Qeysiridiki yéngi kocha-memet jantürk kochisi
2013.01.10
Kochigha ismi qoyulghan Uyghur pa'aliyetchi hafiz memet jantürk ependi we qeysiri shehiride yashawatqan abdulqadir ependi. 2013-Yili yanwar, türkiye.
Qeysiridiki ehmed yesewi mehellisidiki 44-kochining ismi Uyghur pa'aliyetchisi memet jantürk ependining ismigha özgertildi. Ötken hepte qeysiri sheher bashliqi memet özhasekige wakaliten sheherlik hökümettin doktor murat jahid jinggi ependi dunya Uyghur qurultiyi mu'awin re'isi, sherqiy türkistan kültür we hemkarliq jem'iyiti bashliqi séyit tümtürk ependi bilen birlikte Uyghur pa'aliyetchisi memet jantürk ependining öyige yoqlap bardi. Yoqlash jeryanida, sheher bashliqi wekili doktor murat jahid jinggi ependi sheherlik hökümetning höjjet chüshürüshi bilen ehmed yesewi mehellisi 44-kochining ismini memet jantürk qilip özgertilgenlik xewirini memet jantürkke yetküzdi. U, memet jantürk ependining 1961-yili qeysirige köchüp kelgendin bügün'giche bolghan 51 yil jeryanida qeysiri xelqige ata weten sherqiy türkistanni tonutqanliqi hem sherqiy türkistan xelqining derd-peryadini türk jama'etchilikige yetküzgenliki üchün rehmitini bildürdi.
Hijritining 50-yilida bir kochining öz ismi bilen atilishi hafiz memet jantürkni heqiqeten hayajan we pexirlik héssiyatqa chömdürsimu, lékin uning qelbi öz wetinige bolghan séghinish ilikide puchilinatti.
1960-Yillarda japaliq tagh yoli arqiliq türkiyige hijret qilghan birinchi ewlad pa'aliyetchilerning köpi hesret ichide öz yurtlirining namini zikir qilip turup jan bergen bolup, késel kariwitida jismaniy hem rohiy azab chékiwatqan memet jantürk ularning hayat qalghan sepdishi idi. Ular erkinlik we azadliq kürishi üchün beziliri qérindashliridin ayrilghan bolsa, beziliri ata-anisidin, yene beziliri bolsa hemmila némisidin ayrilghan idi. Ular ene shundaq hesret, yalghuzluq we sersanliq ichide türkiye chégrasigha kelginide türkiye hökümiti ulargha yéngi öylerni sélip qeysiride ulargha mehelle qurup bergen. Ene shu birinchi ewlad pa'aliyetchilerdin memet jantürkning türk rehberlirining köyünüshige we hörmitige érishishi qeysiridiki pütün Uyghurlarni tesirlendürdi. Türkiyining herqaysi sheherliridiki hökümetler burunmu bezi baghche we kocha qatarliqlargha Uyghurlarning ismini hem Uyghur sheherlirining namini bergen idi.
Biz memet jantürk ependining bunchiwala shöhretke érishelishining sewebi we uning ish-izliri heqqide tepsiliy melumatqa érishish üchün qeysiridiki abdulqadir ependi we séyit tümtürk ependiler bilen söhbet élip barduq.
Köp körülgen xewerler
RFA
- Shinjang hökümiti yéqinda tembur chalghan Uyghur qizning widiyosini tartqan xitay sen'etkarni jazalighan
- Xitay hökümiti Uyghur sen'etkarlarni yawropada oyun qoyghuzup Uyghur irqiy qirghinchiliqini yuyushqa urun'ghan dep eyiblenmekte
- Amérika hökümiti ekper es'etning tutqun qilin'ghanliqining 9-yilliqida uning qoyup bérilishini telep qildi
- Xitayning yuqiri derijilik emeldari Uyghur rayonida xitay tilini kéngeytish we térrorizmgha qarshi turushqa chaqiriq qildi
- Shiwitsiye hökümiti xitay üchün jasusliq qilghan dep eyibligen bir Uyghurni tutup jiddiy tekshürmekte