Xitay saqchiliri ghuljida mejburiy köchürülüshke qarshi chiqqan bir Uyghurgha oq chiqardi
2006.05.30
Tére bazirida exmetler a'iliside mejburiy köchürülüsh sewebidin yüz bergen éghir paji'e nöwette ghuljidiki kishiler arisida tarqilip yürgen murekkep bir weqege aylan'ghan.
Paji'elik weqe
Ghuljidiki mezkur weqedin xewiri bar kishilerning bildürüshige qarighanda, buningdin ikki hepte ilgiri yeni 14 - may küni, xitay bazirigha jaylashqan tére bazirida chong qoro jayi hem dukanliri bar exmed abdurehim bilen ayali meryem saqchilar teripidin sewebsizla qolgha élin'ghan. Etisi hökümet da'iriliri ularning öyini boshitishqa kelgende exmed abduréhimning baliliri qarshiliq bildürgen. Emma, hökümet terep saqchi hemde qoralliq saqchi qisimlarni ishqa sélip öyni derhal bikar qilishqa mejburlighan. Detalash jeryanida ghezepke kelgen öy igisining 20 yashlardiki oghli abdukérim, eger yene mejburlisanglar öyge hem özümgimu ot qoyimen dégen. Qoralliq saqchi qisim xadimliri tuyuqsiz uning putigha qaritip oq chiqarghanda bénzin'ge ot tutushup abdukérim bilen teng öynimu ot alghan.
Biz bu paji'ening seweb, netije tepsilatini hemde exmed abduréhim a'ilisining hazirqi ehwalliri heqqide éniqraq melumat élish üchün xitay baziri saqchixanisigha téléfon qilduq emma téléfonni alghan xadim bizni bu heqte toluq uchur bilen teminliyelmeydighanliqini bildürdi.
Biz yene xitay baziri etrapida olturushluq kishilerdin bu heqte ehwal igileshke tirishtuq. Emma, sapla mujimel jawablar bu weqeni téximu murekkep bir körinishke ige qilmaqta idi.
Biz axiri mezkur weqege biwaste munasiwetlik yeni köygüchining anisi, öy igisi meryem xanim bilen alaqilishish pursitige ige bolduq. Emma birinchi qétim meryem xanim nahayiti jiddiyleshken halda ziyaritimizge qisqila jawab qayturdi.
Meryem xanimning jiddiy éytqan sözlirining uramigha qarighanda, biz téléfon qilghan peytte uning saqchi xadimlirining nazaritide ikenliki melum.
Weqening sewebliri
Weqening sewebi asasen yarqin körünüshke bashlidi. Démek bu mesilining négizi shundaqla paji'ening yüz bérishi exmedler a'ilisi bilen abdukérim hoshur we nur'exmet hoshur isimlik aka - iniler ottursidiki yer mülük hoquqi detalishi bilen munasiwetlik bolghan iken. Undaqta qanun orunliri bir terep qilishqa tégishlik addi bir mal mülük hoquqi mesilisi qandaq bolup saqchi hetta qoralliq qisimlarmu arilashqidek murekkep bir mesilige aylandi ? weqede ziyan'gha uchrighuchi meryem xanim bundaq bolushidiki sewebning yenila qanun hemde hökümet organlirida biwaste ish béjiridighan xadimlardiki parixorluq mesililirige chétilidighanliqini körsetti:
Tére bazirida olturushluq bezi kishilerning étiraz bildürüshige qarighanda, gerche ghulja sheherlik téléwiziye istansisi exmetler a'iliside yüz bergen weqeni téléwizorda qisqa xewer qilip bergen bolsimu, emma weqeni burmilap ziyan'gha uchrighuchi yeni qoralliq qisim tereptin yarilandurulghan abdukérimni 38 yashliq xéro'in chékidighan bir yolsiz muttehem qilip körsitip, weqening emeliy ehwalini yoshurghan hemde abdukérim özige hemde öyge ot qoyghan dep xewer bergen. (Gülchéhre)
Munasiwetlik maqalilar
- Ghuljida saqchilar öyidin köchüshni ret qilghan bir Uyghurgha oq chiqirip uning köyüp kétishige sewebchi boldi
- Uyghur élige quruq qol kelgen bir xitay ayal on yilda 100 mo yerge ige bolghan
- Atushta Uyghurlar yer-makanliridin ayrilmaqta
- Qeshqerde Uyghurlar öy – makanliridin ayrilmaqta
- Xitayning yer- mülük qanunliri Uyghur élide xelq menpe'etini qoghdiyalmaydu
- Nilqidiki déhqanlar bilen hökümet otturisidiki majra
- Ghuljida qedimiy Uyghur mehelliliri ornigha xitay kochiliri berpa qilinmaqta
- Ürümchi shehiri soda xaraktérliq qurulushlar sewebidin puqralarni mejburiy köchürüshni cheklidi
- Xitayning Uyghur rayonidiki ékologiyilik köchmenler qurulushi
- Ghojiniyaz haji qebristanliqining köchürülüshi Uyghurlarda naraziliq peyda qilmaqta