Xitay bügün dalay lamaning tibetke qaytish éhtimalliqini ret qildi

Birleshme agéntliqining béyjingdin xewer qilishiche, xitay hökümiti tibet aptonom rayonigha belgiligen re'is padma cholin bügün, tibetlerning arzuluq dini dahiysi dalay lamaning tibetke qaytip bérish mumkinchilikini ret qilghan. U sözide, peqet dalay lama tibetni musteqil qilishtin waz kechsila, qaytip kelse ishik ochuq, emma u hazir téxi bu shertke toshmaydu, dep jakarlighan.

Xitay hökümiti tibet aptonom rayonigha belgiligen re'is padma cholin, muhajirettiki tibetler 30 nechche dölette démokratik saylam ötküzüp saylap chiqqan muhajirettiki tibet hökümitini qanunsiz teshkilat, béyjing bilen söhbet ötküzüsh layaqiti yoq, dep jakarlighan.

Tibet xelqi saylimighan bu tibet aptonom rayon re'isi padma cholin yene, muhajirettiki tibetler ge, aldi bilen tibet xitayning ayrilmas bir qismi ikenlikini we teywen xitayning bir ölkisi ikenlikini étirap qilishi kérek dep shert qoyghan.

Tibet mulahizichisi dawa sérinning qarishiche, dalay lama yillardin buyan izchil halda musteqilliq emes, del aptonomiyini tekitlep kéliwatqanliqi pütün dunyagha melum, xitay hökümitining bügün dalay lama heqqide we muhajirettiki tibet hökümiti heqqide qilghan sözliri pütünley töhmet. Bu, xitayning tibet mesilisini hel qilish niyiti yoqluqini ipadileydu.

Sin'gaporda chiqidighan birleshme gézitide bayan qilinishiche, tibet aptonom rayonining xitay belgiligen re'isi padma cholinning, bügün dalay lamaning yurtqa qaytish mesilisi we muhajirettiki tibet hökümiti bilen söhbetlishish mesilisini kötürüp chiqip qilghan sözliri, tamamen xitay kommunist partiye merkizi komitét birliksep ministirliqining bashliqi ju wéychün, buningdin bir nechche kündin burun uchur wasitilirige qilghan sözler bolup, bu sözlerni xitay belgiligen tibet re'isi yadliwélip, bügün uni tekrarlighan.

Xewer arxiplirigha qarighanda, yéqinda muhajirettiki tibetlerde ikki chong özgirish yüz bergen idi. Uning biri, tibetlerning diniy dahiysi we muhajirettiki tibet hökümitining yétekchisi dalay lamaning dem élishqa chiqqanliqi, yene biri, tibetler 30 nechche dölette omum saylam ötküzüp, muhajirettiki tibet hökümitining bash ministirini saylap chiqqanliqi bolup hésablinidu.

Muhajirettiki tibetler saylap chiqqan 43 yashliq bash ministir lobsang san'gey bayanatida, dalay lamaning toluq aptonomiye qurush yolini dawamlashturidighanliqini, hazirqi tibet mesilisini hel qilish üchün, xitay bilen söhbet ötküzüshke her waqit teyyar ikenlikini jakarlighan idi.

Dalay lama bolsa, siyasiy menseplerdin pütünley waz kechkenlikini, hazir pütünley dem élishqa chiqqanliqini, hayat chéghida öz yurtigha qaytip bérip ibadet qilishni arzu qilidighanliqini jakarlighan idi.

Amérika-xitay herbiy söhbitide teywen mesiliside héchqandaq ilgirilesh bolmighan bundaq weziyette, bügün xitay hökümiti, özi tibet aptonom rayonigha belgiligen re'is padma cholin arqiliq tibet mesilisini kötürüp chiqqan.