Malayshiyadiki Uyghurlar heqqide türkiye tashqi ishlar ministirigha yézilghan xet

Bulardin biri türkiye mezlumlar teshkilati. Mezlumlar teshkilati bashliqi exmet faruq ünsal ependi 8-ayning 26-küni öz jem'iyiti namidin türkiye tashqi ishlar ministiri exmet dawut'oghlugha xet yézip, türkiye tashqi ishlar ministirliqini Uyghur türklirige ige chiqishqa chaqirdi. Xette mundaq déyilgen:
“Hörmetlik türkiye tashqi ishlar ministiri exmet dawut'oghlu, xitay hakimiyiti, Uyghurlargha qarita bésim siyasitini dawamlashturuwatqan künimizde, birleshken döletler teshkilati musapirlar ishxanisidin biz igiligen melumatlargha asaslan'ghanda, ötken hepte malayshiya 11 Uyghurni xitaygha qayturup bergen, 5 Uyghur bolsa oxshash aqiwetni kütmekte. Xelq'ara insan heqliri teshkilatliri we musteqil menbeler teripidin éniqlan'ghan bu xewerge qarita ministirliqingizning heriketke ötüshini iltimas qilimiz.

RFA/Erkin Tarim

B d t musapirlar ishxanisining mes'ulliri, malayshiya hökümitining özlirini Uyghur musapirlar bilen körüsht'ürmestin xitaygha qayturup bergenlikini qattiq tenqid qildi.

Insan heqliri teshkilatlirining doklatlirida bezi döletler teripidin qayturup bérilgen Uyghur musapirlarni xitayning qattiq jazalighanliqi, hetta ölüm jazasi bergenliki yézilghan. Uning üchün türkiye jumhuriyiti döliti dunyaning herqaysi döletlirige panahliq tilewatqan Uyghurlargha ige chiqishi, ularning malayshiyadek döletlerde waqitliq turup bashqa bir döletke kétishini kapaletke ige qilishi kérek. Xitay zulumdin jénini qutuldurush üchün on ming kilométir yol bésip malayshiyagha barghan Uyghurlarni xitaygha qayturup bergen malayshiya hökümitini eyibleymiz. Burunqi bu xil misallardinmu bilimizki xitay qayturup élip ketken Uyghurlar insanliq qélipidin chiqqan mu'amililerge uchridi.

Biz mezlumlar teshkilati bolush süpitimiz bilen ministirlikinglarning insan heqliri we insanlarning yashash erkinliki namidin Uyghur mesilisige köngül bölüshünglarni ümid qilimiz.

Hörmet bilen: mezlumlar teshkilati re'isi exmet faruq ünsal”

Bu xetke türkiye tashqi ishlar ministirliqi jawab xéti yazdimu? türkiyining eng yéqin dosti bolghan malayshiya, ottura asiya türkiy jumhuriyetliri we pakistan'gha oxshash döletlerning Uyghurlarni xitaygha qayturup bérishni xalisa türkiye tosuwalalamdu? bu heqte köz qarishini élish üchün mezlumlar teshkilati bashliqi sabiq parlamént ezasi exmet faruq ünsal ependi bilen söhbet élip barduq.

Mezlumlar teshkilati bashliqi sabiq parlamént ezasi exmet faruq ünsal ependi tashqi ishlar ministiridin xetke téxi jawab kelmigenlikini, emma malayshiyadiki 5 Uyghur mesilisini tashqi ishlar ministirigha yetküzgenlikini éytip mundaq dédi:
“Bizge resmiy bir jawab xéti téxi kelmidi, emma bu yerde muhim bolghan nerse bu mesilining tashqi ishlar ministirigha yetküzülüshi idi. Uyghur mesilisi biz mezlumlar teshkilati köngül bölüwatqan mesililerdin biri. Biz dunyaning neride bir mezlum-bicharilerning derdi bolsa uni munasiwetlik organlargha yetküzimiz. Epsuski malayshiya hökümiti islam qérindashliqigha, insan heqlirige ri'aye qilmastin 11 Uyghurni xitaygha qayturup berdi, 5 Uyghur téxighiche u yerde. Biz hazir bu 5 Uyghurni qutuldurup qélish üchün tirishiwatimiz, xudayim buyrusa héch bolmisa bu qérindashlirimizni qutquzuwalimiz.”

U, türkiye xalisa buningdin kéyin Uyghurlarning béshigha bundaq ishlarning kélishini tosuwalalaydighanliqini anglitip mundaq dédi:
“Türkiyining bularni tosuwalalaydighan küchi bar. Bu yerdiki eng muhim mesile bu döletler iqtisadiy jehettin xitaygha mohtaj. Bu döletler iqtisadiy menpe'itini aldinqi pilan'gha qoyghachqa Uyghurlarni xitaygha qayturup bériwatidu. Buningdin kéyin türkiye malayshiya, pakistan, ottura asiya türkiy jumhuriyetlirige oxshash dost döletlirige xizmet ishlep Uyghurlarning xitaygha qayturulmasliqi üchün tedbir élishi kérek.”