Peyziwatliq Uyghur qizlar ichkiri ölkilerde ishleshke mejburi élip kétildi

• Muxbirimiz erkinning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Xitay da'irilirining toy qilish yéshidiki Uyghur qizlirini ichkiri ölkilerge apirip ishlitish pilanida ishlemchilerning boy turqi we chirayigha alahide étiwar bérilgen bolup, imkaniyetning bariche toy qilmighan bolush, chirayliq we boy - turqi qamlashqan bolushni aldinqi shert qilmaqta.

Hökümet we partkomning orunlashturushi

Axirqi qétim bu yil 11 - ayda Uyghur aptonom rayonining peyziwat nahiyisi gholtoghraq yézisidin xitayning tyenjin we béyjing qatarliq sheherliride ishleshke yollan'ghan Uyghur qizliri yuqiriqi shertlerge asasen tallan'ghan bolup, bu pilan peyziwat nahiyilik partkom we xelq hökümiti teripidin bir tutash orunlashturulghan idi. Xitay da'iriliri nime üchün Uyghur erkeklirining ichkirige ishleshke élip bérilmaydighanliqini we Uyghur qizlirigha nime üchün toy qilmighan, chirayliq qizlar bolush sherti qoyulidighanliqini chüshendürmigen bolsimu, lékin Uyghur ishlemchilerni ichkiri ölkilerde ishleshke orunlashturush rayonning yerlik emgek bazirini échish shundaqla puqralarning kirim menbe'esini ashurushtiki muhim qanallarning biri, dep eskertimekte.

Bu qétim gholto'aghraq yézisidin ichkirige yolgha sélin'ghan qizlarning heqiqi sanini igilesh mümkinchilimiz bolmidi. Shu jaydiki weziyettin xewerdar kishiler az dégende yüzdin artuq Uyghur qizni 3 türkümge bölüp tyenjin we béyjingdiki kiyim - kéchek zawutlirida ishleshke yolgha salghanliqini bildürsimu, lékin bezi menbe'eler gholtoghraqning özidinla 2 ming qizning ichkirige élip bérilghanliqini bildürmekte.

Bir hedisi tyenjin'ge ishleshke élip kétilgen gholtoghraqtiki ismini ashkarilashni xalimaydighan bir xanim qiz, gholtoghraqtiki Uyghur qizlarni ichkiride ishlitish pilani peyziwat nahiyilik hökümet teripidin bir tutash orunlashturghanliqini, ishchilarning turalghu we tamiqini zawut terep kötürgen ehwalda hedisining ayda 450 yüen'ge ishleydighanliqini bildürdi.

Ademni oygha salidighan orunlashturush

Gholtaghraqtiki Uyghur qizlarni ichkiri ölkilerde ishlitish pilani rayonda namratlarning kirimini köpeytish nami astida yolgha qoyuluwatqan bu siyasetning birinchi qétim ijra qilinishi emes. Buningdin burun peyziwat nahiyisining misha yézisida 400 neper Uyghur qiz xitayning ichkiri ölkiliride ishleshke ewetilgen bolup, bu siyaset asasen Uyghur aptonom rayonining jenubidiki namrat nahiyilerde yolgha qoyulmaqta. Lékin xitay hökümiti her qaysi nahiyilerde hazirgha qeder zadi qanchilik qizning ichkiri ölkilerge yolgha sélin'ghanliqini élan qilip baqmidi.

Xitay dunyaning eng chong emgek baziri. Emgek küchlirini teshkillesh we ularni emgek küchige éhtiyaj rayonlargha yötkesh xitayda omumyüzlük hadise bolsimu, lékin xitay da'irilirning Uyghur emgek küchlirige qiz bala bolush, chiray - turqi qamlashqan bolush sherti qoyghanliqi we ularni mejburi teshkilligenliki kishilerni guman'gha qalmaqta.

Qizini ewetishni xalimighanlar tehditke uchrighan

Yerlik puqralar qizi bar ata - anilarning qizini qoshup bérishke mejburlan'ghanliqini bildürmekte. Gholtoghraqtiki weqesidin xewerdar ismini ashkarilashni xalimaydighan bir xanimning eskertishiche, bezi ata-anilar qizining ichkirige bérip ishlishige qoshulghan bolsimu, lékin bezi ata - anilar qizlirini mejburi qoshup bergen. U, yene bezi bir ata - anilarning nahayiti tézlikte "qizining bashqilar bilen nikahsini qilip qoyup qutulghanliqini" bildürdi.

Gholtoghraqtiki qizlarni ichkirige yötkesh pilani peyziwat nahiyilik hökümet teripidin bir tutash orunlashturulghan bolup, nahiyilik hökümet nahiye tewesidiki her qaysi yéza we kentlerge san chüshürüp bergen. Beziler weqege saqchilarning arlashqanliqini bildürmekte. Lékin yuqiriqi xanim, kent we etret bashliqlirining bu sanni toldurush üchün déhqanlarni mejburlighanliqini, weqege saqchilar arlashmighan bolsimu, lékin etret bashliqliri déhqanlargha eger qizi barlar qizini ewetmise, térilghu yérini tartiwalimiz, dep tehdit salghanliqini bildürdi.

Biz gholtoghraq yéziliq hökümetke téléfon qilip, weqening heqiqi ehwalini igillishleshke tirishqan bolsaqmu, lékin yéziliq hökümette téléfonimizni alidighan adem chiqmidi. Xitay metbu'atliri ilgiri Uyghur aptonom rayonidiki bir qisim yéza emgek küchlirining ichkiride ishleshke élip bérilidighanliqini we bu yerlik déhqanlarning kirimini yaxshilash rolini oynaydighanliqini xewer qilghan bolsimu, lékin ularning qizlarni asas qilidighanliqini, chiray we boy - turqi qamlashqan bolush telep qilinidighanliqini tilgha almighan.

Amérika Uyghur birleshmisi: bu Uyghur xelqining ghorurigha qilin'ghan hujum

Uyghur qizlirini ichkirige ewetish mesilisige gholtoghraqtiki puqralarning tonushi birdek emes. Bir qisim ata - anilar qizlirining nikahsini qiliwétishke raziki ichkirige ewetishke qoshulmisimu, lékin bezi "libéral" qarashtiki puqralar buninggha "ijabiy" közde qaraydighanliqini ipadilimekte. Yuqirida ziyaritimizni qobul qilghan gholtoghraqtiki héliqi qiz, bu yézidiki ulargha oxshash oqughanlarning "barmaymiz" deydighan'gha bahane izdimigenlikini bildürdi. Biz uningdin bu ishta hökümet da'irilirining barmaymiz dégüchilerge bésim ishletken yaki ishletmigenlikini sorighan bolsaqmu, lékin u, buni étirapmu qilmidi, inkarmu qilmidi. U, peqet deslepte bu ishtin gumanlan'ghanliqini, lékin bu ishqa hökümet arlashqandin kéyin "bek qorqunchluq xiyallarni qilmighanliqini" bildürdi.

Xitayning eng muhim néfit - teb'iy gaz bazisi Uyghur aptonom rayonining jenubidiki Uyghurlar eng namrat nahiyilerge jaylashqan bolup, xitayning rayondiki siyasitini tenqid qilghuchilar, Uyghurlarning nime üchün bu rayondiki néfit - teb'iy gaz esliheliride ishleshke orunlashturulmaydighanliqini otturigha qoymaqta. Chet'eldiki Uyghur teshkilatliri, xitay da'irilirining Uyghur qizlirini ichkiride ishleshke mejburi élip méngish "hazirqi dewrde qobul qilghili bolidighan ehwal emes, " dep eyiplimekte.

Merkizi washin'gtontiki amérika Uyghur jem'iyiti buni "Uyghur xelqining ghorurigha qilin'ghan hujum, " deydu. (Erkin)