Sayram baziridiki “Ikki xil” modél körgezmisige da'ir uchurlar tosuwétildi

Milliy we diniy yosunda kiyin'gen qiz, ayallarni qamchilash kiyim modéli körgezmisi, xitayning Uyghurlarning milliy we diniy kimlikini tüp yiltizidin yoqitish siyasiti élip bériwatqanliqining janliq ispati.
Muxbirimiz gülchéhre
2011.12.08
ikki-xil-kiyim-model-1-305.jpg Sayram baziridiki “Ikki xil” modél körgezmiside diniy yosunda kiyin'gen qiz. 2011-Yili dékabir.
RFA

Tengritagh munbiride bérilgen bay nahiyisining sayram bazirida Diniy we milliy uslubta kiyin'genlerni qamchilash Yüzisidin, yerlik da'irilerning Uyghur qiz-ayallirini zaman'gha layiq we gheyriy dep ikki xil kiyim modéli körsitishke uyushturghanliqi heqqidiki xewerge asasen, sayram baziridin bu heqtiki toluq melumat radi'omiz arqiliq charshenbe tarqitilip, nurghun Uyghur tor betliride ghulghula qozghalghan idi. Halbuki 8-dékabirdin étibaren sayram bazirida élip bérilghan ikki xil kiyim modéli körgezmisige da'ir xitayning hökümet axbaratliridin tengritagh tori we radi'o toridiki xewer we yazmilar pütünley tosuwétilgen.

Aqsu wilayitining bay nahiyisi sayram yézisi, xitay da'irilirining türlük siyaset tedbirliri küchlük qedemde hetta bashqa jaylardin ashurulup ijra qiliniwatqan jaylarning biri bolup kelmekte. Yéqinda meydan'gha kelgen sayram baziridiki milliy we diniy qiyapette yürgen ayallarni qachilashni meqset qilip élip barghan ikki xil pasonda kiyim modéli körsitishtin bashqa yene bu yézida meschitke mushu yildiki roza héytta tunji bolup xitayning besh yultuzluq qizil bayriqi qadalghan weqe yüz bergen idi, bu jaydiki meschitlerde shundin bashlap her jüme küni xitayning besh yultuzluq bayriqi chiqiriliwatqanliqi bay uchur toridiki xewerlerdin melum.

Bir qanche yillardin buyan dawam qiliwatqan qanunsiz diniy pa'aliyetlerge milliy bölgünchilerge qarshi qattiq basturush heriketliri bu jaydiki Uyghurlarni intayin éhtiyatchan qilip qoyghan. Da'irilerning bu jaydiki ayallarning insaniy heq hoquqlirini depsende qiliwatqanliqi heqqide bizge shikayet qilghan bir Uyghur ayal, gerche özining xitay hökümet da'irilirining mezkur yézida élip bériwatqan siyasetliridin intayin narazi bolsimu emma uni ipadileshke narazi ikenlikini bildürdi.

Mezkur yézigha qaratqan bezi ziyaretlirimizdin, bezi Uyghurlarning xitay da'irilirining qatmu qat siyasiy bésimliri tüpeyli güzellik qarshi milliy we diniy exlaqining özgiripla qalmay bezilirining hetta toghra-xatani ayrish, we öz meyli boyiche pikir qilish iqtidaridinmu ayriwatqanliqi melum. Sayram baziridiki milliy we diniy yosunda kiyin'gen Uyghur qiz-ayallirini qamchilashni meqset qilip ötküzülgen kiyim modéli körgezmisini körgen bir Uyghur qiz, deslep intayin keskin halda, bu meydan modél körsitishni toghra dep öz meydanini ipadiligen bolsimu bir azdin kéyin öz özini inkar qildi.

Sayram bazarliq ottura mektepning ismini ashkarilashni xalimighan bu oqutquchining ipadiliri, hökümet bésimi astidiki aktip Uyghur oqutquchi we ishchi xizmetchilerning özining heqiqiy kespiy, milliy we insaniy burchini untup siyaset üchünla xizmet qilidighan intayin éhtiyatchan halette yashawatqanliqini körsitip berse kérek.

Bir qanche yillardin buyan, xitay hökümitining Uyghurlargha qattiq qolluq bilen yolgha qoyuwatqan pilanliq tughut siyasiti, Uyghur qizlirini éshincha emgek küchi süpitide xitay ölkilerge yötkeshke oxshash siyaset we tedbirler, Uyghur qiz-ayallirining insaniy heq hoquqlirining xitay hökümitining yolsiz siyasetliri arqiliq depsende qiliwatqanliqining ispati süpitide xelq'aragha tonushluq mesililerde aylan'ghan idi, xelq'arada Uyghur insan heqliri mesililirini tonutush üchün xizmet qilip kéliwatqan Uyghur insan heqliri fondining xadimi shundaqla Uyghur milliy herikiti rehbiri rabiye qadir xanimning yardemchisi zubeyre xanim ziyaritimizni qobul qilip, sayram bazirida xitay hökümitining lip barghan ikki xil kiyim modéli körsitishning özini en'enisini saqlap kéliwatqan ippetlik Uyghur qiz ayallirigha qilin'ghan ochuq ashkara haqaret bolupla qalmay, xitay hökümitining Uyghurlarni millet süpitide yoq qilish siyasitini ashkarilaydighan bir pakit dep körsetti.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.