Erdughan: süriyining türkiye ayropilanini étip chüshürgenlikige türkiye qattiq ghezeplendi
2012.06.27

Süriyining türkiye chégrisida peyda qilidighan bixeterlik tehditlirini buningdin kéyin héch qandaq usulda kechürüm qilmaydighanliqini bildürdi. Erdughan sözide yene yüz bergen weqe türkiye bilen süriye otturisida yéngi bir dewr peyda qilghanliqini ipadilidi.
Bash ministir erdughan mundaq dédi: “Buningdin kéyin süriyidin türkiye chégrisigha xewpsizlik we tehdit peyda qilidighan halda yéqinlashqan her qandaq herbiy unsur tehdit dep qarilidu we herbiy meqset dep mu'amile köridu".
Türkiye parlaméntida adalet we tereqqiyat partiyisining yighinida söz qilghan türkiye bash ministiri erdughan, süriye emeldarlirining simsiz aparatta qilishqan sözliri we izdesh - qutquzush xizmetler jeryanida, qoralsiz türk urush ayropilanigha hujum qilish bilen tutqan meydani we axbaratlardiki tetür teshwiqatlar, türkiye ayropilanini qesten étip chüshürüshni meqset qilghanliqining ispati barliqini ipadilidi.”
Erdughan, türkiyining xelq'ara qanundin paydilinidighan hoquqlirini ishletmey saqlap qoyghanliqini we bu nepretlik hujumgha qarshi kéreklik qedemlerni basidighanliqini süriyige peqet diplomatiyilik xet yézish arqiliq bildürgenlikini ipadilidi.
Süriye buningdin kéyin kechürüm qilinmaydu
Bash ministir erdughan, türkiye urush ayropilanining étip chüshürülüshi süriye teripidin qesten élip bérilghanliqigha da'ir türkiye we dunya jama'itige melumat bérishni dawam qilidighanliqini ipadilep mundaq dédi: pütkül dunyagha ochuq halda shuni ipadileymizki, türkiye ornini, waqtini we bashqurushni özi belgilep bu heqsizliqqa qarshi xelq'araliq qanundin paydilinidighan hoquqini ishqa sélip, kéreklik qedeqmlerni basidu, biz süriye hakimiyitining öz xelqi üchün tehdit halgha kelgenlikini körüwatimiz. Emma bu ayropilan chüshürüsh weqesi esed hakimiyitining öz xelqi bilen birge türkiyining bixeterlikige ochuq we yéqin tehdit halgha kelgenlikini otturigha qoydi. Bu weqedin kéyin emdi yéngi bir weziyet shekillendi. Türkiye hökümiti bolush süpitimiz bilen süriye réjimining chégrimizda peyda qilghan bixeterlik tehditlirini héch bir shekilde kechürüm qilmaymiz we bedelsiz qoymaymiz.
Bash ministir erdughan sözide yene: chégrigha yéqinlashqan herbiy heriketler herbiy tehdit dep qarilidighanliqini, türkiye qoralliq armiyisining asasiy qa'ide - tüzümlirimu yéngi weziyetke nisbeten özgertilgenlikini bildürüp mundaq dédi: süriyidin türkiye chégrisigha bixeterlik tehdit peyda qilidighan shekilde yéqinlishishini herbiy heriket tehdidi dep qaraydu we herbiy nishan dep mu'amile qilidu.
Bash ministir erdughan sözide yene süriye hökümitining bir xata heriket qilmasliqini we türkiyining jasaritini dengsep baqmasliqni agahlandurdi hemde türkiyining sebir - taqitini toshquzushqa bolidighan, dostluqini yaki düshmenlikini sinap baqidighan bir dölet emeslikini tekitlep mundaq dédi: eger türkiyining qandaq dölet ikenlikini chüshenmeydighanlar bolsa biz héch ikkilenmestin türkiyining sinap béqishqa bolmaydighanliqini nahayiti ochuq we éniq mustehkem shekilde ispatlaymiz.
Bash ministir erdughan sözide yene süriyining türkiye urush ayropilanini xelq'ara déngiz saheside étip chüshürgenlikini, qolidiki höjjetler arqiliq ispatlan'ghanliqini bildürüp mundaq dédi: türkiye her qandaq qérindash döletning xatirjem bolidighan bir dölet, emma türkiyining dostluqi qanchilik qimmetlik bolsa düshmenlikimu shunchilik shiddetlik we ghezepliktur.
Biz tarix yartimiz
Bash ministir erdughan sözide yene türkiyining siliq sipaye we temkin mu'amilisini ajizliq dep qarimasliq kéreklikini, özining jasaretlik til bilen emes, belki ejdadlardin alghan miras rohi bilen sözlewatqanliqini ipadilep mundaq dédi: bizning sözlirimizni jasaretlik söz qilish dégenler aldi bilen özlirige, kéyin bu milletning tarixigha qarisun, men bu sözlirimni ming yilliq tariximizdin ilham élip sözlewatimen, héch kimge tarix dersi bermekchi emesmen, biz tarix yaritimiz, uni kimning yézishigha, kimning oqushigha, uningdin kimning ders élishigha arilashmaymiz. Türkiyining küchiyishige chidimighanlar türkiyige qarshi térrorluqni qollap, etraptiki qorchaq hakimiyetlerni türkiyige qarshi küshkürtkenlikini ipadilidi.
Erdughan sözide yene mundaq dédi: küchlen'gen türkiye etraptiki döletler üchün tehdit emes pursettur. Küchlük bir türkiyidin bi'aram bolghanlar qarshisida qandaq bir dölet barliqini chüshensun, qedemlirini uninggha qarita bassun. Biz türkiyidin bi'aram bolghanlargha qarshi, térrorluqqa qarshi arqigha chékinmestin küresh qilghan'gha oxshash, türkiyige qarshi düshmenlik meydanda turghan etraptikilerge qarshi azapliq ot bolup yénip köydürüshni dawam qilimiz.
Erdughanning ayropilani emes türkiyining ayropilani
Türkiye bash ministiri erdughan, türkiyidiki bir qisim obzorchilarning erdughanning süriyige qarshi bergen bayanatlirini tenqid qilghanliqini eyiblep mundaq dédi: xelq'ara déngiz saheside erdughanning yaki adalet we tereqqiyat partiyisining emes, belki türkiye jumhuriyitining ayropilani hujum nishan'gha uchridi. Méni naheq tenqidligenler tarix aldida jawab béridu.
Türkiye süriye xelqining yénida
Erdughan sözide yene türkiyining xelq'ara déngiz tewelikide ayropilanining étip chüshürülüshige sükütte qalidighan bir dölet emeslikini ipadilep mundaq dédi: süriye xelqi bizning qérindashlirimiz, ular bu qoli qan bilen boyalghan diktator guruhidin qutulghan'ghiche türk xelqi kéreklik bolghan her türlük yardemni béridu, bu yerdin yene bir qétim süriye xelqige chin yürektin salam yollaymen, ularning heqliq küreshliride, ularning yénida ikenlikimizni yene bir qétim ipadileymen.
Türkiye süriye chégrisigha esker ewetti
Süriyining türkiyining urush ayropilanini étip chüshürgendin kéyin ikki dölet otturisida sürkülüsh dawam qilmaqta. Türkiye diyarbekir shehiridin süriye chégrisigha köp sanda esker mashinisi we éghir tiptiki tanka yötkigenliki ilgiri sürüldi.
Türkiye“Ahaber t w” téléwiziyining xewiride bildürüshiche, 15 chong mashinida tanka, uzun musapiliq top - zembirek, qutquzush mashiniliri we herbiy mashinilarni öz ichige alghan bir gurup türkiye qosuhuni mardin shehiridin süriye chégrisigha qarap yéqinlap kéliwatqanliqini bildürdi.
Xewerde bildürüshiche, türkiye bilen süriye otturisidiki munasiwetlerning sürkülüshi bilen türkiye eskerlirining süriye chégrisigha yéqin etrapta mudapi'e tedbirliri alghanliqi ilgiri sürüldi.
Shimaliy atlantik okyan ehdi teshkilati nato süriyini qattiq eyiblidi
Yene bir tereptin shimaliy atlantik okyan ehdi teshkilati natoning uyushturushi bilen, türkiyining urush ayropilanining süriye eskerliri teripidin étip chüshürülgenlikige alaqidar jiddi yighin échildi.
Yighin axirlashqandin kéyin shimaliy atlantik okyan ehdi teshkilati natoning bash katipi rasmussén muxbirlargha bayanat bérip natogha eza 28 döletning bash elchiliri türkiyining telep qilishi bilen yighin chaqirghanliqini we natoning kélishimining 4 - maddisida, nato teshkilatigha eza döletlerdin her qandaq bir döletning zémin pütünlüki, siyasiy musteqilliqi we yaki bixeterliki tehditke uchrighan teqdirde pütkül eza döletlerning birlikte meslihet élip bérishi belgilen'gen.
Shimaliy atlantik okyan ehdi teshkilati natoning bash katipi rasmossési muxbirlargha bergen bayanatida bu weqening süriyidiki réjimning dunya tinchliqigha, qanunigha, we insaniyetke qarita hörmetsizlikini körsitidighanliqini ipadilidi we mundaq dédi: biz ittipaqdashlar bolush süpitimiz bilen bu weqeni chong bir endishe ichide közitip kéliwatimiz, bu weqeni nato teshkilati hergiz qobul qilalmaydu, türkiye bilen hemkarlishishni dawam qilimiz, bu weqeni nepret bilen eyibleymiz.
“Sabah” gézitining 26 - iyundiki xewiride bildürüshiche süriye tashqi ishlar ministirlikining bayanatchisi jihat meqdesi, ereb we chet'el axbaratlirida élan qilin'ghan xewerlerge alaqidar muxbirlarni kütüwélish yighini échip türkiye urush ayropilanini xelq'ara déngiz saheside emes, süriye déngiz tewelikide étip chüshürgenlikini, ayropilanni uzun musapiliq bashqurulidighan bomba bilen emes, ayropilan atidighan adettiki qoral bilen oq étip chüshürgenlikini bu qoralning oq étish musapisining 2 - 3 kilométir uzunluqta ikenlikini, buningdin türkiye urush ayropilanining süriye chégrisi ichige qanchilik yéqinlap kirgenlikining ispati ikenlikini dawa qilghan.
Xelq'ara déngiz saheside étip chüshürülgenliki éniq
Bash ministir erdughan türkiye urush ayropilanining xelq'ara déngiz saheside étip chüshürülgenlikining éniq ispatlan'ghanliqini bildürüp mundaq dédi: ayropilanimiz xelq'araliq hawa saheside étip chüshürülgenlikini éniq we bu weqe bizning tereptin höjjetlik en'ge élindi. U ayropilanimiz sinaq wezipisini, qoralsiz we özini tonushturush sistémisi ochuq halda uchuwatqanda, xataliq sewebidin qisqa muddetlik süriye hawa sahesige kirgen, bu xataliqni bildürgendin kéyin süriye hawa sahesidin chiqip ketken, dunyaning her qandaq dölitide qisqa muddetlik bashqa döletlerning hawa sahesige kirip qélish ehwali körülmekte, 1 - aydin buyan oxshimighan döletlerning urush ayropilanliri teripidin türkiye hawa saheside 114 qétim qanunsiz uchti. 5 Qétim süriye tik ucharliri xilapliq qildi. Bulargha waqtida kéreklik agahlandurush bérildi. Bundaq weziyette agahlandurush bérish kérek bolidu. Bizning ayropilanimiz xataliq sewebidin emes qesten halda düshmenlik bilen hujum nishan'gha élindi.