Inzhénér dawut ibrahimning sirliq ölümige da'ir yéngi uchurlar pash boldi

Ürümchi néfit ximiye sana'et bash zawutining birdin-bir Uyghur aliy inzhénéri dawut ibrahimning sirliq ölümi heqqide yene uchurlar ashkarilandi.
Muxbirimiz gülchéhre
2012.04.26
urunchi-ximiye-zawuti-305.jpg Ürümchi néfit ximiye sana'et bash zawutining kechlik körünüshi.
www.xjpci.gov.cn

Zawut teshkili dawutning 15-mart küni tuyuqsiz égiz munar üstidin yiqilip ölgenliki, ölüm sewebini ölüwélish yaki pewqul'adde hadise, dep körsetken bolsimu, uzun yillardin buyan dawut bilen qériship kelgen, bölüm mes'uli bolghan xitayning bolsa del dawutning jesitini bayqighuchi birdin-bir kishi bolushi, dawutning jesiti téxi ölüm sewebi éniqlanmay turupla, da'iriler teripidin yurti aqsugha apirilip téz arida depne qiliwétishi, dawutning a'ile tawabi'atlirining bolsa bu heqte éghiz échishtin alahide éhtiyat qiliwatqanliqidek terepler dawutning ushtumtut ölümige nisbeten kishilerde guman qozghighan. Biz ilgiriki programmimizda inzhénér dawut ibrahimning ölümining sirliq terepliri heqqide ige bolghan bir qisim uchurlarni anglatqan iduq. Yéqinda yene bu heqte yéngi uchurlargha ige bolduq.

Dawutning özi bilen ziddiyetleshken bölüm bashliqi ishtin toxtitilghan

Uyghur élidiki sana'et institutining inzhénérliq kespini püttürüp 2 yildin buyan ürümchidiki néfit ximiye bash zawutining issiqliq tarqitish séxida 23 yil tirishchanliq bilen xizmet qilghan 49 yashliq dawut ibrahimning, bu yil 15-mart issiqliq tarqitish munarining üstidin yiqilip ölgenliki we bu ölümning sirliq terepliri bir mehel guman qozghighan idi, hazirghiche uning ölümining siri ashkarilanmidi. Lékin yéqindin buyan bu heqte ige bolghan uchurlirimizdin dawutning ölümining heqiqeten kishilerde guman qozghighudek gumanliq terepliri barliqi téximu gewdilenmekte.

Dawut ibrahimning yéqin ötidighan xizmetdashliridin bixeterlik sewebidin nam-sheripini ashkarilashni xalimighan birining bergen uchurigha qarighanda, néfit ximiye zawuti rehberliki dawutning a'ilisi we zawuttiki ishchi, xizmetchilerge dawutning ölüm weqesini ölüwélish yaki hadise bolushi mumkin dep uqturghan, emma bu ölüm weqesining sewebliri chüshendürülmey eksiche, bu weqe heqqide qalaymiqan ösek söz tarqatquchilarning jazalinidighanliqi, bu heqtiki bayanlarning zawuttiki xitay we Uyghur ishchi xizmetchilerning milletler ittipaqliqigha tesir yetküzidighanliqi, hetta zawutning nam abruyi we bixeterliki hemde menpe'itige ziyan yetküzidighanliqi tekitlen'gen.

Gerche, zawut rehberliki bu xil bésim we shertler arqiliq zawuttiki kishilerde qozghalghan dawutning ölümi heqqidiki guman hem ghulghulini yapmaqchi bolghan bolsimu, eksiche bu kishilerning gumanini kücheytken. Uyghur ishchi xizmetchilerde xitay rehberlikke bolghan ishenchsizlik we naraziliq höküm sürmekte iken.

Bu kishining eslimisige qarighanda, 15-mart u dawut ibrahim bilen birlikte zawutning aptobusida ishqa mangghan bolup, u küni dawut adettikidekla tinch we temkin iken, emma bir qanche künning aldida bölüm bashliqi bolghan xitay go difangning xizmet üstidiki yolsizliqliri üstidin shikayet qilghan we özining zawutta xizmet bésimidin bashqa milliy kemsitishke uchrawatqanliqini bildürgen. Bu xildiki söhbetler ilgirimu bir qanche qétim bolup ötken iken.

Weqe shahitliri ghayib yaki ünsiz

Dawut narazi bolghan bölüm bashliqi go difang bolsa del dawutning jesitini bayqighan we saqchigha melum qilghan kishi. Emma, umu dawutning ölümidin kéyin zawuttin ghayib bolghan. Zawut teshkili yéqinda go difangning xizmettiki sewenlikliri tüpeyli wezipisidin élip tashlan'ghanliqini we ishtin toxtitilghanliqini uqturghan.

Dawutning qoshniliridin biri bolsa, emeliyette dawutning zadi qandaq ölgenlikini öz közi bilen körgen yene bir ayal shahit barliqini, epsuslinarliqi bu ayalning shu weqe bolghan kündin tartip qattiq qorqushtin kallisi éliship qalghanliqini, hazir u ayalning qeyerdilikidin héchkimning xewiri yoqluqini, emma kishilerning aghzida ghulghula boluwatqanliqini bildürdi.

Dawutning milliy kemsitishke qarshi qoligha pichaq alghanliqi hékaye qilinmaqta

Uning sözlep bérishiche, zawuttikilerning beziliri, dawut ölgen shu küni go difang ikkisining qattiq jangjallashqanliqini, jédeldin kéyin bolsa go difangning pichaqta yarilinip, dawutning bolsa ölgenliki melum bolghanliqini, eslide dawutning axiri go difangning haqaret we kemsitishlirige, bésimigha chidimay qoligha pichaq élip qoghlighanliqini we uni yarilandurghanliqini, emma saqchilardin qéchip munargha chiqip özini tashlighanliqini hékaye qilishmaqta iken.

Dawutning a'ile tawabi'atliri ichide uning jesitini körüshke ruxset qilin'ghan dawutning singlisining yoldishi bolsa ziyaritimizni ret qilip kelmekte. Dawutning singlisi bolsa “Akamning ölüwalghanliqigha ishenmeymen, birige pichaq salghanliqighimu ishenmeymen, eger undaq bolghan bolsa zawut rehberliki akamni jinayetchi, bizni bolsa jinayetchining a'ilisi dep hazirqidek köngül bölüshning ornigha bashqiche mu'amile qilatti, hazir zawut amal bar bizge yardem qilidighanliqini bildürüwatidu, buni sürüshte qilmanglar, bu hemmimizge paydisiz,akamning qizi bar, a'ilisi bar, biz zawutning uning ölümini ish üstidiki hadise dep békitishni qolgha keltürmisek bolmaydu...” dep bizning aware qilmasliqimizni ötündi.

Dawutning singlisining chüshendürüshiche, eger akisi normal ish üstidiki hadiside ölgen bolsa köp tölem kélermish.

Xitay da'iriliri dawut a'ilisige éghiz achmasliq sherti bilen tölem berdi

Dawutning ölümi yenila sir, emma da'irilerning buni yépishqa bar küchi bilen heriket qiliwatqanliqi ashkara.

Dawutning ölümidin kéyin tunji qétim ziyaritimizni qobul qilghan dawutning ayali amine “Dawutning özini öltürüwélishigha hergizmu ishenmeymen, buni choqum éniqlashni telep qilimen” dep jawab bergen we bu ölümde go difangning mes'uliyiti bar dep gumanlinidighanliqini bildürgen bolsa, ikkinchi qétim u biraqla barliq gumanliridin we naraziliqidin waz kéchip “Menmu zawut rehberliki éytqandek dawutni ölüwaldimikin, dep qaraymen. Dawut ketti. Héchnéme eslige kelmeydu. Qizimni oylimisam bolmaydu. Méning bashqa amalim yoq...” dep intayin passip halette ikenlikini ipadiligen idi, uningdin kéyin amine xanim we dawutning singlisi ziyaritimizni qet'iy ret qilip kelmekte.

Dawutning a'ilisi bilen uzun yil yéqin munasiwette bolup kelgen bir kishining radi'omizgha yetküzgen uchurigha qarighanda, zawut rehberliki, dawutning a'ile tawabi'atigha 500 ming yüen turmush yardem puli bergen shundaqla dawutning bir qanche yildin buyan ishsiz öyde olturghan singlisi we ayalini néfit ximiye zawutigha ishqa orunlashturushqa, qizining oqush chiqimini kötürüshke hödde qilghan. Emma bularning sherti emdi dawutning ölüm weqesining sewebini sürüshte qilmasliq we bu heqte sözlimeslik iken.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.