Heptilik xewerler ( 19 - iyuldin 25 - iyulghiche)

 D u q Uyghur ayallirini terbiyilesh kursi myunxénda ötküzüldi

" Uyghur ayallirini démokratiye we kishilik hoquq buyiche terbiyilesh kursi" ning 2 ‏ - nöwetlik yighini gérmaniyining myunxén shehiride ötküzüldi.
 Bu kursqa dunyaning herqaysi jayliridiki 10 din artuq dölettin kelgen Uyghur ayal wekilliri qatnashqan.

Kursta yawropa döletliridin kelgen proféssorlar, mutexessisler, xelq'ara kishilik hoquq teshkilatlirining mes'ulliri, parlamént ezaliri kursantlargha démokratiye, kishilik hoquq, xelq'ara qanun shuningdek ayallarning siyasiy dawadiki rolini küchlendürüsh saheliri buyiche léksiye sözligen.

Dunya Uyghur qurultiyi, xelq'ara Uyghur kishilik hoquq we démokratiye fondi hemde amérika démokratiyini ilgiri sürüsh fondining teshkillishi we maddiy yardimi bilen teshkillen'gen bu nöwetlik kursqa Uyghur milliy herikitining rehbiri we dunya Uyghur qurultiyining bashliqi rabiye qadir xanim yétekchilik qildi.

Kurs gérmaniyining myunxén shehiride ‏21 - iyul bashlinip 23 ‏ - iyul ayaghlashti.

Prézidént bush: amérika tenheriketchiliri erkinlik elchiliri

21 ‏ - Iyul amérika prézidénti jorj bush aqsaraydiki etirgül baghchisida béyjing olimpik yighinigha méngish aldida turghan amérika tenheriketchilirige söz qildi we ularning amérikining erkinlik elchiliri ikenlikini eskertti.

Bush sözide, chémpiyon bolushning alahide xaraktér telep qilghandin bashqa yene, mes'uliyet telep qilidighanliqini bildürdi we mundaq dédi: " béyjingda siler dölitimizning eng söyülgen qimmet qarishini yetküzisiler. Erkinlik elchisi bolush süpitinglar bilen, siler amérikining erkinlikke bolghan muhebbitini hemde bizning kishilik hoquq we insaniy qedir ‏ - qimmetke bolghan hörmitimizni namayan qilisiler. Béyjingda siler yene, dölitimizning xaraktérini namayan qilisiler. Bularni siler xitay xelqi we bashqa tenheriketchilerge yetküzisiler".

Prézidént bush söz axirida, amérika tenheriketchilirini öz riqabetchilirige hörmet körsitish arqiliq amérikining dunyagha bolghan hörmitini namayan qilishqa chaqirdi.

Amérika dölet mejlisi olimpik we xitay kishilik hoquqi weziyiti heqqide ispat bérish yighini ötküzdi

Amérika dölet mejlisi kishilik hoquq guruppisi seyshenbe küni " wapa qilinmighan wediler: olimpik we xitayda kishilik hoquq weziyitining ehwali", dégen témida ispat bérish yighini chaqirip, xitayning olimpik wedisi we kishilik hoquqi weziyitige da'ir mesililerde munasiwetlik tereplerning pikirini aldi.

Jumhuriyetchi awam palata ezasi Frank Wolf we démokratik awam palata ezasi Jamis Mcgovern larning riyasetchiligidiki yighinda, dölet mejlisi we hökümetning xitay ishlar komitéti, kishilik hoquqni közitish teshkilati, amérika Uyghur jem'iyiti, tibet jem'iyiti we diniy sahediki zatlar ispat berdi.

Dölet mejlisining kishilik hoquq guruppisi ispat bérish yighini heqqidiki bayanatida xitay da'irilirining bir qatar wedilerni berginige qarimay, "siyasiy we diniy pa'aliyetlerni muqimliqqa tehdit salmaqta, dégen qarash bilen basturuwatqanliqini körüwatimiz" dep tekitligen.

Yighinda ispat bergen guwahchilarning biri, amérika Uyghur jem'iyitining bash katipi alim séyitof, xitay da'irilirining Uyghur élide olimpik bixeterliki, térrorchiliqqa qarshi turush dégen bahaniler bilen Uyghurlarni basturuwatqanliqini ilgiri sürdi.

Urush jinayetchisi, sérblarning rehbiri raduwan karadich qolgha élindi

Sérbiye hökümiti 13 yildin buyan qéchip yürgen dunyadiki eng chong urush jinayetchisining biri bolghan, sabiq bosiniyediki sérblarning rehbiri radowan karadichni qolgha aldi

Raduwan karadich 1990 - yillarning béshida bashlinip, üch yérim yil dawam qilghan, netijide sérbiye musulmanlirini öz ichige alghan on nechche milyon bigunah xelqning qirilishigha seweb bolghan bosniye urushining jinayetchisi.

Karadich21 - iyul sérbiyide bir ammiwi aptobusida qolgha élin'ghan bolup, shu küni minglighan bosniye xelqi kochilargha chiqip raduwan karadichning qolgha élin'ghanliqini tebrikligen.

Xitayning insan heqliri xatirisi amérika dölet mejliside yene tenqidke uchridi

23 - Iyul amérika dölet mejlisining tashqi ishlar komitéti "olimpik harpisidiki xitay" namida guwahliq yighini ötküzdi. Yighinda, xitayning insan heqliri xatirisi yene bir qétim tenqidke uchridi.

Yighinda söz qilghan amérika awam palata ezaliridin Rus Lehtinen xanim, xitayning olimpik harpisida öktichi siyasiy heriketlerge qarita basturushni kücheytkenlikini tenqid qildi.

U sözide xitayning, yéqinqi künlerde, olimpik wedisige tamamen xilap halda, basturushni kücheytkenlikini eskertip, xitayda olimpik yéqinlashqan mushu künlerdimu ölüm jazalirining ijra qiliniwatqanliqini, tutqun qilishning dawam qiliwatqanliqini tenqid qildi.

U sözining axirida, xitayni olimpikning obrazigha izchil türde dagh chüshürüwatidu dep eyiblidi.

Awam palata ezaliri xitaydiki kishilik hoquq depsendichiliklirini ayaghlashturushqa heydekchilik qilidighan bir qarar layihisini tonushturdi

Charshenbe küni, bir qisim amérika awam palata ezaliri xitaydiki kishilik hoquq depsendichiliklirini ayaghlashturushqa heydekchilik qilidighan bir qarar layihisini tonushturghan bolup, mezkur qarar layihiside, xitay hökümitining Uyghur qatarliq milletlerge qaritilghan kishilik hoquq depsendichiliklirini derhal toxtitishi kérekliki telep qilin'ghan.

Qararda mundaq déyilgen: "béyjing hökümiti öz puqralirigha qaratqan kishilik hoquq depsendichiliklirini derhal toxtitishi, tibet we Uyghur xelqige qaratqan bésimni peseytishi we sudan we bérma hökümetlirige qaratqan qollashni derhal toxtitishi kérek" dep körsitilgen.

12Türlük nuqtiliq mesile otturigha qoyulghan qarar layihiside yene, amérika prézidénti jorj bushning béyjing olimpiki échilish murasimi uchun xitaygha barghanda xitay hökümiti éghir basturush siyasetlirini yürgüzüwatqan Uyghur ili we tibetlerde ziyarette bolushi telep qilin'ghan.