'Dunya türk munbiri' yighini istanbulda resmiy bashlandi

Süret, 2010 ‏- yili 10 ‏- ayning 21 ‏- küni, türk asiya istratégiye we tetqiqat merkizining uyushturushi bilen échilghan dunya türk munbiri yighinidin körünüsh.

Yighin'gha dunyadiki 60 tin artuq dölet we rayonlarda yashaydighan türk irqigha tewe wekillerdin köp sanda alimlar, tetqiqatchilar, istratégiye mutexesisliri, dölet ministirliri we parlamént ezaliri qatnashti.

Bu yighin'gha Uyghurlargha wakaliten dunya Uyghur qurultéyining mu'awin re'isi siyit tumtürk, sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining re'isi hidayetullah oghuzxan, bash katipi doktur alimjan, bash nazir ablikimxan mexsum qatarliq mes'ullar teklip bilen qatnashti.

Yighinda türk asiya istratégiye tetqiqat merkizining re'isi sulayman shensoy, qazaqistanning enqerede turushluq bash elchisi baghdad emreyif, türkiye jumhur re'isining bash katipi proféssor mustafa isen qatarliq muhim shexsler échilish nutiqi sözlidi.

RFA Photo / Arslan

Yighinning échilish murasimida söz qilghan milletchi heriket partiyisining wekili, türkiye parlamént ezasi shenol bal xanim mundaq dédi:

"Bügünki künde, dunyaning töt etrapida teshkili apparat quralmighan, az sanliq hésablan'ghan köp sanda türk nopusi bar, bu nopuslarni qérindash xelqler birliki jehette qaraydighan bolsaq, bir medeniyetler qoshunini yaritidu. Yawrupa we amérikida yashawatqan wetendashlirimiz we az sanliq weziyette yashawatqan qérindashlirimiz qurghan ammiwiy teshkilatlar arqiliq özéminni tonushturalisaq, medeniyitimizni teshwiq qilalisaq, heqsizliq qiliniwatqan jinayetlerni dunya jama'itige tesirlik bir shekilde anglitalaydighan bir imkaniyet yaritalisaq, shuninggha ishininglarki, sherqiy türkistandiki Uyghur türkliri üstidin élip bériliwatqan qetli'amlargha bunchiwala süküt qilinmaydu, qarabagh mesilisi hel bolmay qalmaydu. Türk dunyasining ammiwiy teshkilatliri dunyawi küchke aylinip mesililerni hel qilalaydighan tesirlik bir küchke aylinish mejburiyiti bar. Buning üchün aldi bilen maddiy imkansizliqlargha xatime bérish meqsitide iqtisadiy fondlar qurushimiz kérek. Bu fondlargha dölet we ammiwiy teshkilatlar we shérketler töhpe qoshalaydu. Buning bilen türk jughrapiysidiki ammiwiy teshkilatlar étiqadlirigha eqide qilip pa'aliyetlirini dawam qilalaydu."

Yighinning kéyinki bölümide, dunyaning her qaysi jayliridin kelgen türk irqigha tewe milletlerning wekilliridin doktor, proféssorlar, tetqiqatchi alimlar we istratégiye mutexesisliri türk dunyasigha alaqidar muhim témida söz qildi.

Türk ‏- asiya istratégiye we tetqiqat merkizining ottura asiya ishlirigha mes'ul xadimi almagülning bildürüshiche, bu yighin'gha ürümchidin bir Uyghur proféssur we bir qirghiz doktor teklip qilin'ghan bolup, xitay da'iriliri ularning yighin'gha qatnishishigha roxset qilmighan.

Biz bu yighin heqqide, yighinda söz qilghan dunya Uyghur qurultéyining mu'awin re'isi séyit tumtürk we sherqiy türkistan ma'arip jem'iyitining re'isi hidayetullah oghuzxan ependilerning pikir ‏- qarashlirini alduq.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.