Әхлақни өзгәртишниң әң өнүмлүк чариси - тәрбийә

Сүрәт, 'дин вә һайат (1600 соалға җаваб)' намлиқ китабниң мақава көрүнүши.

Инсандики әхлақ өгиниш қабилийити

”ислам ‬әхлақи” ‬намлиқ ‬әсәрниң ‬аптори ‬абдураһман ‬һәбәннәкә ‬мундақ ‬дәп ‬язиду: “ ‬өзидә ‬гүзәл ‬әхлақларни ‬йетилдүрүш ‬үчүн ‬тәбиий ‬қабилийәт ‬болған ‬һәр ‬қандақ ‬әқиллиқ ‬инсан ‬әхлақини ‬ислаһ ‬қилиш ‬йолида ‬тиришчанлиқла ‬көрситидикән, ‬у ‬чоқум ‬гүзәл ‬әхлақлани ‬һасил ‬қилалайду. ‬Мәсилән: ‬тиз ‬аччиқлинидиған ‬адәм ‬аччиқи ‬кәлгәндә ‬өзини ‬тутувалидиған ‬еғир ‬бесиқлиқни ‬һасил ‬қилиш ‬үчүн ‬бәл ‬бағлап ‬тиришчанлиқ ‬көрсәтсә, ‬тәрбийә ‬йоли ‬билән ‬у ‬чоқум ‬еғир ‬бесиқлиқни ‬һасил ‬қилалайду. ‬Әң ‬учиға ‬чиққан ‬шәхсийәтчи ‬адәмму ‬әгәр ‬униңда ‬сехийлиққа ‬адәтлиниш ‬үчүн ‬тәбиий ‬қабилийәт ‬вә ‬тәбиий ‬тәйярлиқ ‬болуп, ‬сехийлиққа ‬адәтлиниш ‬үчүн ‬чин ‬ирадә ‬тиклисә, ‬тәрбийә ‬йоли ‬билән ‬у ‬чоқуп ‬сехийлиққа ‬адәтлиниду ‬вә ‬сехийлиқтин ‬ибарәт ‬бу ‬гүзәл ‬әхлақни ‬өзидә ‬йетилдүрәләйду. ‬Мундақ ‬бир ‬шәхсийәтчи ‬адәм ‬бирдинла ‬башқиларниң ‬мәнпәәтини ‬көзләп, ‬өз ‬мәнпәәтидин ‬кечиш ‬дәриҗисигә ‬йетәлмисиму, ‬у ‬башқиларға ‬өтәшкә ‬тегишлик ‬һәқ - һоқуқларни ‬ада ‬қилиши ‬үчүн ‬йетәрлик ‬миқдарда ‬сехийлиқни ‬йетилдүрәләйду. ‬Башқа ‬әхлақий ‬пәзиләтләрниң ‬һәммиси ‬буниңға ‬охшаш ‬болуп, ‬өзидә ‬тәбиий ‬қабилийәт ‬болуш ‬шәрти ‬билән ‬һасил ‬қилиш ‬йолида ‬тиришқан ‬һәр ‬қандақ ‬адәм ‬чоқум ‬уни ‬һасил ‬қилалайду. ‬Бу ‬инсанниң ‬қолидики ‬иш. ”

Өзини ‬тәрбийиләшни ‬билмигән ‬инсан ‬башқиларға ‬үлгә ‬болалмайду

Аптор ‬йәнә ‬мундақ ‬дәп ‬язиду:“ ‬өзини ‬тәрбийә ‬билән ‬ислаһ ‬қилиш, ‬өзидә ‬гүзәл ‬әхлақни ‬йетилдүрүш ‬ишиға ‬әһмийәт ‬бәрмигән ‬инсан ‬нурғунлиған ‬яхшилиқлардин ‬қуруқ ‬қалғанниң ‬сиртида, ‬аилисидикиләргә, ‬достлириға, ‬хизмәтдашлириға ‬вә ‬юрт - җамаәткә ‬үлгилик ‬адәм ‬болуштин ‬мәһрум ‬қалиду. ‬Инсан ‬бирәр ‬саһәдә ‬болсиму ‬башқиларға ‬үлгә ‬яриталмиса, ‬униң ‬инсанлиқиниң ‬әһмийити ‬болмай ‬қалиду ‬вә ‬йоқап ‬кәтсә ‬издәнмәйдиған, ‬болса ‬етибар ‬берилмәйдиған ‬әһмийәтсиз ‬инсан ‬болуп ‬қалиду. ‬Аллаһ ‬таала ‬һәр ‬бир ‬инсанға ‬башқисида ‬болмиған ‬алаһидиликни ‬вә ‬пәзиләтни ‬ата ‬қилған ‬болуп, ‬көплигән ‬кишиләр ‬өзлиридики ‬бу ‬алаһидиликни ‬һес ‬қилмайду, ‬өзидики ‬йошурун ‬пәзиләтни ‬билмәйду, ‬бу ‬сәвәбтин ‬уларни ‬оттуриға ‬чиқирип, ‬өзини ‬испатлиялмайду. ‬Әгәр ‬һәр ‬бир ‬киши ‬өзини ‬тәкшүридиған ‬болса, ‬өзидики ‬қиңғирлиқларни ‬тапалиғандәк, ‬өзидики ‬алаһидиликләрни ‬вә ‬пәзиләтләрни ‬тапалайду. ‬Әгәр ‬инсан ‬әхлақидики ‬қиңғирлиқларни ‬түзитиш ‬үчүн ‬тиришмастин, ‬өзини ‬вә ‬әхлақини ‬өз ‬йолиға ‬қоювәтсә, ‬қиямәт ‬күни ‬бу ‬мәсулийәтсизлики ‬сәвәблик ‬җавабкарлиққа ‬тартилиду.”

Юқиридики аваз улинишидин, бу һәқтики мәлуматимизниң тәпсилатини аңлайсиләр.

• Принт
• Һәмбәһр
• Әвәтиш

Барлиқ пикир - баянларни көрүш.

• Бүгүнки аңлитиш
• Илгирики аңлитишлар