи вәзийитиниң йәнила җиддий һаләттә болуп кочиларда қораллиқ сақчиларниң вә сақчи аптомобиллириниң чарлап йүргәнликини, үрүмчи шәһириниң уйғурлар нисбәтән зич олтурақлашқан бәзи районлириниң қамал қилинғанлиқини баян қилди.

Бу киши өзиниң вәтәндә йолуққан кәчүрмишлирини әсләп, өзлириниң йәнән йолидики мусулманлар қәбристанлиқи тәрәптики туғқанлириниң өйигә бериш йолида сақчиларниң йолни тосивәткәнлики учун башқа йолдин айлинип меңишқа мәҗбур болғанлиқини, башқилардин аңлишичә, бу қәбристанлиқни қораллиқ сақчилар қоғдаватқан болуп, "5 - июл вәқәси"дин кейин бу җайға намәлум уйғурлардин хели җиқ киши дәпнә қилинғанлиқи учун сақчиларниң уйғурлар қәбристанлиқини қамал қиливатқанлиқини баян қилди.

Бу киши бизгә вәқәдин кейин, хели җиқ уйғурларниң тутқун қилинғанлиқини аңлиғанлиқини, тонушлиридин аңлишичә,тәхминән 10 миңдәк уйғурниң тутқун қилинғанлиқини, һөкүмәтниң үрүмчиниң қизилтағ теғи әтрапидики илгири саяһәтчиләр учун тәйярланған кичик өйләрни чеқиветип униң орниға вақитлиқ өйләр ясап, вәқәдә тутулған уйғурларни шу җайға қамап сорақ қиливатқанлиқини аңлиғанлиқини сөзләп бәрди.

Бу киши бизгә телевизорларда берилгән һөкүмәт хәвәрлиридә үрүмчи вәқәсидә өлгән хитайлар һәққидики хәвәрләр вә милләтләр иттипақлиқи һәққидики тәшвиқатлар бериливатқанлиқини, 7 - июл күни хитайлар тәрипидин өлтүрүлгән уйғурлар һәққидики хәвәрниң берилмигәнликини, әмма уйғурларниң өз - ара параңлирида вәқәдә хели җиқ уйғурларниң өлүп кәткәнлики һәққидики гәпләрниң болунидиғанлиқини баян қилди.

Бу киши сөһбәт җәрянида йәнә, һазир гәрчә һөкүмәтниң мәҗбурлиши билән уйғурларниң сода дуканлири ечиливатқан болсиму, лекин сирттин үрүмчигә келип олтурақлашқан уйғурлар түркүм - түркүмләп өз юртлириға қайтип кәткәнлики учун бу дуканларда тиҗарәт болмиғанлиқини, шәһәр кочилирида өзи илгирики йилларда вәтән зияритидә көридиған қайнақ һаләтниң тамамән йоқилип шәһәр чөлдәрәп қалғанлиқини баян қилди.

У бизгә үрүмчидики мәзгилидә һөкүмәт тор алақисини пүтүнләй үзүвәткәнлки учун айропилан белити елишта айродромға телефон уруш арқилиқ айропилан белити елишқа мәҗбур болғанлиқини, әмма чәтәл билән болған телефон алақисиниң қамал қилинғанлиқини, той - төкүн қатарлиқ йиғилишларниң азийип кәткәнликини, 3 - 4 адәм топлишип олтурса сақчиларниң дәрһал шу җайға йетип келип, уларниң гуваһнамисини тәкшүргәнлики учун кишиләрниң өз - ара топлишип олтуридиған әһвалиниңму наһайити азлиқини, кочиларда учриған яш уйғур балилирини сақчилар көргәнла йәрдә тохтитип сорақ қилидиғанлиқини,кочилардила сақчилар тәрипидин тутуп кетилидиған уйғур яшлириниң хәвирини һәр күни аңлап турғанлиқини баян қилип бәрди.

У бизгә тонушлиридин аңлишичә, ресторанда өткүзүлгән мәлум бир тойда, зияпәт залиға сақчилар қолиға қойза селинған 2 нәпәр уйғур балисини елип келип, уларға тойдики яшларни көрситип, улар ичидин "5 - июл намайиши"ға қатнашқан уйғурларни тонуп беришни тәләп қилғанлиқини, нәтиҗидә ресторандики уйғурлар арисида вәһимә пәйда болғанлиқини сөзләп бәрди.

У бизгә йәнә "5 - июл үрүмчи вәқәси"дин кейин,у бизгә үрүмчидә өзи көргән уйғурларниң һөкүмәтниң бир тәрәплимә тәшвиқатиға нисбәтән наразилиқ кәйпиятида болуватқанлиқини, кишиләрниң кәйпиятиниң төвән,һәсрәт ичидә яшаватқанлиқини,сақчи идарилиридә ишләйдиған бир қисим уйғурларниң өз қериндашлири учраватқан паҗиәлик қисмәтләргә чидимиғанлиқи учун хизмитидин истепа бәргәнлики һәққидики хәвәрләрниму аңлиғанлиқини, һазир һөкүмәтниң уйғур елиниң һәр қайси җайлиридин бир қисим уйғурларни "5 - июл үрүмчи вәқәси"дә қолға елинғанларни сорақ қилиш учун үрүмчигә йөткәп кәлгәнликини аңлиғанлиқини сөзләп бәрди.

Сөһбитимиз ахирида у бизгә, үрүмчидин айрилиш алдида айродромда сақчилар тәрипидин қаттиқ тәкшүрүлгәнликини, чәтәл паспорти болғини үчүнла ахири айропиланға чиқиш имканийити болғанлиқини, өзиниң бу қетимлиқ үрүмчи сәпиридә илгирики сәпәрлиригә һеч охшимайдиған еғир һес - туйғулар ичидә вәтәндин айрилғанлиқини баян қилип сөһбитимизни ахирлаштурди.

Юқиридики аваз улинишидин, бу һәқтики сөһбитимизниң тәпсилатини аңлайсиләр.