Liwiyining b d t da turushluq wekili kazafiydin yüz örüdi

Mustebit mo'amer kadhafi téléwiziye nutqi sözlep xelqqe tehdit saldi. 2011-Yili 22-féwral.

Birleshme agéntliqining bayan qilishiche, liwiyide 41 yildin buyan hakimmutleqliq qiliwatqan kazafiygha qarshi namayishlarda, qoralliq qisimlar teripidin bügün'ge qeder étip öltürülgen adem sani az dégende 230, yarilan'ghan xelqning sani téxi namelum. Liwiyining b d t da turushluq wekili ibrahim dabbashi b d t bixeterlik kéngishige, liwiye rehbiri kazafiyni texttin chüshürüp, liwiye xelqini qanliq basturushtin saqlap qélish heqqide teklip sundi we özi buningdin kéyin kazafinying komandisigha boy sunmaydighanliqini jakarlidi. Bügün b d t bixeterlik kéngishi yépiq yighin ötküzüp, liwiye mesilisini muzakire qilishqa bashlidi.

B b s ning bayan qilishiche, liwiyining b d t da turushluq wekiller ömiki bügün xelq'ara jem'iyetni liwiyige jiddiy heriket qollinip, liwiye asminini uchidighan her qandaq herbiy eslihelerdin xali rayon'gha aylandurup, liwiye xelqini milliy qirghinchiliqtin saqlashqa we kazafiyni tutup sotlashqa chaqirdi.

Kazafiyning oghli seyfi el islam bügünki téléwiziye nutqida, namayishchilargha hawadin hujum qilin'ghanliqini étirap qilmidi we eger hazirqidek namayish toxtitilmisa, liwiyide ichki urush partlaydu, dep xelqni agahlandurdi.

“Bügünki amérika” gézitining bayan qilishiche, liwiyining amérikigha ewetken pewqul'adde elchisi éli awjali buningdin kéyin diktatorning wekili bolmaydighanliqini jakarlidi. U, bayanatida, kazafiy emdi liwiyidin kétishi kérek, dédi.

Amérika awazining bayan qilishiche, liwiyining hindistanda turushluq bash elchisi éli el assawi wezipisidin istépa bergenlikini jakarlidi we liwiyide mustebitke qarshi namayish qilghan dölet puqralirigha qarita bombardimanchi we tik uchar ayropilanlarni qollan'ghanliqini qattiq eyiblidi. U bayanatida, kazafiyning texttin chüshüshi peqet waqit mesilisi, hazirqi muhim mesile xelqni qanliq basturushtin saqlap qélishtin ibaret, dep körsetti.

Roytrs agéntliqining bayan qilishiche, liwiye edliye ministiri mustafa muhemmed abdul jelili “Qurina géziti” de bayanat élan qilip, ministirliq wezipisidin istépa bergenlikini jakarlidi we bu dölet hazir namayish qilghan xelqqe qoral küchi qollinip qanundin chetnidi dep körsetti.

Fransiye agéntliqining bayan qilishiche, liwiyining xitayda turushluq bash elchisi hüseyin sadiq el musrati el jezire téléwiziyisi arqiliq bayanat élan qilip, wezipisidin istépa bergenlikini jakarlidi. Xewerde éytilishiche, liwiyining awstraliyide, bén'galda turushluq bash elchilirimu wezipiliridin istépa bérip, buningdin kéyin 41 yilliq mustebit kazafiygha wekillik qilmaydighanliqini jakarlidi.

B b s ning bayan qilishiche, xitayning liwiyidiki bash elchixanisi we herxliwiye il shirketliri hujumgha uchrighan. Xitayning liwiyide turushluq bash elchixanisining xongkong uchur wasitilirige éytishiche, hazirgha qeder liwiyide lükchekler teripidin urup éghir yarilandurulup, doxturxanilarda qutquzuluwatqan xitay puqralirining sani az dégende 15, yénik yaridarlarning sani köp.

Xewerde éytilishiche, xitay qatnash shirkiti, binakarliq shirkiti, tömür yol shirkiti, su insha'atliri shirkiti dégendek herxil shirketliri liwiyide dawamlashturuwatqan qurushlarning köpinchisi hujumgha uchrighan, qurulush qiliwatqan xitaylar zeximlendürülgen, mülki bulang-talang qilin'ghan. Xitay shirketlirining ichidiki xu'aféng dégen bir binakarliq shirkiti eng éghir bulang-talanggha uchrighan. Hazir bu dölette turuwatqan 30 ming xitay ayrodrom bar sheherlerge qarap qéchiwatidu. Xitay hökümiti bügün xitay puqralirining liwiyige bérishini tosush üchün sayahet agahlandurushi chiqardi.

Wiki énsiklopédiyiside bayan qilinishiche, liwiye ottura déngizning jenubiy qirghiqidiki shimaliy afriqa döliti, uning toluq nami “Liwiye ereb sotsiyalistik jama'et döliti”, yer kölimi 1 milyon 759ming kwadrat kilométir, misir, sudan, chat, négiriye, aljiriyiler bilen qoshna.

Liwiye miladidin burun rim impériyisining, miladi 7‏-esirde ereb impériyisining, 16‏-esirde osmanli impériyisining tewelikide bolghan. 1911‏-Yilidiki italiye-osmanli urushidin kéyin, italiyining mustemlikisige aylan'ghan. Ikkinchi dunya urushida en'gliye, fransiyilerning ishghaliyitide bolghan. 1951‏-Yili musteqil bolup fédératsiye tüzümidiki dölet qurghan. 1963‏-Yili padishahliqqa özgertilgen. 1969‏-Yili kazafiy siyasiy özgirish qilip döletni tartiwalghandin kéyin, 1977‏-yili sotsiyalistik döletke özgertken. 2006‏-Yili amérika bilen diplomatik munasiwet ornatqan.

Liwiyining nopusi 6 milyon, köpinchisi ereb, nopusning 95% i musulman. Déhqanlar bilen charwichilarning nisbiti 50% din, döletning asasliq mehsulati néfit.