Уйғур елидә һашар түгимәмду?

• Мухбиримиз пәридәниң бу һәқтики мәлумати
• Download story audio

Уйғур деһқанлири узундин бери һашарға турулуп кәлмәктә..

Уйғур елиниң бир қисим районлири һазир "һашар" нами билән деһқанларни әмгәккә елип чиқса, йәнә бир қисим районлар буни "мәҗбурий әмгәк" яки "халисанә әмгәк" дегәнгә охшаш аталғулар билән елип бармақта. Мәйли немила нам билән қоллансун бу, деһқанлар баш тартип болмайдиған, уларниң мәйлигә бақмайдиған вә һечқандақ һәқ берилмәйдиған бир хил мәҗбурий әмгәк.

Деһқанларниң пәряди

Биз һашар бир қәдәр еғир боливатқан җайларға телефон қилип мәлумат игилигинимиздә деһқанлардин әң көп аңлайдиғинимиз "уйғур елидә һашарму түгәмдиғанду?", " биз әқлимизни билсәк һашар баркәнтуқ" "һашар қачанму бикар қилинар" дегәндәк пәрядлар болди. Улар йәнә биздин, өзлириниң бу қийинчилиқини радио арқилиқ пүтүн дуняға аңлтишимизни күчлүк тәләп қилишти. Шу сәвәбтин биз деһқанларниң авазини давамлиқ аңлитиш үчүн һашар әһвали бир қәдәр еғир болған пәйзиват наһийисиниң мәлум бир йезисиға телефон қилдуқ. Бу йәрдики бир деһқан өзлириниң 10 күнлүк һашардин қайтип келип, "гүйхуа" йәни һөкүмәтниң пилан бәлгилимиси бойичә йәнә мәҗбурий әмгәккә елип чиқилғанлиқини ейтти. Һазир қиш келип йәрләр тоңлап кәткәчкә, бу мәҗбурий әмгәк вақитлиқ тохтап қалған.

У деһқанниң ейтишичә, у өзиниң бу йиллиқ пахта теришкә мәҗбурий елип чиқилғанлиқини һәмдә йеши 55 яшларға кирип қалғачқа, күндилик пахта териш вәзиписини наһайити тәстә орунлап болғанлиқини ейтти.

Игилишимизчә, мәҗбурий әмгәк қәшқәр вилайити биләнла чәкләнмигән. Ақсу вилайитиниң бай наһийисидики исмини ейтишни халимиған бир нәпәр һөкүмәт хадими уларниң бу йәрдиму мәҗбурий әмгәк йолға қоюлидиғанлиқини ейтти.

Илгири зияритимизни қобул қилған мәкит наһийисиниң бир йезисидики һөкүмәт хадими, уларниң "халисанә әмгәк" намида деһқанларни әмгәккә елип чиқидиғанлиқини, лекин бу "халисанә әмгәк" ниң халисанә болмайдиғанлиқини ейтқан иди.

Кимниң рас?

Хитайда аллиқачан бикар қилинған бу "мәҗбурий әмгәк" йәнә немишқа уйғур елидә давам қилиду? биз буниңға җаваб издәш үчүн уйғур аптоном районлуқ һөкүмәткә телефон қилдуқ. Исмини ейтишни халимиған һөкүмәт ишханисидики бир хадим, бу хәвәрни пүтүнләй инкар қилип уйғур елидә " мәҗбурий әмгәк" ниң қәтий йоқлиғини билдүрди.

- яхшиму сиз, мән әркин асия радиоси мухбири. Игилишимизчә, уйғур елиниң җәнубий вә шималидики бир қисим районларда һазирғичә " мәҗбурий әмгәк" йолға қойиливетипту. Буниңдин хәвәрдарму силәр? -бундақ иш йоқ дегәндин кейин йоқ. Инкас қилғанлар болса, буни шу инкас қилғанларға берип дәп бериң. -Қәшқәр вилайитиниң пәйзиват наһийисидә һазирғичә "һашар" баркәнғу? - мән йоқ дегәндин кейин йоқ. -Уйғур елиниң һечқандақ йеридә мәҗбурий әмгәк йоқму? -йоқ. -Йүздә йүз йоқму? -йоқ. -Силәр бу җәһәттә тәкшүрүшму елип бармамсиләр? -биз қандақсиға тәкшүрмәймиз. Бизниң органниң тәкшүрүш хизмити бар. Силәр бар десәңләрла бар болидиған иш йоқ.

Уйғур елидики нурғун деһқанлар "мәҗбурий әмгәк" тин зарлиниватқан бир пәйттә, аптоном районлуқ һөкүмәт ишханисиниң бу хадими қопаллиқ билән " мәҗбурий әмгәк йоқ" дәп туривелипла зияритимизни ахирлаштурди.

Һашар һәқиқәтән йоқму?

"Мәҗбурий әмгәк" һәқиқәтән йоқму? биз қәшқәр вилайитиниң йәнә бир наһийисигә телефон қилдуқ. Телефонимиз уланған бир уйғур деһқан, күздин буян уларниң һашардин баш көтүрүп болалмиғанлиқини һәмдә өзи һазир яшинип қалғачқа, униң орниға оғлиниң һашарға чиқидиғанлиқини ейтти.

Бу деһқанниң ейтишичә, һөкүмәт һәтта униң оғлини бу йиллиқ мәҗбурий пахта теришкә әвәтмәкчи болған. Лекин улар ахири һөкүмәткә пул берип, андин пахта теришкә чиқмиған. Бу деһқан сөзиниң ахирида, һашар әмгикиниң тезрақ бикар қилинишини үмид қилидиғанлиқини билдүрди.

Зияритимизни қобул қилған деһқанларниң көпчилики, һөкүмәтниң қәғәз йүзидики сияситиниң наһайити яхши икәнликини, әмма әмәлийәттә төвәнгә чүшкәндә бу сиясәтниң суниқиму қалмайдиғанлиқини ейтти. (Пәридә)