Jang chünshyen Uyghur élide basturushni sistémilashturushni telep qildi

Xitay kompartiyisining Uyghur élige teyinligen partkom sékrétari jang chünshyenning Uyghur élining siyasiy qanun sahesini yenimu mukemmelleshtürüsh pikri, shinjang géziti, tengritagh tori qatarliq xitay hökümitining Uyghur élidiki asasliq organ géziti we bashqa axbaratlirida düshenbidiki bash maqale süpitide élan qilindi.

Bu heqtiki xewerlerge qarighanda, jang chünshyen qandaqtur puqralarning öz hoquq-menpe'etini qanun arqiliq qoghdashni kapaletke ige qilish, qanuniy kapaliti qanuniy mulazimet muhitini mukemmeshtürüsh heqqide emes, yenila Uyghur élining muqimliqigha tesir körsitidighan amillargha qandaq zerbe bérishte siyasiy qanun sahesining qandaq taqabil turushi zörür ikenliki heqqide bekrek toxtalghan. U “Shinjangning halqima tereqqiyati we uzaq eminlikini emelge ashurushta qanun eng muhim asas. Shuning üchün, qanunchiliq terbiyisini yenimu kücheytip, pütün jem'iyet qanun'gha boysunidighan, qanun boyiche ish köridighan yaxshi weziyette yaritip her millet kadir, ammining dölet éngi, puqraliq éngi we qanuniy éngini östürüp, qanunning emeliylishishi, ijra qilinishigha kapaletlik qilip, halqima tereqqiyat we ebediy eminlikke ewzel siyasiy qanun muhiti yaritish kérek” dégen.

Gerche, jang chünshyen Uyghur élide yillardin buyan ishlitilip kéliwatqan “Muqimliq” dégen atalghuning ornigha sel siliqlashturulghan “Uzaq eminlik ” dégen atalghuni almashturup qollan'ghan bolsimu, emma buning mezmuni oxshash yeni üch xil küchlerni qattiq basturushni dawamlashturush, emma jang chünshyenning bayanliridin uning uzaq eminlik üchün Uyghur élide élip baridighan basturush heriketlirining taktika jehette yenimu inchike we sistémiliq élip bérilidighanliqidin bésharet bermekte.

U yene siyasiy qanun xizmitining asasiy nishani heqqide nuqtiliq halda ayrim toxtalghan bolup, muqimliq shinjangdiki eng muhim mesile shundaqla uzaq eminlik we halqima tereqqiyatning aldinqi sherti. Shunga siyasiy qanun edliye tarmaqlirining eng aldinqi wezipisi kommunistik partiye, hökümetning shinjangning muqimliqi heqqide alghan qararlirini shertsiz toluq ijra qilish, ikki qolda ching tutush, ikkila qol qattiq bolush prinsipi boyiche üch xil küchlerge qarita qattiq basturushni boshashturmay, bashlamchilirini, jahil küchlerni yalghuz qaldurup qattiq zerbe bérip, köp sandikilirini terbiyilep özgertishke oxshash taktikiliq téximu sistémiliq usullar bilen basturushni kücheytip, emeliy ünüm yaritish kérek. Bu arqiliq shinjangning uzaq eminlik we halqima tereqqiyatigha asas yaritishimiz zörür” dep qattiq tekitligen. Buningdin bashqa yene asasiy qatlamlarghiche ewzel bolghan siyasiy qanun muhiti yaritish üchün qatlammu-qatlam saheler boyiche muqimliq asasi yaritishni telep qilghan.

Buningdin bir ay ilgiri échilghan Uyghur aptonom rayonining siyasiy qanun xizmet yighinida oxshashla Uyghur élide 2012-yilidiki siyasiy qanun xizmitining nishani éniq körsitilip,siyasiy qanun organlirining wezipiliri belgilen'gen idi, yighin doklatida “Shinjangning halqima tereqqiyati we ebediy eminlikidin ibaret wezipilirini chöridigen asasta, chong kölemlik siyasiy xaraktérlik weqelerning yüz bérishining aldini élish, qanunsiz yighilishlargha yol qoymasliq, chong kölemdiki topliship zorawanliq qilish heriketlirige yol qoymasliq, qanunsiz diniy heriketlerni chekleshni téximu kücheytish, qanunsiz teshwiqat qilmishlirini bir terep qilish xizmitini kücheytish kérek” dep ashkara körsetken idi.

Jang chünshenning siyasiy qanun muhitini mukemmelleshtürüsh telipini qayta tekitlishini, bezi Uyghur közetchiler teripidin Uyghur élide yene bir dewr sistémiliq qattiq basturushning bashlan'ghanliqining béshariti dep mulahize qilmaqta, dunya Uyghur qurultiyining bayanatchisi dilshat rishit bu heqte mulahize yürgüzüp “Bu peqet xitay hökümitining özining we köchmenlirining menpe'itini kapaletke ige qilish üchün, Uyghurlarda naraziliq heriketlirining kötürülüshining aldini élishta yenimu qattiq we sistémiliq tedbir qollinidighanliqini körsitidu, eger xitay Uyghur élide ewzel we xelqqe paydiliq siyasiy qanun muhiti yaritimen deydiken, aldi bilen özi élan qilghan milliy aptonomiye qanunini ijra qilghan bolatti, emma emeliyet shuki, uni ijra qilish u yaqta tursun, Uyghurlarni xitay asasiy qanunida belgilen'gen hoquqlardinmu mehrum qaldurup, eng eqelliy insaniy heq-hoquqlirinimu depsende qilmaqta” dédi.