Ливийә вәзийити һәққидики йеңи учурлар

Бирләшмә агентлиқиниң бейҗиңдин баян қилишичә, хитай бүгүн ташқи ишлар министирлиқи арқилиқ баянат елан қилип, б д т ниң қарари бойичә ливийидә учушқа болмайдиған район бәлгиләп, қозғилаңчиларни казафийниң һуҗумидин сақлаш үчүн, казафийниң һава мудапиә нуқтилирини бомбардиман қилишқа башлиған америка-явропа бирләшмә қисимлириниң алдини тосуп, дәрһал уруш тохтитиш лазим дәп җакарлиди. Шундақла йәнә, һәр қандақ мәсилини тинч йол билән һәл қилиш керәк, дәп тәкитлиди.

Ройтрс агентлиқиниң триполидин баян қилишичә, ғәрб бирләшмә қисимлири б д т ниң қарариға асасән, ливийидә учушқа болмайдиған район бәлгиләп, казафийға қарши қозғилаң көтүргән хәлқни казафийниң һуҗумидин сақлаш үчүн, казафийниң һава мудапиә күчлиригә қарши һәрикәт қоллинип, һава һуҗумини үч кечә давамлаштурғандин кейин, бүгүн казафий қисимлири тактика өзгәртип, қуруқлуқтин танка, зәмбирәк қатарлиқ еғир қораллар билән қозғилаңчилар игилигән шәһәрләргә һуҗум башлиди. Казафий бүгүн һуҗум башлиған икки шәһәрниң бири ливийиниң ғәрбидики мисрата, йәнә бир тунисқа йеқин җайдики зинтан.

Хәвәрдә ейтилишичә, бүгүн америкиниң F-15 типлиқ бир бомбардиманчи айропилани михайникилик чатақ чиқип һава бошлуқидин чүшүп кәтти, икки учқучиниң бирини казафийға қарши қозғилаңчилар учратти, йәнә бири техи намәлум.

Б б с ниң баян қилишичә, явропа-америка бирләшмә қисимлири, б д т ниң 1973-номурлуқ қарарини иҗра қилиш үчүн, ливийигә һавадин үч кечә һуҗум қилип болған вә һазир бундақ һуҗумни йәнила давамлаштуруватқан әһвал астида, шундақла, бүгүн казафий қисимлири қуруқлуқтин һәрикәт қилип, казафийға қарши қозғилаңчилар игиләп туруватқан шәһәрләргә һуҗум башлиған әһвал астида, хәлқарадики казафийға қарши күч бирликидә ихтилап пәйда болди.

Әнглийә билән америка б д т ниң қарарини иҗра қилиш үчүн қоллинилидиған һәрбий һәрикәтләрниң қоманданлиқ һоқуқини натоға өткүзүзп беришни яқлайду. Әмма, франсийә бу тәшәббусни қоллимайду. Буниңдин башқа йәнә, б д т ниң қарарини қоллайдиған җәнубий африқиму бүгүн дәрһал уруш тохтитишни тәләп қилди. Натониң әзаси түркийә болса, ливийигә қилинған һава һуҗуми вақитлиқ һәрикәт болуши керәк, у ахирқи һесабта ливийини ишғал қиливалидиған мәқсәт үчүн хизмәт қилмаслиқи керәк, дәп көрсәтти. Русийә баш министири путин, ливийигә арилишишни “әсли селип” чилик дәп әйиблиди. Әмди ливийидә иккинчи қәдәмни қандақ бесиш керәк, бу һазир хәлқарада муһакимә қилиниватқан мәсилә.

Франсийә агентлиқиниң баян қилишичә, һиндистан даирилириму бүгүн, казафийни тәхтин чүшүрүш яки чүшүрмәсликтин ибарәт ливийиниң ички ишлириға, чәтәлләр һәрбий һуҗум билән арилашмаслиқи керәк, дәп пикир баян қилди.

Германийә авазиниң баян қилишичә, вашингтонда, америка авам палатасиниң башлиқи җоһн бойнер президент обамадин, ливийә мәсилисидә зади немә қилмақчи болуватқанлиқини пүтүн америка хәлқигә очуқ ейтишни тәләп қилди. Америка җумһурийәтчиләр партийиси ташқи ишлар комитетиниң алий әмәлдари ричард лугарму, обаманиң һазир ливийидә зади кимни қоллайдиғанлиқи, йәни һазир казафийға қарши туруватқан охшимиған мәзһәптики кишиләрниң қайсини қоллайдиғанлиқи техичә намәлум, бу мәсилә ениқ болуши керәк, дәп көрсәтти.

Бүгүн б б с ниң муназирә бетидә елан қилинған дуняниң һәр қайси җайлиридин йезилған 50 тин артуқ хитайчә яки инглизчә обзорларда, хитайниң бүгүн америка-явропа бирләшмә қисимлириға қарши қилған сөзлиригә баһа берилгән. Бир обзорда, б д т ниң ливийидә учушқа болмайдиған район бәлгиләш һәққидики қарарини мақуллайдиғанда, хитай өзиниң үзүл-кесил йетим қалидиғанлиқини һес қилип қарши аваз қоймиған, шу вақитта бу қарарға қарши туралмиған хитай, әмди номус қилмай бу қарарға қарши сөзләватиду, дәп көрситилгән. Йәнә бир обзорда, хитай хәлқара бирләшмә қисимлириниң мустәбит түзүмгә қарита атқан оқидин қорқуп кәтти, һазир җөйлүватиду, дәп йезилған.