Güentanamo türmisidiki Uyghur mehbusning xéti küchlük ghulghula qozghidi

• Muxbirimiz eqidening bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Amérika qoshunliri teripidin qolgha élinip, kubaning güentanamo türmisige solan'ghan Uyghur mehbusliridin 5 nepiri erkinlikke chiqqan bolsimu, mezkür türmide yene 17 neper Uyghur mehbus 6 yildin buyan yenila tutup turulmaqta. Yéqinda 17 neper mehbus ichidiki abdughappar türkistani, özlirining türmidin qutulup chiqishi üchün xizmet qiliwatqan ikki neper adwokatigha mektüp yollap, özlirining gunahsiz ikenlikini we tézraq türmidin chiqip kétishni ümid qilidighanliqini bildürgen. Abdughappar türkistanning adwokatlirigha yazghan xéti nöwette her qaysi metbu'atlarda élan qilinip küchlük ghulghula qozghidi.

Gu'antanamo türmisidiki Uyghur mehbusning awazi tunji qétim dunyagha xitab qilindi

Buningdin 6 yil ilgiri amérika qoshunliri teripidin qolgha élin'ghan 22 neper Uyghurdin 5 nepiri türmidin qoyup bérilip, 2006 ‏- yili albaniyige orunlashturuldi. Qalghan 17 neper Uyghur mehbus hazir yenila türmide bolup, ularning arisidiki abdughappar türkistani öz adwokatliridin Wells. Dixon Ependi we Sima Seyifi xanimgha mektüp yollap, tézraq türmidin qutulup chiqish ümidini ipadilidi.

Abdughappar türkistanning mektupi yalghuz adwokatlargha yollinipla qalmay, nöwette amérikidiki nopuzluq metbu'at wastilirida én'gliz tilida élan qilinip, küchlük ghulghula qozghimaqta.

Xétide, özlirining tutulush jeryanini bayan qilghandin kéyin, 2004 ‏- we 2005 ‏- yilliri amérika hökümiti teripidin gunahsiz dep élan qilin'ghan bolsimu 6 yildin buyan yenila türme ichige qamalghanliqidin shikayet qilghan abdughappar, özi we bir qisim sebdashlirining her xil sewebler tüpeyli afghanistan'gha bérishqa mejbur bolghanliqini bildürüp mundaq deydu": junggo hökümitining kündin - kün'ge éship bériwatqan zulimi we biz Uyghur yashlirini her xil bahaniler bilen türmilerge tashlashliridin shuningdek her xil böhtanlar bilen Uyghur xelqini bolupmu yashlarni naheq qirghin qilishliri sewebidin yol tapalmighan nurghun yashlar chet'ellerge panahliq izlep chiqip kétiwatmaqta. Afghanistan we pakistanda tutulup qalghan Uyghur yashlarmu ene shulardek wetinimizge chégridash musteqil döletlerge chiqishqa mejbur bolghan. Jümlidin bizmu her xil sewebler tüpeyli afghanistan'gha kelgen iduq. Bizning afghanistan'gha kélishimizge, amérika armiyisi afghanistan'gha hujum qilip kirdi. Bizge afghanistanda turidighan jay qalmighandin kéyin, biz héchkimni tonimighachqa amalsiz pakistan'gha barduq. Pakistan xelqi bizni tutuwélip pakistan hökümitige tapshurup berdi, pakistan armiyisi bizni amérika armiyisige tapshurup berdi, amérika armiyisi bizni güentanamo türmisige élip keldi, pakistan hökümiti bizni amérika terepke ötküzüp bergende biz xushal bolghan we amérika hökümitini bizge hésdashliq qilidu we yardem béridu dep ümid kütken iduq. Gerche bir gunahsiz dep élan qilin'ghan bolsaqmu, yenila 6 yil boldi türmide yétiwatimiz, türmide néme üchün yétiwatqanliqimizni bilmeymiz, emma biz yenila amérika hökümiti bizni tézraq türmidin chiqirip yaxshi jaygha orunlashtursiken dégen ümidtimiz."

Abdughappar xétide yene, wetinidin, a'ilisidin ayrilghan insanning, sirtqi dunyadin pütünley alaqisi üzülgen, issiq kün nuri we tebi'i hawadin mehrum bolghan 4 etrapi qamalghan tömür qepez ichide yashishining éytip tügetküsiz bir azap ikenlikini bildürüp, sebdishi abdurazaqning achliq élan qilip naraziliq bildürüshi netijiside, uning mejburiy ozuqlandurush jazasigha tartiliwatqanliqi buning bilen salametlikining kündin ‏- kün'ge nacharliship kétiwatqanliqi, bolupmu abdurazaqning rohiy bésim astida yaman aqiwetke duch kélishidin endishe qiliwatqanliqi, öziningmu éghir rématizim késilige giriptar bolghanliqi we axirida adwokatlar we qanun organlirining bu mesilini tézraq bir terep qilishini ötünüp sorighanliqi bayan qilin'ghan.

Uyghur mehbuslarning adwukati ularning erkinlikke chiqishi üchün hergiz boshashmaydighanliqini bildürdi

Abdughapparning xétini tapshurup alghan adwokat Wells Dixon ,Sima Seyifi we bashqa adwokatlar, mezkür mektüp arqiliq güentanamo türmisidiki weziyetning neqeder éghir ikenlikini we gunahsiz Uyghur mehbuslarni tézraq qutuldurup chiqishning intayin muhim bir xizmet ikenlikini bildürmekte.

Adwokat Wells Dixon ependi, abdughapparning dunyagha élan qilghan mektubining ehmiyiti heqqide toxtilip mundaq deydu: "bu intayin muhim ehmiyetlik bir mektup, chünki bu mektup güentanamo türmisidiki bir mehbusning birinchi qol melumati hésablinidu. Gerche bu mehbus bir qanche yil ilgiri qoyup bérilishi kérek dep aqlan'ghan bolsimu, lékin hazirgha qeder shara'iti intayin nachar bolghan, amérikining güentanamo türmiside tutup turulmaqta ."

Adwokat Dixon ependi, özining gunahsiz Uyghur mehbuslarni türmidin qutuldurup chiqqan'gha qeder hergiz boshashmaydighanliqini bildürüp yene mundaq deydu : " shuni éniq éytalaymenki, men adwokat bolush süpitim bilen, ularni güentanamo türmisidin qutuldurup chiqish üchün qolumdin kélishiche xizmet qilimen. Hemmige melum bolghandek we men tekitlep ötkendek, ular gunahsiz, emma ular hazirgha qeder amérikining shara'iti nachar herbiy türmiside tutup turulmaqta. Ularni güentanamo türmisidin qutuldurup chiqishidiki birdin - bir amal, bashqa döletlerning ularni orunlashturushqa qoshulushini qolgha keltürüsh."

A u b ning mu'awin re'isi roshen abbas xanim Uyghur mehbuslirining ehwali heqqide toxtaldi

Güentanamo türmisidiki Uyghurlarning ehwalini amérika hökümet da'irilirige we adwokatlargha yetküzüshte, izchil türde terjimanliq xizmitini ishlep kéliwatqan, amérika Uyghur birleshmisining mu'awin re'isi roshen xanim, Uyghur mehbuslirining ehwali heqqide toxtilip ötidu.

Roshen xanim sözide yene":mezkür xetning amérikidiki tesiri eng küchlük bolghan axbarat organliridin MSNBC, mey'ami aldin xewer kündilik géziti we bashqa qanuniy gézit ‏- zhurnallar, birleshken döletler teshkilati xewer tori, en'giliye b b s radi'o ‏- téléwiziye shirkiti, amérika awazi radi'osi, eljezire géziti, güentanamo köchmenliri xewer tori qatarliq nurghun metbu'atlarda élan qilin'ghanliqini we bu xetning élan qilinishigha hökümet we herbiy terepning yol qoyushi, 6 yildin béri tunji qétim güentanamodiki bir Uyghurning öz qoli bilen yazghan xette awazini sirtqa xitap qilishi hésablinidu " dédi. (Eqide)