D u q qurultay wekillirining washin'gitondiki tesiratliri (1)

D u q ning 3 - nöwetlik wekiller qurultiyidin bir körünüsh.

Bu jeryanda biz dunya Uyghur qurultiyining bu nöwetlik saylimida muhim wezipilerni tapshurup alghan bir qanche Uyghur pa'aliyetchilirini paytext washin'gitondiki pa'aliyetlerdin alghan tesiratliri heqqide ziyaret qilghan iduq. Nöwette muxbirimiz gülchéhre bu heqtiki ziyaret xatirisining bir qismini anglitidu.

Dunya Uyghur qurultiyi wekillirining bayaniche, chet'ellerdiki Uyghur milliy herikitining aliy teshkiliy orgini bolghan dunya Uyghur qurultiyining washin'gitonda ötküzülgen bu qétimliq 3 - nöwetlik wekiller qurultiyi, meyli kölimi, da'irisi we yaki tesiri jehettin bolsun, ilgiriki qurultay yighilishlirigha qarighanda intayin mukemmel, sistémiliq büyük yighilish hésablinidu.

Uyghur milliy herikiti rehbiri, dunya Uyghur qurultiyi re'isi rabiye xanimning mezkur qurultay heqqide qilghan xulase sözini neqil alghanda, "bu qétim dunyaning siyasiy merkizi hésablan'ghan washin'gitonda échilghan dunya Uyghur qurultiyi intayin netijilik boldi, qurultay wekilliride yashlishish, serxillishish, uniwérsallishish bolghanliqi éniq. Yeni qurultaydiki her qaysi wezipilerge körsitilgen hem saylan'ghanlarning ichide yashlarning nisbiti ashqan, dunyaning her qaysi jayliridin türlük sahe hem kesplerde közge körün'gen iqtisasliq aktip pa'aliyetchan ziyaliylar köpeygen,ayal wekillerningmu sanida xéli ilgirilesh bolghan, saylam tertipidin barliq wekillerning démokratiye éngining mukemmelleshkenliki körünüp turidu...."

Dégendek, dunya Uyghur qurultéyning bu nöwetlik saylimida, özini wezipilerge namzat körsetken hem saylan'ghan Uyghur pa'aliyetchilirining ichide yillardin buyan bu septe pa'aliyet élip bériwatqan tejribilik teshkilatchiliridin bashqa, ilmiy kesplerde közge körün'gen Uyghurlargha tonushluq alim, we mutexessislermu bar bolup,ularning Uyghurlarning wetini sherqiy türkistanning dawasi üchün yeni Uyghurlarning öz teqdirini özi belgilesh, insaniy heq hoquqlirini qoghdash, démokratiyini berpa qilish erkinlikini qolgha keltürüsh üchün küresh qiliwatqan hijrettiki bu siyasiy teshkilatqa eza bolushi hem muhim rollar oynawatqanliqi Uyghurlarni söyündürmekte iken.

Biz Uyghurlarning hijrettiki bu büyük siyasiy teshkilatida yéngidin wezipiler tapshuruwalghan amérikida yashawatqan Uyghur ziyaliylardin qutluq almas ependini ziyaret qilduq.

Qutluq almas ependi ilgiri shinjang uniwérstétining oqutquchisi bolghan, u Uyghur dangliq yazghuchisi, tarixchisi shundaqla milliy inqilabchisi turghun almas ependining perzenti bolush süpiti bilen, özining bu nöwet Uyghur milliy herikiti sépige resmiy qétilghanliqini, merhum atisining rohiningmu memnun ikenlikidin gumani yoqluqini ipadilidi.

Yéqinqi yillardin buyan Uyghurlarning weziyitidin shundaqla xitayning Uyghurlargha qaratqan siyasetliridin qarighanda, xitay hökümitining Uyghurlarni medeniy jehettin assimilyatsiye qilish qedimini yenimu tézlatqanliqi, Uyghurlarning tarixiy, medeniy miraslirini yoqitish heriketlirini kücheytkenliki melum.

Dunya Uyghur qurultiyi xelq'aragha xitayning Uyghurlarni millet süpitide yoqitish shundaqla dunya medeniyitidin izini yoqitishqa uruniwatqanliqidek siyasetlirini ashkarilash we Uyghur medeniyitini qoghdashni pa'aliyet katogiriyisining muhim bir terkibige kirgüzüsh üchün, mexsus medeniyet komitéti tesis qilghan bolup, bu qétimqi saylamda mezkur komitét mudirliqigha saylan'ghan, tarix penliri doktori qahar barat ependi ziyaritimizni qobul qilip, bügünki weziyette Uyghurlarning öz medeniyiti hem tarixini qoghdash üchün küresh qilishining muhimliqini tekitlidi.

Rabiye qadir xanim dunya Uyghur qurultiyi re'islikini öz üstige alghandin buyan Uyghur milliy herikitide bösüsh xaraktérlik ilgirileshler körülüwatqanliqi, dunyaning her qaysi jaylirida téximu Uyghur köp ayallirini Uyghur milliy herikitige qatnishishqa ilhamlandurulup kelgen bolup, norwigiyidiki Uyghurlar wekili risalet xanim ziyaritimizni qobul qilip, chet'ellerdiki Uyghurlarning Uyghur milliy herikitide ayallarningmu roligha sel qarimasliq kérek dep qaraydighanliqini bildürdi.

Yuqirida dunya Uyghur qurultiyining washin'gitonda chaqirilghan 3 - nöwetlik wekiller qurultiyigha qatnashqan bezi wekiller bilen ötküzgen ziyaret xatirisi bilen tonushtinglar, axirini kélerki qétimliq programmimizda dawamliq anglitimiz.