Libiriyining sabiq dölet re'isi charlés taylor üstidin chiqirilghan höküm qanunning üstünlükini yene bir qétim ispatlidi

Libiriyining sabiq dölet re'isi charlés taylor

1 Milyondin artuq kishige ziyankeshlik qilghan charlés taylor üstidin chiqirilghan bu qarar xelq'ara kishilik hoquq organlirini memnun qildi. Ular buni dunyadiki bashqa déktator lidirlerge bérilgen agahlandurush ségnali, dep qarimaqta. Töwende bu heqte öz muxbirimiz irade silerge tepsiliy melumat béridu.

Gherbiy afriqa qirghaqlirigha jaylashqan libiriye jumhuriyitining sabiq re'isi charlés taylor heqqide 5 yildin béri dawamlishiwatqan dawa aldinqi küni ayaqlashti. B d t gha qarashliq urush jinayiti mehkimisi charlés taylor üstidin échilghan 11 dawani körüp chiqip, uning bu dawalarning hemmiside jawabkarliqi barliqini békitti. Buning bilen charlis taylor, insaniyetke qarshi jinayet ishligüchi we urush jinayetchisi dégen jinayetke höküm qilindi. Bu, 1946 - yili natsést gérmaniyisini bir muddet bashqurghan we adolf gétlirning sadiq hemrahi bolghan karil donétizdin kéyin tunji qétim bir dölet bashliqining urush jinayetchisi dep jazagha tartilishi bolup hésablinidu.

Charlés taylor libiriye jumhuriyitining qoshna döliti bolghan sérra lé'onda 1991 - 2002 - yilliri arisida ichki urush yüz bergende on mingdin artuq kishining jénigha zamin bolghan qoralliq küchlerge yardem bérish bilen eyiblen'gen. Taylor eyni chaghda ichki urushta adem ep qachqan, bulangchiliq, basqunchiliq weqelirini peyda qilghan “Birleshme inqilab fronti” isimlik teshkilatning jinayetlirini yéqindin qollighan we ularni qoral bilen teminlep, buning bedilige özige mal - dunya yighqan. Birleshme inqilab fronti isimlik bu teshkilat ichki urush mezgilide xelqni qorqutush üchün on minglarche kishining qol we pachaqlirini késip tashlighan bolup, sérra lé'onda 1 milyondin artuq kishi tarixta misli körülüp baqmighan bu wehshiy jinayetchilerning ziyankeshlikige uchrighan.

Charlés taylor gerche yuqiridiki teshkilatni biwaste bashqurghan kishi bolmisimu, emma u bu teshkilat qiliwatqan jinayi qilmishlarni bilip turup, yene ularni qollashni we ularni qoral bilen teminleshni dawam qilghanliqtin, mehkime, uning ichki urushta on minglarche kishining ölüshi we bir milyondin artuq kishining her xil shekilde ziyankeshlikke uchrishida zor rol oynighanliqini qarar qilghan.

Charlés taylor özimu ilgiri partizan lidiri bolghan bir kishi bolup, u 1997 - yili libiriyining dölet bashliqi bolup saylan'ghan. 2003 - Yilidiki ichki urushta négiriyige sürgün qilin'ghan. Shu yili uning üstidin dawa échilghan. 2006 - Yili xelq'ara sot teripidin qolgha élin'ghan. Insaniyetke qarshi jinayet ishligenliki muqimlashturulghan charlés taylorning éghir qamaq jazasigha uchraydighanliqi melum.

Charlés taylor heqqidiki qarar élan qilin'ghandin kéyin, xelq'ara kishilik hoquq organliri bayanat bérip, qararni qarshi alghanliqini bildürüshti. Bu qarar oxshashla libiriye xelqini we shundaqla qoshna dölet sérra lé'ondiki ichki urushning ziyinigha uchrighanlarni xushal qildi. Ular buni kishilik hoquqning ghelibisi, dep körsetti. Charlés taylorning bu jinayiti sewebidin qandaq jazagha uchraydighanliqi 30 - may küni élan qilinidu. Xelq'ara kechürüm teshkilati “Taylor délosi héchikimning qanundin üstün emeslikini roshen körsitip berdi” dédi. Bayanatta mundaq déyildi : “Sot qarari herqaysi dölet bashliqlirigha shuni ochuq körsitip bériduki, meyli sen kim bol, yaki séning wezipeng néme bolushidin qet'iynezer, sen adalettin qéchip qutulalmaysen.”

Xelq'ara kishilik hoquq organliri bayanatlirida, bu weqening öz hoquqidin paydilinip, xelqqe zulum qiliwatqan dölet lidirlirini bu jiddiy bir ségnaldin oyghinip, toghra yol tutushqa chaqirdi. Hörmetlik radi'o anglighuchilar, ilgiri Uyghur élining sabiq partkom sékritari wang léchüennimu öz ichige alghan 8 xitay emeldari insaniyetke qarshi jinayet ishlesh bilen eyiblen'gen idi. Bash shtabi ispaniyidiki “Kasadél tibet fondi jem'iyiti” xitaydiki bu

Emeldarlarni insaniyetke qarshi jinayet ishlidi, dep eyiblep, ispaniye döletlik sotigha erz sun'ghan. Sot bu erzni körüp chiqishni qobul qilip, wang léchüen we tibet aptonom rayonining partkom sékritari jang chingli qatarliq 8 emeldarni sotqa chaqirtqan. Eyni waqitta bu xewer dunya Uyghur qurultiyi we chet'ellerdiki Uyghurlarning qarshi élishigha ériship, buni Uyghurlarning milliy dawasidiki yaxshi bir bashlinish, dep körsetken idi.

Dunyaning herqaysi jayliridiki aliy sotlar, xelq'ara qanundiki uniwérisal soraq hoquqi prinsipigha asasen, térrorluq, ten jazasi we irqiy qirghinchiliq qatarliq insaniyetke qarshi jinayetler üstidin öz aldigha qarar chiqirish hoquqigha ige bolup, bu xildiki qarar xelq'ara sotning qararigha oxshash rolgha we küchke ige. Ispaniye sotining yuqiriqi 8 neper xitay emeldarini sotqa tartish hökümimu, xelq'ara qanundiki uniwérisal soraq hoquqi prinsipigha asasen chiqirilghan. Eyni waqitta xewerlerde, sotchi pedraz mezkur xitay rehberlirini ispaniyige ekeldürüp soraq qilishi yaki xitay sot mehkimiliride soraq qilishimu mumkinlikini bildürülgen idi.