Uyghurlar istanbuldiki xitay konsulxanisi aldida namayish qildi

Sürette istanbuldiki namayishtin bir körünüsh

7 - Ayning 4 - küni istanbulda yashawatqan Uyghurlardin mingdin artuq kishi istanbulning taksim meydanigha toplinip namayish qilghan idi. 2010 - Yili 7 - ayning 5 - küni urümchi qirghinchiliqining bir yilliqi munasiwiti bilen, sherqiy türkistan munbiri nam astida pa'aliyet qiliwatqan sherqiy türkistan ammiwi teshkilatlarning birlikte uyushturushi bilen istanbuldiki xitay konsulxanisi aldida namayish ötküzüldi.

Namayishqa istanbulda yashawatqan Uyghurlardin er - ayal bolup köp sanda kishi qatnashti. Namayishqa yene "anadolu genchlik jem'iyiti", "alperen ojaqliri" qatarliq köpligen ammiwi teshkilatlar Uyghurlarni qollaydighanliqini ipadilep namayishqa qatnashti, namayishqa köpligen türklermu ishtirak qildi.

Namayishchilar qollirida ay yultuzluq kök bayraq we türk bayraqlirini kötürüwalghan bolup, bezi namayishchilarning qollirida, "5 - iyul ürümchi qirghinchiliqini eyibleymiz", "barinni, xotenni, ghuljini untup qalmiduq", "sherqiy türkistan'gha erkinlik", dégen'ge oxshash xetler yézilghan wiwiska taxtilarni kötürgen halda xitayning istanbuldiki konsulxanisi aldigha yéqinlap keldi.

Namayishchilar birdek, "yashisun musteqil sherqiy türkistan!, "qizil xitay sherqiy türkistandin chiqip ket!, "heq - hoquq, adalet türkistan'gha hürriyet! " dégen'ge oxshash sho'arlar towlidi.

Namayishqa köpligen muxbirlarmu qatnashqan bolup namayish jeryanida axbarat élan qilish yighini ötküzüldi, axbarat élan qilish yighinida, sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining re'isi hidayetulla oghuzxan, sherqiy türkistan munbirige wakaliten 5 - iyul ürümchi qirghinchiliqigha alaqidar yézilghan bayanatini élan qildi.

Bayanatta hidayetulla oghuzxan mundaq dédi:

"5 - Iyul ürümchi qirghinchiliqi yüz bérip bir yil ötti, sirttin qaraydighan bolsaq, weqe tügep sherqiy türkistanda weziyet normal ehwalgha qaytqandek körünsimu, xitay hakimiyiti adem öltürüsh, xalighanche tutqun qilish, qiyin - qistaqqa élish, tehdit qilishqa oxshash jinayetlerni toxtimay ishlewatidu. Sherqiy türkistanda bu insaniyetke qarshi jinayetler ishliniwatsa dunya döletliri bu weqelerni körüp turupmu süküt qiliwatidu we körmeske séliwatidu".

Hidayetulla oghuzxan yene mundaq dédi:

"Aridin bir mezgil ötkendin kéyin sherqiy türkistanliqlar üstidin yürgüzülgen bésim, iqtisadiy we siyasiy bésim téximu kücheytildi, pikir erkinliki, we sayahet erkinliki téximu chingitildi. Öz tilida oqush we dini telim - terbiye élish imkansiz halgha keldi. Buning bilen tutulghanlar qattiq jazagha tartiliwatidu."

Axbarat élan qilish yighinidin kéyin hidayetulla oghuzxan muxbirlarning Uyghurlargha alaqidar sorighan so'allirigha jawab berdi. Namayishta diqqet qilishqa tégishlik yene bir nuqta bolsa, xitay konsulxanisining derwazisi arqisida turup namayishchilarni mexpiy resimge tartqan ikki neper xitayni

Muxbirlar resimge tartti. Buni hés qilghan xitaylar özlirini daldigha aldi.

Bayanat élan qilin'ghandin kéyin namayishchilar arisidin tallan'ghan 5 yétekchi, xitay konsulxanisining derwazisigha qara chembirek qoydi. Qara chembirek üstige "sherqiy türkistan munbiri" dégen sözler yézilghan. Qara chembirek türkiyide insaniyetke qarshi jinayet ishligenler üchün qoyulidu.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.