Enjan qanliq weqesining ikki yilliq xatire küni


2007.05.15

Bu yil 13 ‏- may küni özbékistanning enjan shehiride yüz bergen qanliq weqening ikki yilliq xatire küni idi. Bundin ikki yil burun yeni 2005‏- yili 13‏- may küni enjan shehiride islam kerimof hökümitige qarshi élip bérilghan naraziliq herikiti özbékistan bixeterlik qisimliri teripidin qanliq basturulghan.

Özbékistan hökümitining bildürüshiche, bu weqe jeryanida asasliq qisimi radikal islam militanliridin teshkil tapqan 187 kishi ölgen. Emma weqe shahitliri we kishilik hoquq teshkilatliri weqe jeryanida köpinchisi ayallar, yashan'ghan kishiler we kichik balilardin teshkil tapqan yüzligen bigunah kishining özbékistan bixeterlik qisimliri teripidin öltürülgenlikini bayan qilmaqta.

Weqening bezi tepsilatliri

2005‏- Yili 13‏- may küni enjan shehiride yüz bergen weqe qandaq meydan'gha keldi? bu weqe özbékistanning tashqi siyasitide qandaq özgirishlerge seweb boldi?

Weqe shahitliri we kishilik hoquq teshkilatlirining bildürüshiche, 2005‏-yili 13‏- may küni özbékistan bixeterlik qisimliri prézidént islam kerimof hökümitike qarshi tinchliq bilen naraziliq namayishi élip barghan minglighan kishini oqqa tutup, köpinchisi kichik balilar we ayallardin teshkil tapqan yüzligen kishini öltürgen.

Lékin özbékistan hökümitining éytishiche, weqede özbékstandiki hakimiyetni aghdurush üchün qoralliq qozghilang kötürgen, köpinchisi radikal islam militanliridin teshkil tapqan 187 kishi ölgen.

Weqedin kéyinki özbékistanning tutqan siyasi yoli

Sabiq özbékistan kishilik hoquq komitétining re'isi hazir amérikida yashawatqan musteqil mulahizichi abdumennap polatof enjan weqesi'i jeryanida hem bigunah kishilerning hemde radikal militanlarning öltürülgenlikini bildürmekte. Enjan weqesining yüz bérish sewebliri heqqide polatof toxtilip ötidu.

Enjan weqesi özbékistan bilen amérika we gherb döletlirining munasiwetlirini yirikleshtürdi. Amérika we yawrupa döletlirining enjanda yüz bergen weqe heqqide xelq'ara közetküchiler teripidin tekshürüsh élip bérish toghrisidiki teleplirini ret qilghan özbékistan hökümiti, özini siyasiy jehettiki yalghuzluqtin qutquzush üchün xitay we rusiyige yüzlendi. Amérikidin, özbékistanning xan'abad rayonidiki herbiy bazisidiki herbiy qisimlirini élip chiqip kétishini uqturush qilghan özbékistan hökümiti, rusiye we xitay bilen iqtsadiy, siyasiy we herbiy kélishimler imzalidi.

Abdumennap polatofning éytishiche, amérika we yawrupa döletlirining enjan weqesidin kéyin, özbékistan'gha qarita tutqan pozitsiyisi özbékstandiki kishilik hoquq weziyitige héchqandaq bir yaxshilinish élip kelmigen, hetta weziyet téximu nacharlashqan.

Gerche xelq'ara kishilik hoquqni közitish teshkilati qatarliq xelq'ara kishilik hoquq teshkilatliri, amérika we gherb döletlirining özbékistan'gha qarita téximu qattiq bir pozitsiyide bolushini otturigha qoyghan bolsimu, lékin polatof, kishilik hoquqning özbékstandiki weziyitini yaxshilash üchün amérika we gherb döletliri özbékistan bilen yaxshi munasiwet ornitishi kérek deydu. (Ömer qanat)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.