Ispaniye soti jyang zémin qatarliqlarni sotqa chaqirdi

Ispaniye döletlik soti xitayning sabiq dölet bashliqi jyang zémin, jya chinglin, bu énley, wu gu'enjing qatarliqlarni xitaydiki falün'gung muritlirini basturghanliq jinayiti bilen eyiblep, sotqa chaqirghanliqini élan qilghan.
Muxbirimiz mihriban
2009.11.23

Amérika awazi radi'o istansisining 21 - noyabirdiki xewiride, ispaniyining paytexti madrid shehiridiki döletlik sot mehkimisining sotchisi ismér morinno ependining, xitayda jazagha tartilip, qiynaqqa élin'ghan falün'gung muritlirining, xitayning sabiq dölet bashliqi jyang zémin qatarliqlar ustidin qilghan shikayitini anglighandin kéyin, bu qararni chiqarghanliqi qeyt qilin'ghan.

Jyang zémin qatarliqlar jinayiti békitilse, 20 yil etrapida qamaq jazasigha höküm qilinishi mumkin

Ispaniye sotining qarari boyiche élip éytqanda, eger jyang zémin qatarliq kishilerning jinayiti békitilse, ular 20 yil etrapida qamaq jazasigha höküm qilinishi mumkin iken. Xewerde körsitilishiche sot mehkimisi téz arida jyang zémin qatarliq kishilerge sotning qanuniy höjjetlirini ewetishni qarar qilghan bolup, höjjette ularning sot sorighan mesililerge 6 hepte ichide jawab bérishi telep qilin'ghan, eger jyang zémin qatarliqlar sotning ewetken höjjitide otturigha qoyulghan mesililerge jawab qayturmisa, sot bu kishilerni tutush buyruqi chiqiridiken.

Xitayning sabiq dölet bashliqi jyang zémin, 1999 - yili xitayda falunggungchilarning normal pa'aliyitini cheklep ularni basturush buyruqi chiqarghandin kéyin, eyni chaghda jyang zémin hökümiti teripidin ziyankeshlikke uchrighan chet'ellerdiki falün'gong muritliri jyang zémin hökümiti ustidin chet'ellerdiki xelq'ara kishilik hoquq teshkilatlirigha üzlüksiz erz qilip kéliwatqan bolup, 2002 - yili 18 - öktebir küni yeni xitayning sabiq dölet bashliqi jyang zémin amérikining chikago shehirige ziyaretke kélishtin 4 kün ilgiri, amérikidiki falun'gung muritliri jyang zéminni falün'gung muritlirini basturghanliq jinayiti bilen eyiblep, illinoy shtatining shimalidiki fédiral sotigha erz sun'ghan idi. Sotchi ularning erzini tapshuruwalghandin kéyin 2003 - yili 1 - ayning 13 - küni tunji qétim falün'gung muritlirining wekilliri bilen yüz - turane körüshüp, 60 kün ichide erzdarlargha adwokat arqiliq jyang zéminning falün'gong muritliri ustidin élip barghan basturush jinayiti ustidin delillik matériyal teyyarlashni uqturghan idi.

Amérikida " chet'ellerdiki kishilik hoquqqa tajawuzchiliq qilmishigha tölem qanuni" 1789 - yilila élan qilin'ghan

Shundin buyan chet'ellerdiki falun'gung muritliri üzlüksiz halda, jyang zémin hökümitining falün'gungchilarni basturghanliq jinayiti ustidin, özliri turushluq döletlerdiki sot mehkimilirige erz qilip kéliwatqan idi. Bu qétim ispaniye döletlik sotining jyang zémin qatarliqlarni sotqa chaqirish buyruqi chiqarghanliqigha qarita öz pikrini ipadiligen amérikining ottura qismidiki falün'gungchilar jem'iyitining re'isi yang lin ependi mundaq dédi.

"Bizning erzimiz dawam qiliwatqili 2 yil boldi, bu bizning deslepki ghelibimiz déyishke bolidu. Biz sotqa erz qilghan kishilerning hemmisi xitay kommunist hökümitining hazirqi hem ilgiri wezipe ötigen chong emeldarliri, ular falün'gung muritlirigha ziyankeshlik qilghuchi asasi jinayetchiler.Hazir sotqa erz sun'ghan kishiler 15 neper bolup, ular dunyaning herqaysi jayliridin kelgen."

Nyuyorktiki fordham uniwérsitétining qanun penliri proféssori frankit ependining bildürüshiche, amérika qatarliq gherb démokratik döletliride alliqachan insaniyetke qarshi jinayet ötküzgen kishilerge nisbeten qanuniy belgilimiler chiqirilghan bolup, amérikida 1789 - yilila, " chet'ellerdiki kishilik hoquqqa tajawuzchiliq qilmishigha tölem qanuni"," qiynaq jazasigha uchrighanlarning hoquqini qoghdash qanuni" qatarliq ikki qanun maddisi maqullan'ghan iken. Bu qanunda chet'elliklerning amérika tupriqida öz dölitidiki xelq'ara kishilik hoquqni depsende qilghuchilargha nisbeten erz qilish hoquqigha ige ikenliki belgilen'gen bolup, ötken esirning kéyinki yérimidin bashlap, amérikigha köchmen bolup kelgen nurghunlighan kishiler bu qanundin paydilinip, öz dölitidiki kishilik hoquq depsendichiliki élip barghan kishiler üstidin erz qilghan iken.

Jyang zémin qatarliqlarning sotqa tartilishi simwolluq ehmiyetke ige

Bu nöwet chet'ellerdiki falün'gung muritlirining jyang zémin qatarliqlar ustidin qilghan erzining ispaniye dölet soti teripidin qobul qilinishini,kishilik hoquq aktipliri simwol xaraktérlik ehmiyetke ige dep qarimaqta.

Yönilish zhurnilining bash muherriri jang wéygo ependi bügün ziyaritimizni qobul qilip mundaq dédi: " ispaniye döletlik aliy sotining bu qararni chiqirishi xelq'arada insaniyetke qarshi jinayet ötküzgen, kishilik hoquqni depsende qilghuchi, insanlarning normal kishilik erkinlikini depsende qilip, kishilerge ziyankeshlik qilghuchi bir qisim zorawan dölet bashliqlirigha bérilgen signal déyishke bolidu, shunga ispaniye döletlik aliy sotining jyang zémin qatarliqlarni insaniyetke keltürgen jinayiti bilen sotqa tartishi simwolluq ehmiyetke ige. Gerche jyang zémin'gha oxshash bir qisim xitay zorawan emeldarliri hazirche xitay kommunist hökümiti teripidin qoghdilip, ular jazagha tartilmay kéliwatqan bolsimu, lékin bundaq kishilerning haman xelq'aradiki insan heqlirini qoghdighuchi teshkilatlar we döletliri teripidin wijdan sotigha tartilip,xelq'ara jem'iyetning eyiblishige uchrishi kishini xushal qilidighan bir ehwal. Bu hem xitay kommunist hökümiti teripidin ziyankeshlikke uchrighan kishilerning heq - hoquqlirining xelq'arada qoghdilidighanliqining bir ispati."

Hazir béyjingda xizmet qiliwatqan kishilik hoquq adwokatliridin tang jityen ependi 21 - noyabir küni,amérika awazi radi'o istansisining ziyaritini qobul qilip," ispaniye döletlik sotining bu qarari simwol xaraktérlik ehmiyetke ige, bu emeliyette xitay hökümitige bérilgen bir agahlandurush hésablinidu. Meyli kishilik hoquqni depsende qilidighan siyasetni yolgha qoyghuchilar bolsun, yaki bu buyruqni ijra qilghuchilar bolsun, ular shuni tonup yétishi kérekki, bundaq kishiler gerche dölet ichide hazirche jazagha tartilmighan bolsimu, lékin ularning jinayiti xelq'arada choqum sürüshtürülidu. Hazir nurghun kishiler bu nuqtini tonup yételmidi, ular hélihem bolsimu segeklik bilen öz jinayitini tonushi kérek " dégen idi.

Uyghur rayoni partkom sékrétari wang léchüen qatarliq 8 neper xitay emeldarimu sotqa chaqirtilghan idi

Ispaniye döletlik sotining xitay emeldarlirini "insaniyetke qarshi jinayet ötküzdi" dep sotqa tartishi tunji qétimliq ish emes idi. "Bostun yer shari géziti"ning bu yil 5 - aydiki bir xewiride körsitilishiche, bu yil 4 - ayda bash shtabi ispaniyining barsélona shehirige jaylashqan tibetni qollash teshkilatliridin "kasa dél tibet fondi jem'iyiti" bir qisim xitay rehberlirini insaniyetke qarshi jinayet bilen eyiblep, ispaniye döletlik sotqa erz sun'ghan bolup, mezkur teshkilatning bu heqtiki erzi ispaniye aliy soti teripidin qobul qilin'ghan.

2009 - Yili 5 - aprél küni, ispaniye döletlik aliy sotining sotchisi santiyago pedraz, insaniyetke qarshi jinayet bilen xitay emeldarliridin, xitay dölet mudapi'e ministiri lyen gu'anglyé, xitay dölet bixeterlik ministiri, géng xuychang, jama'et xewpsizlik ministiri ming jyenju qatarliq üch ministir we tibet rayoni partkom sékrétari jang chingli, Uyghur rayoni partkom sékrétari wang léchüen, xitay milliy ishlar komitéti re'isi li déju, lxasagha jaylashqan xitay azadliq armiyisi qomandani tung güyshen we chéngdu qoralliq saqchi qisim siyasiy komissari jang güyxu'a qatarliq 8 neper xitay emeldarini bu xususta sotqa chaqirtqan idi.


Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.

Pikir

Anonymous
Nov 23, 2009 10:25 PM

Yüqalsün xitay ....Illiré !...............

Anonymous
Nov 24, 2009 04:34 AM

Bhrmisa hichnime kilamaydikenghu..

Anonymous
Nov 25, 2009 03:10 AM

Yoqalsun qan icher jallatlar!!!

Anonymous
Nov 25, 2009 03:06 AM

U haywan keby mexluqlarnng jazasnii béridighan waqt ﯪxiri bir küni kélidu, insha ﯪllah !

Anonymous
Nov 23, 2009 11:33 PM

Bolsa u qatillarning hemmisini dargha ésiwetse bolidu .Emma yalghur ispaniye sotining xétaygha bésim ishlitishke küchi yetmeydu,shunga yene bir muddet siyasining tére tashlash dewrini kütmektin bashqa ﯪmal yoq .