Kazafiyning ölümi we liwiyining kélechiki

Xewerlerge qarighanda, kazafiyning ölümi échinishliq bolghan. Kazafiy inqilabchilarning qoligha yarilan'ghan haliti bilen tirik chüshken bolsimu, inqilabchilar teripidin étip öltürülgen.

Londonda chiqidighan“Ottura sherq” gézitining 2011-yili 21-öktebir sanida meshhur yazghuchi tariq hemid teripidin “Bu némidégen échinishliq yoqilish” dégen témida bir maqale élan qilin'ghan bolup, yazghuchi maqaliside mundaq dep yazghan: “Liwiyide namayish bashlan'ghan waqitta kazafiy namayishchilarni közige ilipmu qoymighan idi. Hetta ularni eng qisqa waqitta pütünley yoqitip, liwiyini ulardin tazilaydighanliqini éytqan we namayishchilarni oq bilen étip öltürüsh buyruqini bergen idi. Emdilikte kazafiy namayishchilarning qoligha chüshkinide ‛méni öltürmenglar, méni néme qilisiler?‚ dep özining bichare halgha chüshüp qalghanliqini izhar qildi. Héchkimni közge ilmaydighan bu hakimmutleq ölüsh aldida bekmu bichare halgha chüshüp qalghan we qattiq qorqup ketken idi. Emma uning aqiwiti échinishliq ölüm bilen xulasilendi. Bu xuddi sadam hüseyinning teqdirige oxshap ketken bir ish ish. Sadam hüseyinmu xorlinip xelqning qolida öltürülgendek, kazafiymu xelqning qolida öltürüldi. Her ikkisining a'ilisi parchilinip weyran boldi. Bu eslide pütün dunyadiki hakimmutleqler üchün ibret bolushqa tégishlik ish idi.”

Kazafiyning halidin ibret alidighanlar yenila az

Maqalide yene mundaq dep yézilghan: “Kazafiy liwiyide 42 yil diktatoriliq bilen hakimiyet yürgüzgen bolup, uning axiri ézilgen shu xelq teripidin échinishliq ölüm bilen xulasilendi. Kazafiy özini héchkimge teng qilmaytti, özini ‛ereblerning kattisi‚, ‛padishahlarning serxili‚, ‛afriqa döletlirining qomandani‚ dep teripleytti. Liwiye uning we a'ilisining mülkige aylinip qalghan bolup, shunche köp néfit chiqidighan bay bir döletning xelqi eng namrat turmushta hayat kechürüp keldi. Liwiyining bayliqidin kazafiy we uning a'ile ezalirila paydilinatti. Emma xelq yenila yoqsulluqta idi. Bu zulum saq 42 yil dawam qildi. Axiri xelq ghelibe qildi we zulum axirlashti. Dunyaning hakimmutleqliri bu weziyettin ibret almamdu? beshér, saléh we bashqilarning teqdiri kazafiydek bolmaydu dep kim éytalaydu?”

Liwiyining kélechiki qandaq bolidu?

Maqalida yene mundaq dep yézilghan:“Kazafiyning yoqalghanliqi liwiyilikler üchün eng qiyin ishlar ichidiki eng ongay ish hésablinidu. Emma liwiyiliklerni bir qarangghu kélechek kütmekte. Ular kazafiydin kéyinki liwiyini qandaq qurup chiqidu, namayish qilghan xelqning telipini qandaq qanduridu? bu asasliq muhim mesile hésablinidu. 42 Yildin biri kazafiy buzup qoyghanlarni tüzüsh we yéngi bir liwiye qurup chiqish asan ish emes. Bu liwiyiliklerning eng qiyin we muhim wezipisidur.”