Sabiq parlamént ezasi rasim jinisli: türk xelqining eysa yüsüp alptékin'ge bolghan söygüsi sherqiy türkistan'gha bolghan söygü idi

2011‏-Yili 12‏-ayning 18‏-küni istanbulning zeytinburnu rayonidiki oqutquchilar méhmanxanisining zalida merhum eysa yüsüp aliptékin ependining tughulghanliqining 110 yilliqi xatirilendi.
Ixtiyariy muxbirimiz erkin tarim
2011.12.22
rasim-jinisli-305.jpg Sabiq parlamént ezasi rasim jinisli söz qilmaqta. 2011-Yili dékabir, türkiye.
RFA/Erkin Tarim

Bu yighin'gha gérmaniye we türkiyining herqaysi jayliridin kelgen sherqiy türkistan ammiwi teshkilatlirining rehberliri merhumning yéqinliridin bolup köp sanda kishiler qatnashti. Yighinda mutexessisler eysa yüsüp aliptékinning ish-izlirini anglatqandin bashqa eysa yüsüp aliptékinning sepdashliri, yénida ishligen kishiler we bezi Uyghur pa'aliyetchiler merhum eysa yüsüp aliptékin heqqidiki untulmas xatirilirini anglatti.

Türkiyining sabiq parlamént ezasi, merhum eysa yüsüpning yéqin dosti rasim jinsli ependi merhum isa yüsüp aliptékinning türkiyige qoshqan töhpisi heqqide toxtilip mundaq dédi:
‏- U yillarda türkiyide marksizm, kommunizmning yéyilish xewpi bar idi. Türk xelqi kommunist tüzümining bésimi astida yashash xewpi astida idi. Merhum eysa yüsüp aliptékin her barghan yéride türk xelqini oyghatti. Mesilen, chong yighinlirimizda milliy kéyimini kiyip bizge qarap tejribe-sawaq élinglar deytti. U chaghda türkiyide axbarat wasitiliri taza tereqqiy qilmighan idi. Emma türkiyidiki pütün radi'o, téléwiziyiler eysa yüsüp aliptékinning nutuqlirigha yer béretti. U yigirme-ottuz ming kishi qatnashqan chong yighinlarda milliy qiyapiti bilen qoligha kök bayraq alghan halda sherqiy türkistanni kommunist xitaylarning qandaq bésiwalghanliqini anglitatti. Kommunist tüzümining insanliq qélipidin chiqqan tüzüm ikenlikini türk xelqige anglitatti. U natiq idi. Insanlarni özige asanla jelp qilalaydighan bir kishi idi. Türk xelqi uni bek yaxshi köretti. U bir tarixchi idi. Ilim adimi idi. Inqilabchi idi. Soghuq urush mezgilidiki kommunizmgha qarshi küreshte uning qoshqan töhpisi bekla chong.

Sabiq parlamént ezasi rasim jinisli ependi merhum esa yüsüp alptékin'ge bolghan söygüning sherqiy türkistan'gha bolghan söygü ikenlikini anglitip mundaq dédi:
‏- Men eysa yüsüp aliptékin bilen izmir we erzurumgha birlikte barghan idim. Eysa ependining u yerlerge bérishi bilen u yerlerde bayram keypiyati bolatti. Bir qétim erzurumgha poyiz bilen barghan iduq. Chong yighin'gha barghan iduq. Erzurum poyiz istansisi insan bilen tolup tashti. Bizni naghra-sunaylar bilen kütüwaldi. Qilich oyunliri, milliy ussul oynighan minglarche kishi eysa yüsüp alptékinni kütüwaldi. Merhum eysa yüsüp aliptékin türkiyining qeyirige barsa xuddi bir döletning bash ministirini kütüwalghandek kütüwalatti.

Rasim jinisli ependi xelq bundaq kütüwalghanda merhum eysa yüsüp aliptékinning bekla xijil bolup kétidighanliqini misal bilen anglitip mundaq dédi:
On minglarche kishi kütüwalghan bu menzirini körgende, eysa yüsüp aliptékinning yüzi kichik balidek qizirip kétetti. Emma bek xushal bolup kétetti. U manga: rasim ependi bu insanlar bir dölet bashliqini kütüwalghili keptimu dep soridi. Men derhal: he'e dep jawab berdim. Kimni kütüwalghili keptu dep soridi. Men, sherqiy türkistan döliti hökümitining bash katipi‏ eysa ependi erzurumgha keptu, bu xelq uni kütüwalghili keptu dep jawab berdim. U xushalliq ichide bir az xijil bolghandek qilip ikki qolumni tutup manga rehmet éytti. Biz erzurumdiki chong meydanda chong yighin achtuq. On minglarche adem qatnashti. Bu yighinda merhum eysa yüsüp aliptékin sherqiy türkistan heqqide nutuq sözlidi.

18-Dékabir küni istanbulda chaqirilghan eysa yüsüp alptékinni xatirilesh yighinida eysa yüsüp aliptékinning yénida xizmet qilghan Uyghurlardin hamid köktürk uning bilen bille béshidin ötküzgen eslimilirini sözlep berdi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.