Istanbulda sherqiy türkistan medeniyet kéchisi pa'aliyiti ötküzüldi

Süret, bu paaliyetlerge qatniship her xil medeniyet we örüp adetlerni tonushturuwatqan sherqiy türkistan köchmenler jemiyiti qatarliq 18 ammiwi teshkilatning mesullirigha sherep taxtisi teqdim qilinghan körünüsh.

Bu pa'aliyetke zeytinburnuda pa'aliyet qiliwatqan 18 ammiwi teshkilat ishtirak qilghan bolup, bu teshkilatlardin her biri her küni nöwet bilen özlirining medeniyet örüp adetlirini, en'eniwi sen'etlirini namayen qilip pa'aliyet körsetmekte. Shu jümlidin 2010 ‏- yili 9 ‏- ayning 24 ‏- küni zeytinburnu rayonluq hökümetke qarashliq yighin zalida sherqiy türkistan köchmenler jem'iyiti teripidin sherqiy türkistan medeniyet kéchisi nam astida qazaqlarning medeniyet ‏- sen'etliri tonushturuldi. Bu pa'aliyet 2010 ‏- yili 9 ‏- ayning 13 ‏- küni bashlan'ghan bolup 30 ‏- künigiche 18 kün dawam qilidiken.

U pa'aliyetke, zeytinburnu sheher bashliqi murad aydin, mu'awin sheher bashliqi gökxan qasap, ilyas saka, istanbulda pa'aliyet qiliwatqan sherqiy türkistan ammiwi teshkilatlarning ezaliri we istanbulda yashawatqan Uyghur ‏, qazaqlardin er ‏- ayal bolup köp sanda kishi qatnashti.

Pa'aliyetke yene adalet we tereqqiyat partiyisi, milletchi heriket partiyisi, jumhuriyet xelq partiyisi, sa'adet partiyisi, türkiye partiyisi qatarliq türkiye siyasiy partiyilirining zeytinburnu wekilliri we zeytinburnuda pa'aliyet qiliwatqan 18 ammiwi teshkilat mes'ullirimu qatnashti.

RFA Photo / Arslan

Programma istiqlal marshi oqush bilen bashlandi we sherqiy türkistan köchmenler jem'iyitining bashliqi yaqupjan échilish nutiqi sözlep mundaq dédi: "hemmimizge melum bolghandek, medeniyet bir milletning bir döletning eng muhim xezinisidur, bir milletning mewjutluqini saqlap qalghan uning tarixi we medeniyiti. Tarixigha, medeniyitige, milliy yadikarliqilirigha ige chiqmighan her qandaq millet yoq bolup kétidu. Medeniyetler otturisidiki dostluq, medeniyetler otturisidiki hemkarliq shu xelqning tereqqiy qilishigha türtke bolidu, shuning üchün birlik we barawerlik ichide medeniyetni özleshtürüsh, janlandurush we kelgüsi ewladlargha ögitish intayin muhim. Bu sherqiy türkistan medeniyet kéchisining birlik barawerlik, dostluq qérindashliq, tinchliq ichide ötishini we bu kéchining türk dunyasigha, islam dunyasigha we pütkül insanlargha xususen xitay ishghal astidiki sherqiy türkistan üchün yaxshiliq élip kélishini arzu qilimen."

Programmigha teklip qilin'ghan sen'etchiler qazaq we türk tillirida manas dastanidin parche qatarliq bir qanche parche naxsha ‏- muzika teqdim qildi. Uyghurche orunlan'ghan "gülmerem" qatarliq usulluq naxsha - muzika programma ishtirakchilirining qizghin alqishigha érishti. Pa'aliyet jeryanida yene "sürgün we ölüm" namliq filim körsitildi.
 
Pa'aliyet axirida zeytinburnu sheher bashliqi murad aydin ependi söz qildi we bu pa'aliyetlerge qatniship her xil medeniyet we örüp adetlerni tonushturuwatqan sherqiy türkistan köchmenler jem'iyiti qatarliq 18 ammiwi teshkilatning mes'ullirigha sherep taxtisi teqdim qildi.

Murad aydin söz qilip mundaq dédi: "8‏ yilidin biri zeytinburnuda xizmet qilip kéliwatimiz, bu yerdiki 18 ammiwi teshkilat bilen birlikte zeytinburnugha töhpe qoshush üchün tirishchanliq körsitiwatimiz. Güzel wetinimizning medeniyitini janlandurush we kelgüsi ewladlirimizgha ögitish, birlik we barawerlikimizning tüp menbesi bolghan medeniyitimizning keng tarqilishi we uni kelgüsi ewladlargha yetküzüshte zeytinburdin bashlap töhpe qoshush üchün tirishiwatimiz. Bu yer türkiyidiki medeniyetlerge wekillik qilidu. Bu yerdiki qérindashlar we ularni qollap quwwetligen zeytinburnu xelqi, sherqiy türkistan'gha wekillik qilidu, balqanlargha, rumelige we türkiyining 81 shehirige wekillik qilidu. Bu yerdiki qérindashlirimiz ay yultuzluq bayraqqa wekillik qilidu. Bu yerde rumeli we sherqiy türkistanliq qérindashlar bilen oxshimighan sheherlerdin kélip olturaqlashqan qérindashlar bir yerge jem bolup, birlikte yashap kéliwatidu. Bu kéche bu yerde sherqiy türkistan we türk dunyasigha wekillik qilidighan qérindashlar bilen uchrishish imkaniyiti boldi, buningdin memnun boldum. Medeniyetlerni tonushturushta, tarqitishta töhpe qoshqan pütkül qérindashlargha teshekkür éytimen."

Biz, pa'aliyet axirlashqanda bu pa'aliyetke qatnashqan sherqiy türkistan yashlar jem'iyitining rehberlik hey'et mes'ulliridin aruf mergen ependi bilen söhbet élip barduq.

Aruf mergen ependi bu pa'aliyetning ehmiyiti heqqidiki pikirlirini otturigha qoyup mundaq dédi: "bügün bu yerde sherqiy türkistan xelqi zulum we bésim astida qalghan bolsimu, mushundaq güzel bir medeniyet bilen yashighan xelq ikenliki bu yerdiki insanlargha bildürüldi, heqiqeten sherqiy türkistan medeniyetke bay bir ölke. Bu xil programmilar kishilerni sherqiy türkistan medeniyiti heqqide chüshenchige ige qilidu. Bu yerde peqet medeniyet tonushturuldi, emma insanlar buni bilgendin kéyin intérnét yaki bashqa axbarat wastiliri arqiliq sherqiy türksitan heqqide uchur izdigende u yerde yüz bergen bésim, zulum we qirghinchiliqni bilidu. Shuning bilen sherqiy türkistan'gha bolghan chüshenchisi özgiridu we waqti kelgende sherqiy türkistan üchün qarshiliq otturigha qoyidighan we sherqiy türkistan dawasigha köngül bölidighan kishilerning sani köpiyidu. Bu xil pa'aliyetler téximu köp ötküzülüshi kérek. Insanlarning diqqitini sherqiy türkistan'gha tartish üchün bu xil pa'aliyetler ehmiyetlik dep qaraymen."

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.