Heptilik xewerler (16 - awghusttin 22 - awghustqiche)

 Washin'gtondiki miras fondida Uyghurlar mesilisi heqqide muhakime yighini ötküzüldi

21 - Awghust küni amérika paytexti washin'gton shehiridiki miras fondi jem'iyiti Uyghurlarning nöwettiki weziyiti heqqide bir ilmiy muhakime yighini ötküzgen bolup, yighinni mezkur fondi jem'iyet asiya tetqiqat merkizining bashlamchi tetqiqatchisi jon saki teshkilligen.

Yighinda jorj tawn uniwérsitétining tarixi proféssori je'ims milliward, jorj washin'gton uniwérsitétining siyasetshunasliq penliri professori shon robért, amérika Uyghurliri birleshmisining sabiq re'isi nuri türkel hem intél merkizining xadimi bén qatarliq erbablar söz qilip, Uyghurlar mesilisi jümlidin yéqindin buyan Uyghur élida yüz bergen bir qatar weqelerning sewebliri heqqide etrapliq toxtaldi.

Yighinda mutexessisler birdek halda Uyghur diyarida yüz bergen weqelerning kélip chiqishida uzun mezgillik qattiq bashqurush siyasiti seweb bolghanliqi mu'eyyenleshtürdi.

Miras fondi amérikidiki muhim aqillar merkizi bolup, amérika we dunya weziyitini tetqiq qilishta aldinqi orunlarni igiligen.

Qeshqerde 100 din artuq Uyghur qolgha élindi

Chet'ellerdiki Uyghur teshkilatliri qeshqerde 4 - awghust weqesige munasiwetlik dep qarilip, 100 din artuq ademning qolgha élin'ghanliqidin melumat berdi. Bu uchurni dunya Uyghur qurultiyining bayanatchisi dilshat réshit gérmaniye axbarat agéntliqigha melum qilghan.

Igilinishiche, 4 - awghust qeshqerde ikki Uyghur bir saqchi etritige hujum qilip, 16 ademni öltürüp, 16 ademni yaridar qilghandin kéyin, qolgha chüshüp qalghan, uning arqisidin kuchada we qeshqer yéngi sheherning yamanyar yézisida yene bir qatar weqeler yüz bergen idi.

Yéqinda aptonom rayon partkom sékritari wang léchü'en ürümchide ötküzülgen kadirlar yighinida "üch xil küch"lerge qattiq zerbe bérishning hayat mamatliq küresh ikenlikini tekitligen.

Xelq'ara kechürüm teshkilati shiwétsariyidin gu'antanamodiki üch ademni qobul qilishni telep qildi

Ötken peyshenbe xelq'ara kechürüm teshkilati shwétsariye hökümitidin gu'antanamoda tutup turiliwatqan mehbuslardin üch ademni qobul qilip, panahliq bérishni telep qilghan idi.

Shwétsariye da'irilirimu mezkur üch ademning iltimasini tapshuriwalghanliqini bildürgen bolup, bularning ichide bir neper Uyghur bar.

Nöwette, gu'antanamoda 17 neper Uyghur mehbus bar bolup, ularning qoyup bérilishi we bashqa birer döletke orunlashturulush mesilisi dawamliq muzakire qilinmaqta.

Pakistan prézidénti musherrep wezipisidin istipa berdi

Bu heptide pakistan prézidénti perwiz musherrep öktichilerning bésimi astida prézidénti wezipisidin istipa berdi. Bu weqe xelq'ara jem'iyetning diqqitini qozghighan bolup, musherreptin kéyinki pakistanning qandaq siyasiy yönilishke mangidighanliqi heqqide her xil tehliller élan qilinishqa bashlidi. Bularning biri xitay - pakistan munasiwetliridur.

Musherrep xitay bilen qoyuq munasiwet ornatqan bolup, u, xitay bilen birlikte Uyghurlarning heriketlirige zerbe bérishke qoshulghanliqi üchün pakistandiki bir qisim sherqiy türkistan pa'aliyetchiliri pakistan da'iriliri teripidin tutulup, xitaygha qayturup bérilgen idi. Nöwette, Uyghur közetküchiliri bu mesilige diqqet qilmaqta iken.

Gruziye ehwalliri

Gruziye bilen rusiye urush toxtitish kélishimi tüzgendin kéyin, rusiye prézidénti médwédéw düshenbe künidin étibaren rusiye qoshunlirining chékinidighanliqini élan qilghan idi.

Biraq, xelq'ara jem'iyet rusiye qoshunlirining chékinish ehwalining yaxshi bolmighanliqi yeni bek asta boluwatqanliqi, hazirmu gruziye teweside rusiye qoshunlirining barliqini tenqid qilishqan. Nato bu mesililerde yighin échip, rusiyini wediside turmidi dep eyibligen.

Bu tenqid rusiyini xapa qilghan bolup, rusiye hökümiti özlirining nato bilen bolghan herbiy hemkarliqlirini toxtatqanliqini jakarlighan bolsimu, lékin amérika aq saray bayanatchisi buning anche ehmiyetlik ish emeslikini bildürgen. Amérika prézidénti bush jenubiy assétiye we abxaziyining gruziye zémini ikenlikini tekitligen bolup, bu jayning musteqil bolushini qollimaydighanliqini esletken.

Rusiye terep bolsa, az sandiki rusiye qoshunliri gruziye - rusiye chégra rayonida turidighanliqini bildürgen bolup, emma, gherb rusiyidin qet'iy qoshun chékindürüshni telep qilmaqta.