Dalay lamaning herqandaq bir dölette élip barghan ziyariti siyasiy ehmiyetke ige

Sürette, dalay lama bu qétim teywen ziyaritide melum bir budda yighilishida.

Emma tibetlik siyasiy pa'aliyetchiler dalayning teywen ziyaritining yenila siyasiy ehmiyetke ige ikenlikini bildürmekte. Töwende bu heqte muxbirimiz eqide silerge melumat yetküzidu.

Tibetning diniy dahisi dalay lama, teywende üch kündin buyan ziyarette bolmaqta, u teywen bilen xitay chong quruqluqi otturisidiki siyasiy weziyetke tesir yetküzmeslik üchün, metbu'atlargha özining bu qétimqi teywen ziyaritide asasliq budda diniy eqidisi heqqide toxtilidighanliqini, uning üchün orunlashturulghan murasimlarda buddizimche nom sözlep, teywende apetke uchrighan xelqning apettin qutulup bexitke érishishi üchün du'a qilidighanliqini bildürgen.

Biraq xitayning organ metbu'atliri seyshenbe küni, dalayning teywen ziyaritige narazliq bildürgüchilerning qollirida" yoqal diniy ton'gha oruniwalghan siyasiy unsur, teywen jongguning zimini" dep yézilghan lozunkilarni kötürüp, dalayning diniy salahiyetke ige emes ikenliki toghrisidiki teshwiqat wereqilirini kochimu - kocha tarqitip yürgenlikini xewer qilghan.

Dalay lama, seyshenbe küni teywenning gawshung shehiridiki meshhur tenterbiye zalida "biz hemmimiz bir yer sharida yashaymiz, bizning mes'uliyitimiz ortaq" dégen témida nutuq sözlep, ténchliqning muhimliqi, bashqilarning oy - pikiri we hoquqigha hörmet bildürüsh kérekliki, qarshi terepke ichki hisyatni toluq ipadilep öz ‏- ara pikirlishishni, düshmen'ge bolghan öchmenliktin xali turup, düshmen'ge hörmet bildürgende andin heqiqi ténchliqning berpa bolidighanliqini otturigha qoyghan, bolupmu siyasiy rehberlerning özide yuqiri siyasiy irade tiklep, xelqning rayi boyiche ish körüshi kéreklikini, öz xa'iyishidin müstesna bolushini alahide tekitligen.

Dalay lama nutqida yene, zorawanliq wastisi arqiliq, heqiqet we adilliqqa érishkili bolmaydighanliqini bildürüp, zorawanliqining kontorul qilish qéyin bolghan aqiwetlerni, axirqi hésabta ölüm meydan'gha keltürdighanliqini eskertken.

Dalay lamaning ténqiliqni yaqlighuchi bir diniy dahi ikenlikini bildürgen tibetlik bir siyasiy pa'aliyetchi mundaq deydu ": dalay lama merkizi dramsaladiki tibet hökümiti we tibet yashlar qurultyini, izchil türde zorawanliqtin xali turushqa chaqirip, ténchliq yoli arqiliq tibetlerge heqqiy aptonomiye élip kélishni teshebbüs qilip keldi, emma xitay hökümiti dalay lamaning buddizim eqidisi boyiche ish körüsh, ténchliqni yüksek orun'gha qoyush, dostane usul bilen mesile hel qilish, di'alog arqiliq chüshenche hasil qilish ümidini yerde qoyup, uni eyiplep kelmekte, bu qétim dalay lama öz ipadisini ochuq bildürgen bolsimu, xitay da'iriliri yenila 300 kishilik namayish etriti teyyarlap, uning teywen ziyariti üchün kölenggü peyda qilishqa urundi".

Dalay lama gawshung shehiride sözligen nutqida, ötken yili sichüende yer tewresh apiti yüz bergende, apet rayonigha 50 ming dollar yardem bérish iltimasining, yéngi déhlidiki xitay elchixanisi teripidin ret qilin'ghanliqini, mezkür yardemning axiri xeyri saxawet yolliri bilen yetküzülgenlikini tekitligen bolup, bu heqte toxtalghan amérikidiki bir tibetlik mundaq deydu ": dalay lama, her xil charilerni ishqa sélip, xitay hökümiti bilen dostane shekilde munasiwet baghlash üchün köp tirishchanliq körsetti, emma xitay hökümiti uning bu hisyatigha hichqachan hörmet bildürmidi. Uni eng esheddi düshmen dep tonudi. Xitay hökömitining bu xil pozitsiyisi tibet xelqining xitay hökümitige bolghan öchmenlikini hessilep küchlendürdu xalas, chünki dalay lamaning tibet xelqining qelbidiki ornini hichnerse toluqlap bérelmeydu, tbetler dalaygha bolghan sadaqitini bildürüsh üchün tibettin piyade yol yürüp, dramsalgha bérip uninggha tawap qilishni hayatidiki eng chong bext dep hésablaydu, bu musapige yétish üchün qanchilighan tibetning ölüp ketkenliki toghrisida éniq sanliq melumat yoq".

Tibet siyasiy pa'aliyetchilirining bildürishiche, xitay dalay lamaning herqandaq bir dölette élip barmaqchi bolghan ziyaritige narazliq bildürüp, dalayning ziyaritige yol qoyghan döletlerni, jongguning ichki ishlirigha arlashqanliq dep hésablash bilen birge, buning ikki dölet munasiwitige selbi tesir körsütidighanliqini, meyli dalay lama ziyaret meqsidining siyasiy tüske ige emeslikini qanche tekitlisimu, yenila xitayning her xil tosqunluqlarni körsitiwatqanliqni, démek dalayning herqandaq bir dölette élip barghan ziyaritining yenila chongqur siyasiy ehmiyetke ige ikenlikini bildürmekte.