Uyghur élidiki musulmanlar xitay hökümitining diniy siyasetlirining bésimigha uchrimaqta


2006.01.11

mechqit-diniy-erkinlik.jpg
Melum bir meschitning témigha chaplan'ghan belgilime. Chongaytip körüng

Uyghur rayoni axbarat torida yéqindin buyan bérilgen xewerlerge asaslan'ghanda,Uyghur élining her qaysi derijilik partiye, hökümet rehberliri, qurban héyt harpisida, her qaysi meschitlerning imamliri, wetenperwer diniy zatlargha diniy ishlarni yaxshi ishleshni, xitayning diniy siyasitini keng teshwiq qilishni kücheytishni dawamlashturushni wezipe qilghan.

Xitay da'irilirining teshwiqati

Düshenbe küni Uyghur éli xewer torida élan qilin'ghan buninggha munasiwetlik bir xewerde körsitilishiche, Uyghur aptonom rayoni partkomining da'imi hey'et ezasi shewket imin, Uyghur hem tunggan chong molla, imamlardin bir qanchini yoqlap, ulargha partiye, hökümetning yolyoruqlirini yetküzüp "wetenperwer diniy zatlar uzun yildin béri partiye, hökümetke masliship, muqimliq xizmitining yaxshi élip bérilishigha yardemde boldi. Buningdin kéyinmu musulman xelq ammisigha wetenperwerlikni, xitay hökümitining diniy siyasitini toghra teshwiq qilishni dawamlashturunglar, qanunsiz diniy heriketlerge qet'iy qarshi turup, ammigha öz aldigha yaki qalaymiqan diniy pa'aliyet élip bérishning ziyanliqliqini chüshendürünglar , bu Uyghur élining muqimliqi hem tereqqiyati bilen zich munasiwetlik" dégen.

Buningdin bir nechche ay ilgiri échilghan aptonom rayonluq diniy ishlarni qanun bilen bashqurush yighinidimu, wang léchu'en diniy xizmetler toghrisida söz qilip, " her derijilik kadir we ammigha qarita dinsizliq terbiyisini kücheytish, diniy zatlargha bolghan siyasiy idiyiwi terbiyini ching tutup ishlesh, ularning xitay partiye, hökümitining rehberlikini himaye qilip, sotsiyalizmgha bolghan étiqadini chingitish, yash ösmürlerge shinjangning tarixini toghra tonutup, xitayning menpe'eti hemmidin ela dégen idiyini turghuzush kérek dep körsetken idi.

Xelqning zari

Xitay hökümiti yuqiriqidek siyasetler arqiliq Uyghur rayonidiki islam dini muritlirining diniy étiqad erkinlikini kontrol qilmaqta. Uyghur élidin igilishimizge qarighanda, musulmanlarning héyt‏ - bayramliri harpisida, xitay hökümitining bu xil étiqadni kontrol qilish siyasetliri téximu küchiyidighan bolup, islam dinigha étiqad qilghuchi Uyghur xelqi nöwette xitay hökümitining diniy jehettin basturush siyasitining sarasimide kün ötküzmekte iken.

Qeshqerning melum yézisidin ziyaritimizni qobul qilghan bir déhqan xitay hökümitining qolliniwatqan diniy siyasetliri heqqide toxtilip, oqughuchi, partiye ezaliri hetta dadüyjanglarning meschitke bérishige bolmaydighanliqini éytti.

Xitay hökümitining Uyghur rayonida qolliniwatqan diniy siyasetliri yerlik xelqningmu küchlük naraziliqini qozghawatqan bolsimu, xelqning bu heqte qarshi pikirde yaki idiyide bolushimu xitay hökümiti teripidin kontrol qilin'ghanliqi üchün, musulmanlar xitay hökümitining Uyghur rayonida musulmanlargha qaratqan natoghra siyasetlirigimu süküt qilmaqta iken.

Biz Uyghur élidiki eng chong meschit bolghan héytgah jamesige téléfon qilip meschitning qa'ide qanunliri heqqide melumat alduq. Meschitning mes'ulliridin biri bu heqte özining bayanini özi inkar qilidighan müjimel jawablarni berdi. (Gülchéhre)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.