Kanada sot mehkimiside xitay oqughuchilar sotlanmaqta

Xitay hökümiti teripidin kanadagha oqushqa ewetilgen bu oqughuchilar yasighan saxta pasport, saxta guwahnamiler, xitay pasporti, kanadaning kimliki, kanadadiki dangliq uniwérsitét we inistitutlarning oqush püttürüsh diplomliri, unwan kinishkiliri, kanadaning wizisi we shopurluq kinishkisi qatarliqlarni öz ichige alidu.

Kanada saqchiliri bu qétimqi tekshürüshte,teyyarlap neq qilip qoyulghan nechche yüzligen saxta diplom,saxta oqush tarixi,saxta pasport we saxta wizilarni qolgha chüshürgenidi.

Bu tunji qétimliq sottur

Aldinqi küni,torontodiki jinayi ishlar sot mehkimiside échilghan sotta, saxta guwahname yasash dilosidiki asasliq shexislerdin 27 yashliq jung riychung isimliq xitay ayal bilen 26 yashliq shén yen isimliq xitay oqughuchi sot qilindi. Emma bu qétimqi tunji sot, nuqtiliq halda,saqchilarning déloni tekshürüsh we pash qilish jeryanida, kishilik hoquqqa xilap heriketlerde bolghan ‏ - bolmighanliqi üstide boldi.

Eyiblen'güchiler teklip qilghan adwokat sotta saqchilarning héchqandaq tekshürüsh ijazetnamisi bolmighan ehwalda, oqughuchilar turuwatqan öyni tekshürgenlikini we gumandarlarning qoligha koyza salghanliqini, buning kanadaning kishilik hoquq qanunining munasiwetlik maddilirigha xilap qilmish ikenlikini ilgiri sürüp: " bu yerdiki eng chong mesile, qandaqtu muhim maddiy pakitlarni qolgha chüshürgenlik mesilisi emes, belki saqchilarning déloni bir terep qilish jeryanida, kishilik hoquq qanunigha xilapliq qilghanliqi mesilisidur" dédi.

Adwokat sot bashliqidin bu oqughuchilar üstidiki eyibleshlerni bikar qilishni, maddiy pakitlarni küchke ige emes dep élan qilishni telep qildi.

Kanada qanunida hemme adem hoquqta barawer

Kanadaning gherb döletliridin bir perqi, bu dölette kishilik hoquq qanuni tesis qilin'ghan bolup, bu qanun qattiq yolgha qoyulidu. Adette jinayetchilermu bu qanundin paydilinidu. Aqlighuchi adwokat bu qanunni tilgha élip: "kanadaning kishilik hoquq qanuni, her qandaq kishining hoquqlirini kapaletke ige qilidu we uni qoghdaydu. Bu qanunning konkrét maddilirida,saqchilarning tekshürüsh we axturush xizmetlirige belgilik cheklimiler qoyulghan," dédi.

Emma qarilighuchi adwokat, saqchilarning wezipe ijra qilish jeryanida, xitay oqughuchilargha a'it bir öyni tekshürginide, köp miqdarda saxta guwahname bayqighanliqini, ularning tekshürüsh ijazetnamisi béjirgendin kéyinla, bu öyde resmiy tekshürüsh élip barghanliqini, saqchilar wezipe ijra qilish jeryanida, kishilik hoquq qanunigha xilapliq heriketlerde bolmighanliqini otturigha qoydi.

Saqchilar nahayiti asanla bu déloni pash qildi

Aldinqi yili puqrache kiyin'gen ikki neper saqchi xitaylar olturaqlashqan rayonda tekshürüsh élip bériwatqinida, öyning aldida toxtitip qoyulghan aptomobildiki ikki kishining herikitining gumanliq ikenlikini bayqaydu we ularni tekshürgende ulardin saxta guwahnamiler chiqidu. Shuning bilen saqchilar bu öyni tekshüridu we bu öyning saxta guwahname yasaydighan yer asti zawut ikenliki melum bolidu. Saqchilar tekshürüsh ijazetnamisi béjirgendin kéyinla, bu öyni etrapliq tekshürüp chiqidu.

Netijide ular teyyarlap, neq qilip qoyulghan, saxta pasport, saxta guwahname, kanadaning saxta kimliki, kanadadiki dangliq uniwérsitét we inistitutlarning saxta diplom - unwan kinishkiliri, kanadaning oqughuchiliq wizisi we shopurluq kinishkisi shundaqla kanada bilen xitayning her derijilik hökümet organlirining köpligen polat tamghiliri qatarliqlarni qolgha chüshüridu.

Bu dilo kanadaliqlarni heyran qaldurdi

Mutexessislerning bildürüshiche, yuqiri téxnika bilen yasalghan bu buyumlarning rast - yalghanliqini perq étish qiyin'gha toxtighan. Peqet alahide xadimlarla buning saxtiliqini bileligen.

Xitaydin oqush üchün kanadagha kelgen oqughuchilarning bu yerde yer asti zawut qurup,hökümetler üchün intayin xeterlik bolghan bu xil guwahnamilarni yasash herikiti kanadaliqlarni qattiq chöchütken.

Kanada metbu'atlirining xewer qilishiche,bu saxta guwahname yasaydighan guruhning tijaret bashlighinigha bir nechche yillar bolup qalghan. Ular kanadada menggülük olturaqlishish guwahnamisidin tartip, toy qilish guwahnamisighiche, ishqilip kanada ishlitilidighan barliq guwahname we kimlikler bilen teminlesh mulazimiti bilen shughullan'ghan. Kanadadiki eng dangliq uniwérsitét we inistitutlarning diplomliri bu aldamchiliq guruhining asasliq nishani bolghan. Buning bilen bu mekteplerning obrazi we nopuzigha tesir yetken.

Bundaq " tijaret" ni kanadaliqlar zadila anglap baqmighan

Kanadaliqlarni heyran qaldurghan yene bir nuqta shuki, bu qanunsiz heriketler bilen shughullan'ghan xitay oqughuchiliri atalmish "tijaret" ni anche yoshurup ketmigen.

Ular öz tor betliri we bashqa xitaylargha a'it tor betliride, xitaydiki oqughuchilar üchün kéreklik, her xil guwahnamilarni wakaliten béjirip béridighanliqi heqqide élanmu bergen. Ularning élanliri buyiche, kanadaning oqughuchiliq wizisi 1500 dollargha, oqush tarixi we üch nusxa guwahliq ispati 2000 dollargha, oqush tarixi we oqush netije körsetküchi 3000 dollargha, chet'ellikler üchün én'giliz tili émtihan netijisi 2500 dollargha sétilghan.

Eng qimmet bolghini saxta toy qilish guwahnamisi bolup, uning bahasi 18 ming dollar bolghan. Xitay oqughuchilarning bu dilosi kanada tarixidiki " eng chong saxta guwahname yasash weqesi" dep atilidu.