Д у қ вәкили явропа бирлики вә голландийә ташқи ишлар министирликиниң рәһбәрлири билән көрүшти

Сүрәттә, рабийә ханим вә д у қ рәһбәрлири йаврупа парламентиниң муваин рәси либор роуҗәк билән биргә.

5 - Айниң 4 - күни долқун әйса әпәнди йәнә голландийигә йетип келип, голландийә ташқи ишлар министирлиқидики мунасивәтлик хадимлар билән учришиш өткүзди.

Һазирму голландийидә паалийәтлирини давам қилдуруватқан долқун әйса әпәнди бүгүн телефон зияритимизни қобул қилип, явропа парламенти вә голландийә парламентида елип берилған паалийәтлири һәққидә мәлумат бәрди.

Долқун әйса әпәндиниң билдүрүшичә, 3 - май күни у явропа комитетиниң бир қисим рәһбәрлири билән сөһбәт елип барған болуп, сөһбәтниң асаси мәзмуни 2009 - йили үрүмчидә йүз бәргән 5 - июл қанлиқ қирғинчилиқи вә униңдин кейин хитай һөкүмитиниң уйғурларға қарита йүргүзгән кәң көләмдә тутқун қилиш, үзлүксиз өлүм җазаси бериш мәсилилиригә явропа парламентиниңму диққәт қилиш һәмдә пат арида б д т да чақирилидиған кишилик һоқуқ кеңиши йиғинида хитайниң шәрқий түркистанда елип барған вә бүгүнгичә давамлаштуруватқан инсан һәқлири дәпсәндичиликигә қарши ортақ авазда пикир баян қилиш, уйғурлар мәсилисини күн тәртипкә елип чиқиштин ибарәт болған.

Сөһбәтниң ахирида, долқун әйса әпәнди д у қ тәрипидин һазирланған 5 - июл қанлиқ қирғинчилиқиға аит пакитларни, шуниң билән биргә шәрқий түркистанда давам қиливатқан ассимилятсийә сиясити, диний түзүм, пикир вә ахбарат әркинлики қатарлиқ кәң саһәләргә мунасивәтлик материялларни явропа бирлики хадимлириға тәқдим қилған.
У, явропа бирликиниң уйғур миллий һәрикитигә болған һесдашлиқи һәм һимайисини давам қилдуруп, хитай һөкүмитиниң инсан һәқлири дәпсәндичиликигә қарита үнүмлүк тәдбирләрни елишини тәләп қилған.

Долқун әйса әпәнди 4 - май күни голландийигә йетип келип, голландийә ташқи ишлар министирлики асия бөлүминиң рәһбәрлири вә голландийиниң б д т ишлириға мәс´ул хадимлири билән сөһбәт өткүзгән болуп, сөһбәттә нуқтилиқ һалда 5 - июл қанлиқ қирғинчилиқини әсләткән.

У йәнә, явропа парламенти вә явропа бирликигә әза дөләтләрниң 5 - июл қанлиқ қирғинчилиқиға әйни вақтида бәлгилик дәриҗидә диққәт қилған болсиму, бирақ, бүгүнки күнләрдә бу диққәтниң нәзәрдин көтүрүлүши сәвәби билән хитайниң уйғурларға қаратқан бастурушини, өлүм җазаси беришни изчил давам қилдуруватқанлиқини, буниң үчүн голландийә парламенти вә явропа бирликигә аза дөләтләрниң шәрқий түркистан мәсилисигә җиддий көңүл бөлүши керәкликини һәмдә алдинқи айларда б д т да чақирилидиған йиғинларда вә явропа парламентиниң йиғинлирида шәрқий түркистан мәсилисини нәзәрдин сақит қилмаслиқини тәләп қилған.

Долқун әйса әпәндиниң ейтишичә, мәйли явропа парламенти яки голландийә парламентидики хадимлар болсун, улар уйғурларниң нөвәттики вәзийитидин бәлгилик мәлуматларға игә болған болуп, мәзкур хадимлар өзлириниң мәхсус қаналлири арқилиқ шәрқий түркистандики хитай зулумиға мунасивәтлик учурларға игә болуп келиватқанлиқини ейтқан шуниңдәк д у қ ниң бу саһәдә техиму тиришчанлиқ көрситип, өзлирини мунасивәтлик мәлуматлар билән тәминләп турушини тәләп қилған.
 
Д у қ баш катипи долқун әйса әпәндиниң билдүрүшичә, явропа комитети вә голландийә парламенти рәһбәрлири билән болған бу қетимқи учришишниң асаси мәқсити, б д т кишилик һоқуқ кеңиши тәрипидин өткүзүлидиған нөвәттики йиғинларда ғәрб демократик әллириниң ярдимидә хитайға қаритилған бесимни йәниму күчәйтиштин ибарәт икән.

Мәлумки, д у қ хадимлири 2009 - йили б д т да өткүзүлгән кишилик һоқуқ кеңишиниң хитайдики инсан һәқлири мәсилилиригә аит йиғинида, шәрқий түркистандики кишилик һоқуқ дәпсәндичиликигә мунасивәтлик пакитлар билән хитай тәрәп вәкиллирини қийин әһвалға чүшүрүп қойған иди.

Пәрәз қилинишичә, бу қетим б д т да чақирилидиған кишилик һоқуқ кеңиши йиғинида ғәрб демократик әллириниң уйғурларға һесдашлиқ қилип, хитайниң уйғурлар үстидин елип бериватқан зораван сияситини әйиблиши ениқ икән. Болупму, хитай һөкүмитиниң 5 - июл қанлиқ қирғинчилиқи вә униңдин кейин елип барған тутқун қилиш, өлүм җазаси бериштәк чәктин ашқан қилмишлири бу қетимқи б д т кишилик һоқуқ кеңишиниң хитай мәсилисигә аит йиғининиң асаси темисиға айлиниши мумкин икән. Долқун әйса әпәндиниң ейтишичә, д у қ ниң бу җәһәттә һазирлиған материяллири вә пакитлири хитайни б д т ға әза дөләтләр һәм кишилик һоқуқ тәшкилатлири алдида бу йил йәнә бир қетим еғир әһвалда қалдурудикән.

Юқиридики аваз улинишидин, бу һәқтики мәлуматимизниң тәпсилатини аңлайсиләр.