Erzdar tursun'gül: ular puqralar üchün ishlimeydu, emma qilmishining dunyagha ashkarilinishidin qorqidu

Yéqinqi yillardin buyan béyjing hem ürümchi qatarliq sheherlerge bérip erz qiliwatqan Uyghurlar barghanche köpeymekte. Gerche xitay da'iriliri erzdarlar mesilisini yerlikte hel qilishni teshebbus qilip, her xil qattiq yumshaq wasitiler arqiliq, ularni öz yurtlirigha qaytishqa zorlighan yaki mejburi élip kétip türmilerge solighan bolsimu, emma erzdarlar öz iradisidin yanmighan. Undaqta bu erzdarlar néme üchün shunche bésim, qorqutush, tehditlerge qarimay erz qilishni dawamlashturidu? hem öz béshigha kelgen külpetlerni metbu'atlargha ashkarilaydu?
Muxbirimiz méhriban
2012.09.07
Beyningdiki-erzdarlar-305.jpg Xitay kommunist xelq qurultiyi yépilish mezgilide, erzdarlar sot mehkimisi aldida. 2011-Yili 19-öktebir, béyjing.
www.boxun.com


2003 - Yili qirghizistanda yüz bergen aptobus bulash weqeside tughqanliri qazagha yoluqqan Uyghurlar uzun mezgillik erz qilish netijiside, yéqinda her bir a'ile 200 ming yüendin tölem pulgha érishken.

Emma weqede erliri we baliliridin ayrilip qalghan Uyghur ayallirigha “Yardem puli” namida bérilgen bu pul, 2003 - yilidiki aptobus qazasida ölgen xitay sodigerliri a'ilisige bérilgen 400 ming yüenlik tölem pulining yérimigha barawer. Shundaqla yéqinqi 10 yildin buyan xitayda pul paxallishish nisbitining hessilep éshishi bilen, uzun yilliq erz qilish netijiside bérilgen bu pul eyni yilliridiki qimmitidin köp töwen bolghan. Uyghur ayallirining her bir a'ilidin bir kishini xizmetke orunlashturush telipimu orunlanmighan.

Shu qétimqi aptobus qazasida éridin ayrilip ushshaq baliliri bilen tul qalghandin kéyin, musheqqetlik künlerni ötküzüshke mejbur bolghan tursun'gül xanim, hökümet da'irilirining weqede qazagha yoluqqan xitay puqraliri bilen Uyghurlargha qaratqan oxshimighan siyasiti we adaletsiz mu'amilisining özige eyni yili yüz bergen musibettinmu éghir kelginini bildürdi.

Tursun'gül xanim yene da'irilerning bu qétim ularning erzini hel qilishqa mejbur bolushidiki seweblerning birining, ularning yuqiri derijilik organlargha bérip erz qilghinidin bashqa, erzdarlarning öz béshigha kelgen külpetlerni metbu'atlargha ashkarilighanliqi ikenlikini ilgiri sürdi.

Tursun'gül xanim bayanida, özlirige oxshash naheq mu'amilige uchrawatqan emma derdini éytidighan jay tapalmaywatqan Uyghurlarning özi bilidighan qeshqer hem atush teweside nurghun ikenlikini, Uyghurlar uchrawatqan bésim hem naheqchiliklerning barghanche köpiyiwatqanliqini tekitlidi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.