Dunyaning küch sélishturmisidiki yéngi özgirish

Mushu ayning béshida, béyjing olimpiki bashlan'ghan künlerde, gruziye qisimlirining moskwaning gruziye térritoriyisidiki jenubiy ossétiye qatarliq jaylargha bolghan kontrolluq hoquqini qayturuwélish üchün qilghan tirishchanliqi, rusiyining gruziyige zerbe bérish herikitini keltürüp chiqarghan idi.
Muxbirimiz weli xewiri
2008.08.28
putin-medwedev-305.jpg Yéngidin bash ministir bolup saylanghan putin, prézidént médwédéw bilen pikir almashturuwatqan bir körünüsh.
AFP Photo
 Shuningdin kéyin, rusiye xelq'araning bésimigha duch kélip, herbiy qisimlirini gruziye tewesidin chékindürüp kétishke qoshuldi. Emma, gruziye da'irilirining éytishiche, rusiye hélimu gruziye tewesidiki bezi jaylarni bésip yatmaqta. Bu mesile hazir rusiye bilen gherbning we asiyadiki bashqa döletlerning munasiwitige tesir yetküzdi.

Yette chong sana'et döliti hazir rusiyini eyiblewatidu

Rusiye bilen gherbning we asiyadiki bashqa döletlerning otturisidiki munasiwet jiddiyleshken bundaq weziyette, amérika, en'giliye, gérmaniye, fransiye, kanada we yaponiyidin ibaret yette chong sana'et döliti hazir rusiyini eyiblewatidu. Bu döletler rusiyining gruziye térritoriyisidiki jenubiy ossétiye we abxaziyining musteqilliqini étirap qilghanliqi birleshken döletler teshkilati bixeterlik komitétining qararigha xilap؛ shundaqla gruziyining térritoriye pütünlükige tajawuz qilghanliq؛ gruziye térritoriyisi da'irisidiki mesile gruziye térritoriyisi da'iriside hel qilinishi kérek, dep qarimaqta.

Fransiye agéntliqining bayan qilishiche, rusiye birleshken döletler teshkilatning qararigha xilap halda, gruziyidin parchilinip chiqmaqchi bolghan jenubiy ossétiye bilen abxaziyining musteqilliqini étirap qilghanliqi üchün, hazir yawropa birliki rusiyini jazalashni oylawatidu.

Médwédéw özining ittipaqdashlirini rusiyining rolini qollashqa chaqirdi

Amérika awazning bayan qilishiche, rusiye prézidénti médwédéw bügün, peyshenbe küni shangxey hemkarliq teshkilatning aliy uchrishishida, özining asiya - tinch okyan rayonidiki ittipaqdashlirini rusiyining gruziye krizisida oynawatqan rolini qollashqa chaqirdi.

Fransiye agéntliqining bayan qilishiche, xitay, qazaqistan, qirghizistan, rusiye, tajikistan, özbékistanlar qatnashqan 'shangxey hemkarliq teshkilati' dégen bu teshkilat shimaliy atlantik okyan ehdi teshkilatining (nato) ottura asiyadiki tesirige qarshi turush meqsitide 2001 ‏ - yili qurulghan idi. Emma bu teshkilatqa eza bashqa döletler hazir rusiyining jenubiy ossétiye bilen abxaziyining musteqilliqini étirap qilghanliq mesilisige éniq pozitsiye bildürmidi. Gerche xitayning shinxu'a agéntliqi bügün xitay re'isi xujintawning sözini neqil keltürüp 'hazir junggo bilen rusiyining istratégiyilik hemkarliq - sepdashliq munasiwiti nahayiti yaxshi tereqqi qilish basquchida turiwatidu' dep jakarlighan bolsimu, emma xitay re'isi xujintaw bu yighinda peqet 'bu mesilige ehmiyet béridighanliqi 'nila jakarlidi. Bashqa döletler bolsa, ixtilaplarni di'alog arqiliq hel qilishni teshebbus qildi.

B b s ning bayan qilishiche, amérika prézidénti jorj bush bügün rusiye prézidénti médwédéwni rusiyining qararini özgertishke chaqirdi. Rusiye - bilen gruziye otturisidiki mesile hazir muqimsiz turghan bu rayonning weziyitini téximu jiddiyleshtürmekte.

Xitay bilen rusiyining küch sélishturmisida yéngi özgirish boliwatidu

Bügün 'yéngi esir jurnili' da gruziye térritoriyiside özining igilik hoquqini qolgha keltürüsh üchün küresh qiliwatqan jenubiy ossétiye bilen abxaziyini rusiyining musteqil dölet dep jakarlighanliqi heqqide mulahize yürgüzülgen obzorlar élan qilindi. Fang jö ependi mulahizisini soghuq urush dewri dégen témidin bashlighan.

Fang jö ependining mulahize qilishiche, 1945 ‏ - yilidin 1991 - yilighiche dawam qilghan soghuq urush dewri dunyada 17 ‏ - esirdin buyan chong döletler ara yüz bergen eng chong soghuqchiliq bolup hésablinidu.

Uning qarishiche, bu soghuq urush dewride, dunyaning küch sélishturmisida yéngi özgirish peyda bolghan idi. Bu özgirishke 60 ‏ - yillarda xitay - sowét munasiwitining buzulushi sewep bolghan. Bu dewrde, xitay - sowét munasiwiti buzulghandin kéyin, kommunizm lagéri ajizlighan. Xitay bilen sowét ittipaqining qarshilishishi netijiside, sowét ittipaqi xitayni chöchütüp qoyush üchün özining bir qisim herbiy küchini sherqqe yötkep kelgendin kéyin, sowét ittipaqining gherbke qaratqan herbiy küchi ajizlighan. Mawzédong bu waqitta yene bir chong dölet bilen munasiwitini yaxshilighandin kéyin, dunyaning küch sélishturmisida sowét ittipaqigha paydisiz bolghan özgirish peyda bolghan.

Fang jö ependining mulahize qilishiche, hazirqi yéngi özgirish soghuq urush dewridikige oxshimaydu. Hazir dunyagha bir chong dölet süpitide bash kötürüp chiqqan xitay bilen özining chong döletlik ornini eslige keltürüwatqan rusiyining küch sélishturmisida yéngi özgirish peyda boldi. Hazir yawropada héchqandaq bir dölet rusiye bilen élishishqa jür'et qilalmaydu, asiyadimu héchqandaq bir dölet xitay bilen élishishqa jür'et qilalmaydu. Bu ikki döletning hazir burunqi kommunizm lagéri da'iriside öz - ara élishishi yaki hemkarlishishi nöwette xelq'araning bixeterliki mesilisidiki bir muhim ré'alliq.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.